Ο οικονομικός πόλεμος ΕΕ - Ρωσίας εξαπλώνεται. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Ρόμπερτ Χάμπεκ προειδοποιεί για ένα «πολιτικό εφιαλτικό σενάριο», αν διακοπεί η παροχή ρωσικού φυσικού αερίου. «Αυτό θα βάλει τη Γερμανία σε μια κρίσιμη δοκιμασία που δεν είχαμε δει για πολύ καιρό», λέει ο Πράσινος υπουργός σε συνέντευξή του στη Γερμανική Ραδιοφωνία (Dlf) και προσθέτει: «Μια σοβαρή έλλειψη φυσικού αερίου θα πίεζε την κοινωνική αλληλεγγύη στα όρια, και πιθανώς πέρα από αυτά»
Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Ο οικονομικός πόλεμος ΕΕ - Ρωσίας εξαπλώνεται. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Ρόμπερτ Χάμπεκ προειδοποιεί για ένα «πολιτικό εφιαλτικό σενάριο», αν διακοπεί η παροχή ρωσικού φυσικού αερίου. «Αυτό θα βάλει τη Γερμανία σε μια κρίσιμη δοκιμασία που δεν είχαμε δει για πολύ καιρό», λέει ο Πράσινος υπουργός σε συνέντευξή του στη Γερμανική Ραδιοφωνία (Dlf) και προσθέτει: «Μια σοβαρή έλλειψη φυσικού αερίου θα πίεζε την κοινωνική αλληλεγγύη στα όρια, και πιθανώς πέρα από αυτά»
Ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς πιστεύει ότι η έλλειψη ενέργειας θα μπορούσε να απασχολεί τη Γερμανία για τα επόμενα χρόνια.
Στο αντίπαλο στρατόπεδο, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν προειδοποίησε τις δυτικές χώρες ότι « η συνέχιση της πολιτικής κυρώσεων μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη πιο σοβαρές -χωρίς υπερβολές -καταστροφικές συνέπειες στην παγκόσμια αγορά ενέργειας». Αυτό θα μπορούσε να διαβαστεί ως απειλή να κλείσει τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Μέχρι πού θα φτάσει λοιπόν ο οικονομικός πόλεμος που έχει ξεσπάσει μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία; Πώς θα σταματήσει αυτή η σπείρα που -δυστυχώς- βλάπτει πρωτίστως την Ευρώπη; Θα μείνει όμως ατιμώρητη η Μόσχα για την εισβολή;
Ο επόμενος χειμώνας θα είναι ο πρώτος χωρίς ρωσικό αέριο ή χωρίς τόσο ρωσικό αέριο όσο η Ευρώπη συνήθιζε να χρησιμοποιεί για να τροφοδοτήσει πάνω από 400 εκατομμύρια νοικοκυριά και εκατομμύρια επιχειρήσεις. Δεν αποκλείεται να δούμε ακόμη και δελτίο στην ενέργεια. Ο προνοητικός σοσιαλδημοκράτης Όλαφ Σολτς προετοιμάζει ήδη τον γερμανικο πληθυσμό: Μια πανταχού παρούσα κυβερνητική εκστρατεία ενθαρρύνει εδώ και μερικές εβδομάδες τους Γερμανούς να κάνουν πιο σύντομα…ντους με λίγο πιο κρύο νερό, λόγω έλλειψης φυσικού αερίου. Αλλά και με τους λογαριασμούς στα ύψη. Άλλωστε, οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 800% από τις αρχές του 2021.
Λέγεται ότι οι άνθρωποι θυμούνται τις αρνητικές εμπειρίες καλύτερα και περισσότερο από τις θετικές. Όμως, όσον αφορά την ενέργεια, δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο, τουλάχιστον όσον αφορά τους ευρωπαίους αρχηγούς κυβερνήσεων.
