Ξαναζωντανεύει ο εφιάλτης της συσσώρευσης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες, ακόμη και εταιρείες ηλεκτροδότησης. Η άρση των περιορισμών λόγω πανδημίας συνοδεύτηκε και από την απόσυρση των μέτρων στήριξης, κάτι που φέρνει πλέον νοικοκυριά και επιχειρήσεις αντιμέτωπα με την εκπλήρωση του συνόλου των οικονομικών υποχρεώσεων, τόσο των τρεχουσών όσο και αυτών που συσσωρεύτηκαν μέσα στην πανδημία. Μάλιστα, ο βαθμός πίεσης αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, καθώς θα ξεκινήσει η καταβολή των δόσεων για τα χρέη προς το Δημόσιο που συσσωρεύτηκαν μέσα στην πανδημία, ενώ θα αποσυρθούν και τα τελευταία μέτρα στήριξης που ενεργοποιήθηκαν μέσα στην πανδημία, όπως είναι το πρόγραμμα «Γέφυρα» -επιδοτεί δόσεις στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων-, αλλά και το πρόγραμμα επιδότησης παγίων δαπανών.
Ξαναζωντανεύει ο εφιάλτης της συσσώρευσης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες, ακόμη και εταιρείες ηλεκτροδότησης. Η άρση των περιορισμών λόγω πανδημίας συνοδεύτηκε και από την απόσυρση των μέτρων στήριξης, κάτι που φέρνει πλέον νοικοκυριά και επιχειρήσεις αντιμέτωπα με την εκπλήρωση του συνόλου των οικονομικών υποχρεώσεων, τόσο των τρεχουσών όσο και αυτών που συσσωρεύτηκαν μέσα στην πανδημία.
Μάλιστα, ο βαθμός πίεσης αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, καθώς θα ξεκινήσει η καταβολή των δόσεων για τα χρέη προς το Δημόσιο που συσσωρεύτηκαν μέσα στην πανδημία, ενώ θα αποσυρθούν και τα τελευταία μέτρα στήριξης που ενεργοποιήθηκαν μέσα στην πανδημία, όπως είναι το πρόγραμμα «Γέφυρα» -επιδοτεί δόσεις στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων-, αλλά και το πρόγραμμα επιδότησης παγίων δαπανών. Μεγάλη ανησυχία επικρατεί και στον κλάδο ηλεκτρικής ενέργειας για το ενδεχόμενο οι πολύ υψηλές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος -που «επιμένουν» επί επτά διαδοχικούς μήνες- να προκαλέσουν και αύξηση των απλήρωτων λογαριασμών ρεύματος, κάτι που επηρεάζει όχι μόνο τη ρευστότητα των ίδιων των εταιρειών ηλεκτροδότησης, αλλά και των δήμων που περιμένουν τα έσοδα από τα δημοτικά τέλη.
Η συσσώρευση νέων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων έχει ήδη αρχίσει να αποτυπώνεται στις στατιστικές τόσο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων όσο και του e-ΕΦΚΑ. Το 2020, το «πραγματικό» υπόλοιπο ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς την εφορία (αυτό δηλαδή που προκύπτει αν αφαιρεθούν τα χρέη που χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτα είσπραξης) παρέμεινε στα επίπεδα των 84 δισ. ευρώ (με το ονομαστικό χρέος να διαμορφώνεται στα 108 δισ. ευρώ), ενώ τον Δεκέμβριο του 2021 αυξήθηκε στα 86,3 δισ. ευρώ (με το ονομαστικό χρέος να διαμορφώνεται και αυτό στα 111,4 δισ. ευρώ). Όσο για τα χρέη προς τον e-ΕΦΚΑ, έκλεισαν στο τέλος του 2021 στα 41 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση άνω των 2 δισ. μέσα σε μόλις ένα τρίμηνο. Αθροιστικά οι οφειλές προς εφορία και ΕΦΚΑ τον Δεκέμβριο ξεπέρασαν τα 152 δισ. ευρώ.
