Με δύο… αντίμετρα ώστε η κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου στα ακίνητα να μην οδηγήσει σε μεγάλη φορολογική ελάφρυνση των ιδιοκτητών ακινήτων με πολύ μεγάλη ακίνητη περιουσία θα συνοδεύεται το νομοσχέδιο για τον νέο ΕΝΦΙΑ, που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου.
Το πρώτο «αντίμετρο» αφορά τη θεσμοθέτηση ενός «μικρού ΦΜΑΠ», τον οποίο θα πληρώνουν οι έχοντες συμμετοχή σε ακίνητα αξίας άνω των 400.000 ευρώ υπό την προϋπόθεση ότι το άθροισμα της ατομικής τους περιουσίας θα ξεπερνά τα 300.000 ευρώ.
Με τον νέο αυτό φόρο -θα βεβαιώνεται στο ίδιο εκκαθαριστικό μαζί με τον νέο ΦΜΑΠ ανά ακίνητο- ουσιαστικά καταργείται η «αυτοτέλεια» των εκκαθαριστικών μεταξύ συζύγων ή γονέων και παιδιών, καθώς το όριο των 400.000 ευρώ δεν θα αφορά το κάθε δικαίωμα ξεχωριστά, αλλά συνολικά το κάθε ακίνητο.
Το δεύτερο «αντίμετρο» έχει να κάνει με την κατάργηση ή και το ψαλίδισμα των εκπτώσεων που προβλέπονται σήμερα για ατομικές περιουσίες ακόμη και άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι με τον ισχύοντα νόμο του ΦΜΑΠ, οι έχοντες ατομική περιουσία από 100.000 ευρώ έως και ένα εκατ. ευρώ εξασφαλίζουν έκπτωση 20% επί του αθροίσματος κύριου και συμπληρωματικού φόρου, ενώ για τους έχοντες ατομική περιουσία άνω του ενός εκατ. ευρώ προβλέπεται έκπτωση 10%.
Δηλαδή, με το ισχύον καθεστώς, ενώ το κράτος επέβαλε φόρο περιουσίας από τη μία μέσω του συμπληρωματικού φόρου, από την άλλη έκανε και έκπτωση στο τελικό εκκαθαριστικό.
Ο νέος «υποφόρος»
Η κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου ακινήτου έχει ήδη γίνει αντικείμενο κριτικής από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και ειδικά την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία κατηγορεί την κυβέρνηση ότι με τον νέο ΕΝΦΙΑ ουσιαστικά ενισχύει τους έχοντες μεγάλης αξίας ακίνητα. Έτσι, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις λεπτομέρειες εφαρμογής αυτού του νέου «υποφόρου» που θα βαραίνει τα ακίνητα (και όχι τα δικαιώματα) αξίας άνω των 400.000 ευρώ.
Πώς ακριβώς σκοπεύει το υπουργείο Οικονομικών να εφαρμόσει αυτό τον φόρο;
1. Η ΑΑΔΕ θα υπολογίζει για το σύνολο των ακινήτων της χώρας την αξία τους βάσει των νέων αντικειμενικών αξιών. Θα λαμβάνεται υπ’ όψιν το άθροισμα των ποσοστών στο οποίο είναι ενδεχομένως «σπασμένο» το ακίνητο, όπως επίσης και το ενδεχόμενο η κάθε ιδιοκτησία να έχει τεμαχιστεί βάσει ψιλής κυριότητας και επικαρπίας. Από αυτό τον υπολογισμό, θα ξεχωρίζουν όλα τα ακίνητα η αξία των οποίων ξεπερνά τα 400.000 ευρώ.
2. Επί της αξίας αυτών των ακινήτων που θα σπάνε το «φράγμα» των 400.000 ευρώ θα επιβάλλεται ένας πρόσθετος φόρος, ο οποίος θα υπολογίζεται με κλίμακα και προοδευτικά αυξανόμενους συντελεστές. Με βάση τις πληροφορίες, οι συντελεστές αυτοί θα είναι χαμηλότεροι από αυτούς που ισχύουν σήμερα για τον ΕΝΦΙΑ και θα ξεκινούν ενδεχομένως και κάτω από το 0,1%. Άλλωστε, τα ίδια τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου αναγνωρίζουν ότι με αυτό τον νέο φόρο δεν θα αναπληρωθεί παρά ένα μικρό μέρος των απωλειών στα φορολογικά έσοδα από την κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου.