Παρά τις πολυάριθμες «αγένειες» του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και την αποδεδειγμένη ροπή του να χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως μέσο γεωπολιτικής πίεσης, είναι σαν να προτίμησαν οι ευρωπαϊκές χώρες να κλείσουν τα μάτια τους, επαναλαμβάνοντας τα ίδια λάθη όλα αυτά τα χρόνια. Δεν επένδυσαν όσο θα έπρεπε στη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, εισάγοντας κάθε χρόνο 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φτηνό αέριο από τη Μόσχα. Αποτέλεσμα; Η ενεργειακή εξάρτηση των χωρών της ΕΕ από το Κρεμλίνο να έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ. Και σήμερα να βρίσκονται στο έλεος του εκβιασμού του Πούτιν.
Τα περισσότερα κράτη μέλη θα ήθελαν να κόψουν τον ενεργειακό ομφάλιο λώρο που τα δένει με τη Μόσχα, αλλά για τα επόμενα χρόνια τουλάχιστον, κάτι τέτοιο θα συνοδευόταν με μια διαρκή ύφεση. Πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, η Ευρώπη εισήγαγε σχεδόν το 90% των αναγκών της σε φυσικό αέριο. Από αυτόν τον όγκο, το 40% προερχόταν από ρωσικούς αγωγούς φυσικού αερίου. Σήμερα, οι ευρωπαϊκές χώρες τρέχουν αγωνιωδώς να βρουν εναλλακτικές πηγές. Οι προσπάθειες δεν θα είναι αρκετές. Σύμφωνα με το Bloomberg Intelligence, έως το 2026 η εισαγωγή LNG θα μπορούσε να ικανοποιήσει το 40% των ευρωπαϊκών αναγκών σε φυσικό αέριο. Διπλάσιο από αυτό του 2021, αλλά πολύ χαμηλότερο από τους όγκους που παρείχε η Ρωσία. Σήμερα δυστυχώς κερδίζει ο Πούτιν. Αύριο ίσως να το μετανιώσει
Προς το παρόν ο Πούτιν κατάφερε να να παρακάμπτει τις δυτικές κυρώσεις με παράλληλες εισαγωγές.Για να μετριάσει την απομόνωση, να αποφύγει τα άδεια ράφια και να μην αφήσει την καταναλωτική ζήτηση να στεγνώσει, η ρωσική κυβέρνηση κατέφυγε στον παράλληλο μηχανισμό εισαγωγής, με διάταγμα που υπέγραψε ο Πούτιν στις 28 Ιουνίου.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα,για παραπδειγμα,εμφανίστηκαν νέοι ηγέτες στη ρωσική αγορά κινητής τηλεφωνίας, η οποία ετοιμάζεται να ανοίξει χώρο για λιγότερο γνωστές μάρκες: Kimtigo, Akimojeba, Domfy, Chuwi. Σύμφωνα με έκθεση της Marvel, ενός από τους κορυφαίους διανομείς ηλεκτρονικών ειδών και πληροφορικής στη Ρωσία, η αγορά σύντομα θα καλύπτεται κατά 90% από Κινέζους κατασκευαστές. Ενώ η Apple έχασε το 14% των πωλήσεων το πρώτο εξάμηνο του έτους και η Samsung το 15%
Ο Τζότζεφ Μπραμλ,Γενικός διευθυντής του γερμανικού think tank, « Trilateral Commission» λέει ότι «με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, τα δυτικά κράτη βλάπτουν πρώτα και κύρια τους εαυτούς τους». Συγγραφέας του εξαιρετικού βιβλίου «Η υπερατλαντική ψευδαίσθηση.Η Νέα Παγκόσμια Τάξη και πώς θα Κρατήσουμε τους Δικούς μας σε αυτήν», εξηγεί σε άρθρο του στην Handelsblatt: «Με τα καλοπροαίρετα αλλά στρατηγικά κοντόφθαλμα τιμωρητικά μέτρα τους, τα δυτικά κράτη δεν βλάπτουν μόνο τις δικές τους οικονομίες, αλλά και τον «υπόλοιπο κόσμο», τον οποίο η G7 συχνά κοιτάζει από ψηλά από το υποτιθέμενο υψηλότερο, λόγω δημοκρατικού πλεονεκτήματος, σημείο. Ενώ όλες οι χώρες της G7 αναλαμβάνουν δράση κατά της Ρωσίας, πολλές χώρες στον «Παγκόσμιο Νότο» αντιστέκονται στις κυρώσεις: «Η κοινότητα των αξιών των κορυφαίων δημοκρατιών μάταια προσπάθησε να συμπεριλάβει σημαντικές αναδυόμενες χώρες όπως η Ινδία, η Ινδονησία και η Νότια Αφρική στη συμμαχία τους εναντίον της Ρωσίας στον απόηχο του πολέμου του Βλαντιμίρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας .
