Κατασχέσεις σε εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία θα εξακολουθεί να επιβάλλει το Δημόσιο σε οφειλέτες του, οι οποίοι έχουν υποβάλει αιτήσεις για υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών του ν. 4738/2020, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Κατασχέσεις σε εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία θα εξακολουθεί να επιβάλλει το Δημόσιο σε οφειλέτες του, οι οποίοι έχουν υποβάλει αιτήσεις για υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών του ν. 4738/2020, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Ορισμένοι πλειστηριασμοί που έχουν ήδη δρομολογηθεί πριν από την υποβολή αίτησης για υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό δεν θα αναστέλλονται. Το ποιες ακριβώς είναι οι «γκρίζες ζώνες» και οι παγίδες των διατάξεων του ν. 4738/2020 για τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, που αφορούν την ισχύ των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης που έχει λάβει το Δημόσιο, αποκαλύπτει η υπ’ αριθμόν Ε.2065/25-8-2022 εγκύκλιος του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), Γιώργου Πιτσιλή.
Με την εγκύκλιο αυτή παρέχονται διευκρινίσεις και οδηγίες επί θεμάτων είσπραξης δημοσίων εσόδων για την ενιαία εφαρμογή από τη Φορολογική Διοίκηση των άρθρων 5-30 του ν. 4738/2020 και των κατ' εξουσιοδότηση του νόμου αυτού κανονιστικών αποφάσεων που ρυθμίζουν την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών.
Μεταξύ άλλων με την εγκύκλιο γνωστοποιούνται τα εξής:
1. Οφειλές που υπάγονται στη ρύθμιση: Στην εξωδικαστική ρύθμιση του ν. 4738/2020 (πολυμερή ή διμερή) υπάγονται οι οφειλές προς το Δημόσιο, συμπεριλαμβανομένων προσαυξήσεων, προστίμων και τόκων εκπρόθεσμης καταβολής, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης. Όσον αφορά τις τελωνειακές οφειλές, στη ρύθμιση του εξωδικαστικού μηχανισμού λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των προσωπικών οφειλών που είναι βεβαιωμένες στον ΑΦΜ του αιτούντος (προσωπικά χρέη).
2. Δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της εξωδικαστικής ρύθμισης του ν. 4738/2020:
- απαιτήσεις από ανακτήσεις κρατικών ενισχύσεων λόγω παραβίασης της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- οφειλές από τελωνειακούς δασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποτελούν έσοδό της και αποδίδονται στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό
- οφειλές προς αλλοδαπό Δημόσιο
- οφειλές υπέρ άλλων τρίτων που βεβαιώνονται και εισπράττονται κατά ΚΕΔΕ
- οφειλές που έχουν ήδη ρυθμιστεί βάσει του ν. 4738/2020 (ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας) ή του ν. 4469/2017 (εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων και άλλες διατάξεις), ανεξάρτητα αν η ρύθμιση είναι σε ισχύ.
3. Εύρος δόσεων-δυνατότητα διαγραφής: Στο πλαίσιο των διαδικασιών εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών του ν. 4738/2020, πολυμερών και διμερών, παρέχεται η δυνατότητα αποπληρωμής των οφειλών προς το Δημόσιο σε έως 240 έντοκες μηνιαίες δόσεις ανάλογα με την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη, με ελάχιστο ποσό δόσης τα 50 ευρώ, χωρίς περίοδο χάριτος, καθώς και η δυνατότητα διαγραφής οφειλών (με εξαίρεση τη βασική οφειλή από παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους), υπό την προϋπόθεση ότι το Δημόσιο δεν περιέρχεται σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτή στην οποία θα βρισκόταν σε περίπτωση ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, στο πλαίσιο διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης.
Ο προσδιορισμός του τελικού ποσού αποπληρωμής και ο καθορισμός των δόσεων βάσει της σύμβασης (πολυμερούς ή διμερούς) κατ' εφαρμογή των ανωτέρω υποχρεωτικών κανόνων γίνονται αυτοματοποιημένα μέσω σχετικού υπολογιστικού εργαλείου.