3. Μετά τον υπολογισμό του φόρου που θα αναλογεί στα ακριβά ακίνητα, θα εντοπίζεται το ποιος θα πληρώσει τον φόρο. Με βάση τον σχεδιασμό, προωθείται η λύση τού να πληρώνει αυτός που έχει ατομική περιουσία άνω των 300.000 ευρώ. Δηλαδή, αν κάποιος έχει το 50% ενός ακινήτου αξίας 600.000 ευρώ και τα δύο παιδιά του έχουν από το 25% του ίδιου ακινήτου (ήτοι για τον γονιό 300.000 ευρώ και το κάθε παιδί από 150.000 ευρώ, ποσό που θα εμφανίζεται στο Ε9 του κάθε παιδιού), τον φόρο για ολόκληρο το ακίνητο θα πληρώνει ο πατέρας και όχι τα παιδιά. Από την τελική μορφή του νομοσχεδίου θα φανεί το τι θα γίνεται σε περιπτώσεις που κανένας δεν θα υπερβαίνει το όριο των 300.000 ευρώ ή που θα υπερβαίνουν το όριο όλοι οι ιδιοκτήτες των επιμέρους ποσοστών.
«Αυτοτέλεια» τέλος
Αυτό πάντως που είναι αξιοσημείωτο είναι ότι ενώ μέχρι τώρα υπήρχε «αυτοτέλεια» ανάμεσα στις δηλώσεις Ε9 του κάθε φυσικού προσώπου, πλέον με αυτό το σχέδιο θα γίνεται διασταύρωση ώστε να εντοπίζεται το τι έχει στην κατοχή του ο κάθε ιδιοκτήτης. Προφανώς αυτό γίνεται προκειμένου να μη δημιουργηθεί κίνητρο περαιτέρω «σπασίματος» ενός ακριβού ακινήτου. Δηλαδή, αν αυτός ο νέος φόρος ακινήτου επιβαλλόταν ανά δικαίωμα και όχι ανά ακίνητο, οι ιδιοκτήτες θα είχαν κίνητρο να σπάσουν τον φόρο σε περισσότερα μερίδια και μάλιστα… αφορολόγητα, δεδομένου ότι έχει ήδη καταργηθεί ο φόρος γονικών παροχών για ακίνητα αξίας έως και 800.000 ευρώ.
Είναι προφανές ότι με το νέο σύστημα υπολογισμού θα βγουν κερδισμένοι όσοι έχουν άθροισμα πολλών ακινήτων μικρής αξίας κάτω των 400.000 ευρώ. Διότι αυτοί θα απαλλάσσονται από τη μία από τον συμπληρωματικό φόρο και από την άλλη δεν θα επιβαρύνονται με τον νέο φόρο.
Από την άλλη, όσοι υποβάλλονταν σε συμπληρωματικό φόρο ως ιδιοκτήτες ενός πολυτελούς ή μεγάλου ακινήτου, ενδεχομένως να συμπεριληφθούν σε αυτούς που θα πληρώσουν περισσότερα σε σχέση με πέρυσι (το 6% του συνόλου των ιδιοκτητών).
Έκπτωση επί της περιουσίας
Παρά την κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου, η ΑΑΔΕ θα εξακολουθήσει να υπολογίζει την ατομική περιουσία του κάθε φορολογούμενου χωριστά. Πρώτον, για να εντοπίζει ποιοι από τους ιδιοκτήτες πολυτελών ακινήτων σπάνε το όριο των 300.000 ευρώ ώστε να πληρώνουν και τον νέο φόρο. Και, δεύτερον, για να υπολογίζεται η έκπτωση φόρου επί της περιουσίας η οποία υπάρχει και σήμερα στη νομοθεσία.
Η έκπτωση θα διατηρηθεί, αλλά με διαφορετικούς συντελεστές. Το οικονομικό επιτελείο ανακοίνωσε ότι η έκπτωση αυξάνεται για τους έχοντες περιουσία από 60.000 έως 100.000 ευρώ από το 26%-28% που είναι σήμερα στο 30%. Επίσης, για ατομικές περιουσίες από 100.000 ευρώ έως 150.000 ευρώ η έκπτωση θα είναι 25% αντί για 20% που είναι σήμερα.
Ωστόσο, από ένα όριο ατομικής περιουσίας και πάνω τα ποσοστά της έκπτωσης αναμένεται να μειωθούν. Εξαιρετικά πιθανή μάλιστα θεωρείται η κατάργηση της έκπτωσης που ισχύει σήμερα για τους έχοντες ατομική περιουσία άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ και η οποία υπολογίζεται με συντελεστή 10% επί του αθροίσματος της επιβάρυνσης που προκύπτει από τον ΕΝΦΙΑ του κάθε ακινήτου ξεχωριστά, αλλά και του συμπληρωματικού φόρου.