Δικαιολογημένα, οι πολιτικοί τους ηγέτες απέφυγαν για πολλούς λόγους να ενταχθούν στις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας» .
Την ίδια ώρα όμως η ΕΕ -ως υπνοβάτης- ετοιμάζει το έβδομο πακέτο κυρώσεων. Στα τέλη Ιουλίου, σύμφωνα με φήμες στις Βρυξέλλες, πρόκειται να υπάρξει εμπάργκο στον ρωσικό χρυσό, όπως συζητήθηκε στη σύνοδο κορυφής των G-7. Τα διαμάντια θα μπορούσαν επίσης να αποτελέσουν στόχο των Ευρωπαίων. Ακόμη και αυτό δεν θα τερματίσει δυστυχώς όμως τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τα πρώτα έξι πακέτα κυρώσεων δεν είχαν καμία αισθητή επίδραση στην πορεία του πολέμου. Ούτε η Ρωσική οικονομία παρέλυσε, όπως αναμενόταν.
Μήπως λοιπόν αντί η ΕΕ να επιβάλλει ακόμη πιο παράλογα και αναποτελεσματικά μέτρα στη Ρωσία, θα πρέπει επιτέλους να χρησιμοποιήσει τις κυρώσεις για διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα;
Όλα τα προβλήματα ενεργειακού εφοδιασμού θα μπορούσαν ενδεχομένως να λυθούν εάν η ΕΕ χρησιμοποιούσε τελικά τις κυρώσεις όπως είχαν αρχικά προβλεφθεί: ως διπλωματικό «εργαλείο», δηλαδή ως μοχλός διαπραγματεύσεων. Δεν χρειάζεται να αφορά τα πάντα ταυτόχρονα - τον πόλεμο.
Οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να προσφέρουν την προοπτική χαλάρωσης για να αποφευχθεί η επικείμενη ολική διακοπή του αερίου. Αυτό θα ήταν επίσης προς το συμφέρον της ΕΕ - γιατί σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης- θα βυθιστεί σε βαθιά ύφεση.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η αποστολή σιτηρών από την Ουκρανία. Η ΕΕ θα μπορούσε να διευκολύνει τη φαινομενικά προγραμματισμένη συμφωνία με τη Ρωσία για χαλάρωση των κυρώσεων, όπως η άρση των απαγορεύσεων στη ρωσική ναυτιλία.
Αυτό δεν θα βοηθούσε μόνο την Ουκρανία, αλλά και την Αφρική, η οποία παραπονιέται εδώ και καιρό για τις κυρώσεις της ΕΕ. Και σίγουρα θα ήταν φθηνότερο από το να ρισκάρουμε έναν ναυτικό πόλεμο στη Μαύρη Θάλασσα, όπως προφανώς εξετάζουν οι ΗΠΑ.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να εξετάσουν αν τα οικονομικά τους συμφέροντα ταυτίζονται, σήμερα τουλάχιστον ,με αυτά των Αμερικανών. Αλλά δεν έχουν ηγέτες που να τολμούν…