Ρήτρα διαφυγής: Δημοσιονομική ευελιξία και το 2023 - Προσοχή από τις υπερχρεωμένες χώρες

Της Ραλλούς Αλεξοπούλου
[email protected]

Συνέχιση των ευέλικτων πολιτικών και το 2023 ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που προκύπτουν στις ευρωπαϊκές οικονομίες λόγω του πολέμου στην Ουκρανία θα προτείνει η Κομισιόν τη Δευτέρα, με στόχο να επικυρωθεί από τους υπουργούς Οικονομικών της Ε.Ε. στις αρχές της εβδομάδας. Ωστόσο, δεν θα έχει τη μορφή που γνωρίζαμε έως τώρα, καθώς φαίνεται ότι θα υπάρξουν κάποιας μορφής δημοσιονομική παρακολούθηση και περιορισμοί για τις χώρες οι οποίες έχουν υψηλό χρέος. Υπενθυμίζεται ότι ήδη από τον Μάρτιο έχει συμφωνηθεί από τους υπουργούς Οικονομικών ότι το 2023, λόγω της άνευ προηγουμένου αβεβαιότητας, οι πολιτικές θα παραμείνουν ευέλικτες όμως όχι το ίδιο υποστηρικτικές όπως τα προηγούμενα έτη της πανδημίας.

Η σχετική πρόταση της Κομισιόν αναμένεται να γίνει γνωστή τη Δευτέρα, οπότε και θα παρουσιαστούν και οι συστάσεις της Επιτροπής προς τα κράτη-μέλη στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Ευρωπαίου Επιτρόπου Οικονομίας κ. Πάολο Τζεντιλόνι στην ΕΡΤ αναφορικά με το κατά πόσο σχεδιάζεται κάποιας μορφής χαλάρωση είτε μέσω της ρήτρας διαφυγής είτε μέσω των νέων δημοσιονομικών κανόνων. Όπως τόνισε, οι χώρες με υψηλό χρέος, θα πρέπει να προσέχουν καθώς υπάρχουν προκλήσεις. «Δυσκολίες υπάρχουν κυρίως για τους πιο ευάλωτους αλλά τα μέτρα θα πρέπει να είναι στοχευμένα και προσωρινά κυρίως στις χώρες με υψηλό χρέος» δήλωσε χαρακτηριστικά. Όσον αφορά την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων, ο κ. Τζεντιλόνι τόνισε ότι η πρόταση της Κομισιόν αναμένεται να είναι έτοιμη πριν το 2023 με στόχο «να έχουμε μια πιο σταδιακή και πιο φιλική προς την ανάπτυξη μείωση του χρέους, αν αυτό συμφωνηθεί στους νέους κανόνες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεται πλέον προσοχή. Θα συνεχίσει να χρειάζεται για τις χώρες με υψηλό χρέος».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αναστολή των δημοσιονομικών κανόνων ξεκίνησε το 2020 και ο σχεδιασμός προέβλεπε επαναφορά των κανόνων το 2023. Παράλληλα, είχε ξεκινήσει η συζήτηση για την αναθεώρηση τους. Ωστόσο ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση  και η πυροδότηση του πληθωρισμού σε υψηλά δεκαετιών για ορισμένες χώρες, αύξησε και τις «φωνές» που ζητούσαν αναστολή των δημοσιονομικών κανόνων και για το 2023.

Τη Δευτέρα η 14η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας

Tη Δευτέρα αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα και η 14^η   έκθεση αξιολόγησης της Ελλάδας σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Μια έκθεση η οποία σύμφωνα με πληροφορίες θα είναι θετική, ανοίγοντας έτσι το δρόμο στο Eurogroup στις 16 Ιουνίου να αποφασίσει την εκταμίευση της δόσης από τη διακράτηση των ελληνικών ομολόγων (SMP’s & ANFA’s) ύψους 744 εκατ. ευρώ. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι την ίδια μέρα (στις 16 Ιουνίου), εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, θα αποφασιστεί η έξοδος της Ελλάδας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας στα τέλη Αυγούστου. Άλλωστε ο κ. Τζεντιλόνι απαντώντας σε σχετική ερώτηση στην ΕΡΤ σκιαγράφησε την πρόθεση της Κομισιόν να μπουν «τίτλοι τέλους» στην ενισχυμένη εποπτεία τον Αύγουστο. Όπως δήλωσε « λαμβάνουμε υπόψιν όλες τις προσπάθειες που έχουν γίνει από τους Έλληνες πολίτες και τις ελληνικές αρχές. Η Κομισιόν προσανατολίζεται στο να επιβεβαιώσει αυτό το χρονοδιάγραμμα». 

Στην έκθεση αξιολόγησης θα προτείνονται οι όροι εξόδου της χώρας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας τον Αύγουστο καθώς παρά το γεγονός ότι θα είναι θετική, θα υπάρξουν ορισμένα από τα προαπαιτούμενα τα οποία δεν θα έχουν ολοκληρωθεί. Αυτό όμως δεν αναμένεται να προκαλέσει προβλήματα στην Ελλάδα, όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές, καθώς αφού καθοριστούν με ακρίβεια ποια είναι αυτά, θα τεθεί ένας νέος «οδικός χάρτης» για την ολοκλήρωση τους. Στους έως τώρα σχεδιασμούς, αυτό που θα προβλέπεται και θα «ξετυλιχθεί» τον Ιούνιο, είναι: 

• Η Ελλάδα να βγει από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας στα τέλη Αυγούστου.
• Η επόμενη έκθεση που θα συνταχθεί για την Ελλάδα και αναμένεται να δημοσιοποιηθεί το Νοέμβριο, θα είναι η πρώτη σε απλό καθεστώς παρακολούθησης, όπως ισχύει και για τις υπόλοιπες χώρες που είχαν μπει σε μνημόνια, δηλαδή κάθε εξάμηνο αντί για κάθε τρίμηνο που ισχύει έως τώρα, έως ότου αποπληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος των δανειακών υποχρεώσεων.
• Η συγκεκριμένη έκθεση θα αποτελέσει τη βάση για την απόφαση εκταμίευσης της δόσης που δεν καταβλήθηκε το καλοκαίρι του 2019. Η  σχετική απόφαση εκταμίευσης τοποθετείται στο Eurogroup του Δεκεμβρίου του 2022. 

Έως το τέλος του έτους η Ελλάδα θα έχει βγει από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας και θα λάβει συνολικά ποσό ύψους περίπου 1,5 δισ. ευρώ το οποίο αφορά τα κέρδη από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ κι άλλες κεντρικές ευρωπαϊκές τράπεζες.