Και από τις δύο στατιστικές, δηλαδή και αυτή του ΕΦΚΑ και αυτή της ΑΑΔΕ, προκύπτει το εξής συμπέρασμα: όσο ανοίγει η αγορά και ολοκληρώνονται τα μέτρα στήριξης, τόσο αυξάνει και ο ρυθμός συσσώρευσης νέων υποχρεώσεων. Έτσι, ενώ τα ληξιπρόθεσμα χρέη των φυσικών προσώπων προς την εφορία ανέρχονταν στα 38 δισ. ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου, τον Δεκέμβριο έφτασαν στα 38,6 δισ. ευρώ, ενώ στις επιχειρήσεις είχαμε αύξηση από τα 71,4 δισ. ευρώ στα 72,8 δισ. ευρώ. Δηλαδή, στο 4ο τρίμηνο του 2021 είχαμε συσσώρευση νέων χρεών ύψους 2 δισ. ευρώ προς την εφορία και επιπλέον 2,2 δισ. προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Άρα, 4,2 δισ. ευρώ μέσα σε ένα τρίμηνο.
Γιατί υπάρχει ανησυχία ότι το επόμενο χρονικό διάστημα το φαινόμενο θα λάβει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις;
1. Μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα οι επαγγελματίες θα ξεκινήσουν να εξυπηρετούν και τις τρέχουσες υποχρεώσεις και αυτές που συσσωρεύτηκαν μέσα στην πανδημία. Για παράδειγμα, η προθεσμία για την ένταξη στη ρύθμιση των 36-72 δόσεων τόσο για τους φόρους όσο και για τις ασφαλιστικές εισφορές εκπνέει στο τέλος του μήνα. Έτσι, ο Φεβρουάριος αναδεικνύεται σε εξαιρετικά δύσκολο μήνα, καθώς θα πρέπει να ξεκινήσουν να πληρώνονται και οι τρέχουσες υποχρεώσεις (ειδικά ο Φεβρουάριος έχει τρεις φορολογικές υποχρεώσεις, με ΕΝΦΙΑ, φόρο εισοδήματος και τέλη κυκλοφορίας) και οι συσσωρευμένες (υποβολή αίτησης επιφέρει και υποχρέωση καταβολής της πρώτης δόσης).
2. Ολοκληρώνονται τα μέτρα στήριξης της πανδημίας. Τα δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά που στηρίχτηκαν μέσω του προγράμματος «Γέφυρα» για 12 μήνες προκειμένου να πληρώνουν τις δόσεις των δανείων, από τον Μάρτιο και μετά θα πρέπει να αποπληρώνουν μόνα τους ολόκληρο το ποσό της δόσης και όχι το 60% (ή και λιγότερο) όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. Το ίδιο θα συμβεί και με τις επιχειρήσεις που επιδοτήθηκαν για τα επιχειρηματικά δάνεια μέσω του αντίστοιχου «Γέφυρα» των επιχειρήσεων. Αντίστοιχα, θα ολοκληρωθεί η παράταση του προγράμματος επιδότησης παγίων δαπανών και οι επαγγελματίες δεν θα έχουν πια «κουπόνια» για να συμψηφίζουν με τις φορολογικές ή τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις.
3. Από τον Μάρτιο θα φανούν οι οφειλές και από το πρόγραμμα της επιστρεπτέας προκαταβολής. Αν και είναι ανοικτό το ενδεχόμενο πρόσθετου κουρέματος, και πάλι θα υπάρξει μια νέα οφειλή περίπου 2 δισ. ευρώ που θα πρέπει να αρχίσει να εξυπηρετείται από τον Ιούνιο και μετά, εκτός και αν το οικονομικό επιτελείο αλλάξει πάλι το χρονοδιάγραμμα.
4. Υπάρχει ο παράγοντας «φουσκωμένοι λογαριασμοί ενέργειας» (ρεύμα και φυσικό αέριο που μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση των συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων προς τις εταιρείες ενέργειας). Ο κίνδυνος θα γίνει μεγαλύτερος το επόμενο χρονικό διάστημα που θα καταφτάνουν οι εκκαθαριστικοί λογαριασμοί με τις αυξημένες καταναλώσεις των χειμερινών μηνών.