Ειδικά στις διμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης οφειλών καθώς και στις περιπτώσεις πολυμερών συμβάσεων, η διαγραφή βασικής οφειλής δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 75% της βασικής οφειλής, στην οποία δεν περιλαμβάνονται οι βασικές οφειλές από παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους, που δεν υπόκεινται σε διαγραφή, κατά τα ανωτέρω. Επιπλέον, στις ίδιες ως άνω περιπτώσεις εξωδικαστικής ρύθμισης, δεν επιτρέπεται διαγραφή οφειλής προς το Δημόσιο από αυτοτελή πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από τη φορολογική διοίκηση σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 75% επί της βασικής οφειλής.
Από την έναρξη ισχύος της εξωδικαστικής ρύθμισης και κατά τη διάρκεια αυτής, οι υπαχθείσες σε αυτή οφειλές δεν επιβαρύνονται με προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής κατά ΚΕΔΕ και κατά ΚΦΔ.
Πολυμερής ρύθμιση
Η αναστολή ισχύει από την υποβολή της αίτησης για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Εξωδικαστικής Ρύθμισης Οφειλών που τηρείται από την ΕΓΔΙΧ. Ειδικότερα, ημερομηνία έναρξης ισχύος της αναστολής είναι η ημερομηνία κατά την οποία οριστικοποιήθηκε η υποβολή της αίτησης στην πλατφόρμα.
Από 6/4/2022 η καταχώριση στα σχετικά πεδία της φόρμας «Αναστολή Εκτέλεσης» στο υποσύστημα «Δικαστικό» του Taxis γίνεται αυτοματοποιημένα μέσω της πλατφόρμας της ΕΓΔΙΧ.
Η αναστολή διαρκεί μέχρι τη με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της πολυμερούς διαδικασίας. Η διαδικασία μπορεί να περατωθεί είτε ως άκαρπη είτε με την υπογραφή της σύμβασης αναδιάρθρωσης, με τη συμμετοχή ή μη του Δημοσίου σε αυτή (αναλόγως αν το Δημόσιο συναινέσει ή όχι στη σύμβαση).
Σε περίπτωση που η πολυμερής διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών του αιτούντος περατώθηκε ως άκαρπη λόγω μη εμπρόθεσμης κατάθεσης πρότασης ρύθμισης από τους χρηματοδοτικούς φορείς στον οφειλέτη (δηλαδή εντός 35 ημερολογιακών ημερών από την υποβολή της αίτησης) προβλέπεται δυνατότητα μετατροπής της αίτησης πολυμερούς ρύθμισης σε αίτηση διμερούς ρύθμισης προς το Δημόσιο, εφόσον το σύνολο των οφειλών του αιτούντος προς το Δημόσιο υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι για τη συμπλήρωση του ανωτέρω ελάχιστου ορίου οφειλών δεν λαμβάνονται υπ' όψιν από την ηλεκτρονική πλατφόρμα οφειλές που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του εξωδικαστικού μηχανισμού. Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζονται οι διατάξεις περί αναστολής λόγω υποβολής αίτησης διμερούς ρύθμισης.
Σε διαφορετική περίπτωση, η πολυμερής διαδικασία περατώνεται και η αναστολή λήγει.
Η αναστολή λόγω υποβολής αίτησης για πολυμερή εξωδικαστική ρύθμιση χρεών καταλαμβάνει τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης και τη συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων, κατά του οφειλέτη αναφορικά με τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση.
Περαιτέρω αναστέλλεται και η ποινική δίωξη για το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο αναφορικά με τις ίδιες ως άνω οφειλές. Η αναστολή δεν καταλαμβάνει τη διενέργεια πλειστηριασμού, ο οποίος έχει προγραμματισθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη, καθώς και οποιαδήποτε διαδικαστική ενέργεια προπαρασκευαστική της διενέργειας πλειστηριασμού, όπως η κατάσχεση, όταν διενεργείται επί περιουσιακού στοιχείου στο οποίο οι απαιτήσεις του κατασχόντος είναι εξασφαλισμένες με εμπράγματη ασφάλεια, επομένως η αναστολή δεν εμποδίζει την κατάσχεση από το Δημόσιο ακινήτου του οφειλέτη στο οποίο έχει εγγράψει υποθήκη για οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση.
Τύχη κατασχέσεων
Η οριστική υποβολή της αίτησης δεν συνεπάγεται την αναστολή κατάσχεσης εις χείρας τρίτων που έχει επιβληθεί από το Δημόσιο για οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση σε χρονικό σημείο που προηγείται της έναρξης της αναστολής, ακόμα και ως προς τυχόν μελλοντικές χρηματικές απαιτήσεις που αποτελούν αντικείμενο της κατάσχεσης (δηλαδή απαιτήσεις που γεννιούνται μετά την έναρξη της αναστολής) εξαιτίας της αναγκαστικής εκχώρησης των απαιτήσεων αυτών και του αποχωρισμού τους από την περιουσία του οφειλέτη.
Ως εκ τούτου, ο τρίτος (π.χ. πιστωτικό ίδρυμα) οφείλει να εξακολουθήσει, και μετά την οριστικοποίηση υποβολής της αίτησης, να αποδίδει στο Δημόσιο τα κατασχεθέντα ποσά.
Όσον αφορά ειδικά τα ποσά που αποδίδονται στο Δημόσιο από τις ως άνω κατασχέσεις μετά την έναρξη ισχύος της σύμβασης και κατά τη διάρκεια αυτής, αυτά λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη δόσης ή δόσεων της σύμβασης, εφόσον δεν πιστώνονται διαφορετικά κατά τις κείμενες διατάξεις.
Σε περίπτωση που, λόγω τυχόν καθυστερημένης ενημέρωσης της φορολογικής διοίκησης σχετικά με την οριστική υποβολή αίτησης εξωδικαστικής ρύθμισης, επιβληθεί κατάσχεση εις χείρας τρίτου μετά την έναρξη της αναστολής, για οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση, η αρμόδια Υπηρεσία οφείλει να άρει οίκοθεν την επιβληθείσα κατάσχεση (ολικώς ή μερικώς, αν έχει επιβληθεί και για οφειλές που εξαιρούνται της αίτησης ρύθμισης) και να επιστρέφει στον καθ' ου το ποσό που απέδωσε ο τρίτος συνεπεία της θετικής δήλωσής του, ως αχρεωστήτως εισπραχθέν.
Αίτηση διμερούς ρύθμισης
Η αναστολή τυχόν αναγκαστικών μέτρων ισχύει «από την κοινοποίηση της αίτησης στη Φορολογική Διοίκηση». Τόσο στην περίπτωση των πολυμερών όσο και στην περίπτωση των διμερών συμβάσεων η ημερομηνία έναρξης ισχύος της αναστολής είναι η ημερομηνία κατά την οποία οριστικοποιήθηκε η υποβολή της αίτησης στην πλατφόρμα της ΕΓΔΙΧ, οπότε γίνεται και η σχετική καταχώριση (αυτοματοποιημένα από 6/4/2022 ή από την ΕΜΕΙΣ έως την ανωτέρω ημερομηνία) στα οικεία πεδία της οθόνης «Στοιχεία Αίτησης ΕΓΔΙΧ» και της φόρμας «Αναστολή Εκτέλεσης» στο υποσύστημα «Δικαστικό» του Taxis.
Η αναστολή διαρκεί μέχρι τη με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της διαδικασίας, με τη σύναψη σύμβασης αναδιάρθρωσης μεταξύ του οφειλέτη και του Δημοσίου ή με την άκαρπη περάτωση της διαδικασίας.
Η διαδικασία περατώνεται ως άκαρπη είτε επειδή διαπιστώθηκε ότι ο οφειλέτης δεν είναι «βιώσιμος» ή φερέγγυος, οπότε δεν υποβάλλεται σε αυτόν πρόταση ρύθμισης, είτε επειδή ο οφειλέτης δεν αποδέχθηκε εμπρόθεσμα (εντός 5 ημερών) την πρόταση ρύθμισης του Δημοσίου είτε επειδή ο οφειλέτης δεν κατέβαλε εμπρόθεσμα, δηλαδή εντός 5 εργασίμων ημερών από την αποδοχή της πρότασης ρύθμισης, την πρώτη δόση αυτής, είτε επειδή ο οφειλέτης δεν προέβη εντός της ταχθείσας προθεσμίας σε συμπλήρωση των στοιχείων της αίτησής του ή σε διόρθωση των σφαλμάτων αυτής. Σημειώνεται ότι η προθεσμία υποβολής από το Δημόσιο πρότασης ρύθμισης στον οφειλέτη είναι πενήντα πέντε (55) ημέρες από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης διμερούς ρύθμισης ή τη μετατροπή της πολυμερούς ρύθμισης σε διμερή, η οποία (προθεσμία) παρατείνεται για δεκαπέντε (15) ημέρες σε περίπτωση ελλείψεων ή σφαλμάτων της αίτησης που έχουν αντληθεί/ συμπληρωθεί από τη φορολογική διοίκηση.