Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι του ΕΝΦΙΑ το 2022

Από την έντυπη έκδοση

Του Θάνου Τσίρου
[email protected]

Μία κλίμακα υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ, η οποία θα διασφαλίζει μείωση -έστω και μικρή- στους ιδιοκτήτες ακινήτων που βρίσκονται σε περιοχές στις οποίες η τιμή ζώνης θα αυξηθεί από την 1η Ιανουαρίου 2022, σχεδιάζει το οικονομικό επιτελείο, εκτελώντας τη μία προσομοίωση μετά την άλλη προκειμένου να καταλήξει στους τελικούς συντελεστές. Η πολιτική δέσμευση της κυβέρνησης είναι το 2022 στην πλειονότητά τους οι ιδιοκτήτες να πληρώσουν λιγότερο ΕΝΦΙΑ.

Για τους ιδιοκτήτες ακινήτων στις περιοχές όπου η τιμή ζώνης είτε μειώνεται είτε παραμένει σταθερή από την αρχή του επόμενου έτους, η τήρηση αυτής της δέσμευσης είναι δεδομένη. Σε αυτές τις δύο κατηγορίες κατατάσσεται περίπου το 45% των τιμών ζώνης της χώρας.

Το ζητούμενο, πλέον, είναι για το υπόλοιπο 55%, στο οποίο υπάρχει αύξηση, ένα σημαντικό μέρος -ουσιαστικά οι περιοχές που θα έχουν ανατίμηση της τιμής ζώνης κάτω από 20% με 25%- να δουν τελικώς, έστω και μικρή, ελάφρυνση παρά την αύξηση της τιμής ζώνης. Η τελική κλίμακα αναμένεται να παρουσιαστεί τον προσεχή Ιανουάριο, μήνα κατά τον οποίο προγραμματίζεται να κατατεθεί και το νομοσχέδιο στη Βουλή, ώστε η έκδοση των νέων εκκαθαριστικών να γίνει προς το τέλος Φεβρουαρίου ή στις αρχές Μαρτίου και η έναρξη πληρωμής από το τέλος Μαρτίου.

Οι μεταβολές

Το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν κι άλλες προσομοιώσεις, καθώς το οικονομικό επιτελείο θέλει να «μετρήσει» τις συνέπειες της νέας κλίμακας όχι ανά τιμή ζώνης αλλά ανά ιδιοκτήτη. Ουσιαστικά θα πρέπει να προσμετρηθεί η επίπτωση από την ενσωμάτωση του συμπληρωματικού φόρου στον κύριο, αλλά και το γεγονός ότι πολλοί ιδιοκτήτες έχουν περισσότερες από μία ιδιοκτησίες στο όνομά τους.

Αυτοί που αναμένεται να πληρώσουν περισσότερο ΕΝΦΙΑ το 2022 συγκριτικά με το 2021 είναι οι ιδιοκτήτες ενός ακινήτου σε περιοχή όπου επέρχεται πολύ μεγάλη αύξηση της τιμής ζώνης. Στους χαμένους του 2022 θα είναι κατά κύριο λόγο οι ιδιοκτήτες ακινήτων στις ζώνες που μπήκαν για πρώτη φορά στο αντικειμενικό σύστημα. Για πρώτη φορά μπήκαν στο σύστημα 3.643 ζώνες (περίπου η μία στις τέσσερις) και εκεί, στο 40% των περιπτώσεων έχει επέλθει πολύ μεγάλη αύξηση, η οποία μεσοσταθμικά φτάνει στο 41%. Τόσο μεγάλες αυξήσεις είναι δεδομένο ότι δεν θα απορροφηθούν από τη νέα κλίμακα και οι
ιδιοκτήτες θα πληρώσουν περισσότερο.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα; Μεγάλη αύξηση κατά 229% εντοπίζεται σε τρεις ζώνες της Μυκόνου, καθώς υπολογίζονταν μέχρι σήμερα με τιμή 1.200 ευρώ και η τελική τιμή τους διαμορφώνεται πλέον σε 3.800 και 3.950 ευρώ, ενώ σημαντικές αυξήσεις εντοπίζονται σε ζώνες περιοχών, μεταξύ άλλων, όπως το Λαγονήσι, από 750 σε 1.450 ευρώ (αύξηση 93%), το Μαρούσι, από 1.300 σε 2.000 ευρώ (αύξηση 54%), το Χαλάνδρι, από 1.250 σε 1.900 ευρώ (αύξηση 52%), η Κέρκυρα, από 1.050 σε 1.600 ευρώ (αύξηση 52%), και η Νέα Αλικαρνασσός, από 650 σε 900 ευρώ (αύξηση 38%).

Η δημοσιονομική επίπτωση

Όπως αποκαλύφθηκε και από το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού, με τον ΕΝΦΙΑ του 2022 το Δημόσιο θα επιδιώξει να εισπράξει 2,5 δισ. ευρώ (περίπου 67 εκατ. ευρώ λιγότερα συγκριτικά με το 2021). Αυτές τις ημέρες το οικονομικό επιτελείο, σε συνεργασία με την ΑΑΔΕ, ολοκληρώνουν τη μέτρηση των δημοσιονομικών επιπτώσεων που έχει η ενεργοποίηση των νέων αντικειμενικών αξιών. Επειδή στο 55% των τιμών προκύπτει αύξηση, η συνολική φορολογητέα αξία των ακινήτων εκτιμάται ότι θα αυξηθεί πάνω από 70 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να προσεγγίσει τελικώς τα 700 δισ.
ευρώ.

Αυτό σημαίνει ότι θα δημιουργηθεί και ένας πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος της τάξεως των 400-450 εκατ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει τις μειώσεις των συντελεστών της νέας κλίμακας. Στην εξίσωση μπαίνει και ακόμη ένας παράγοντας: η νέα κλίμακα θα πρέπει να χρηματοδοτήσει και το κενό των περίπου 600 εκατ. ευρώ που θα προκύψει από την ενσωμάτωση του συμπληρωματικού φόρου στον κύριο. Εξετάζεται ακόμη και το ενδεχόμενο να απορροφηθεί στη νέα κλίμακα η έκπτωση 10%30% που ισχύει σήμερα και η οποία έχει δημοσιονομικό κόστος περίπου 600 εκατ. ευρώ. Αν αθροιστούν όλα αυτά τα δημοσιονομικά στοιχεία, προκύπτει ότι ουσιαστικά ο φόρος θα σχεδιαστεί από την αρχή και πρακτικά αυτοί που μπορούν να είναι βέβαιοι ότι θα πληρώσουν λιγότερα σε σχέση με το 2021 είναι αυτοί που έχουν μια ιδιοκτησία σε περιοχή όπου επέρχεται μείωση ή σταθερότητα όσον αφορά στη μεταβολή της τιμής ζώνης. 

Η εικόνα με τις ζώνες στο σύνολο της χώρας

Η εικόνα με τις νέες τιμές ακινήτων στο σύνολο της επικράτειας, η οποία από 1ης Ιανουαρίου 2022 θα διαιρείται σε 13.808 ζώνες, διαμορφώνεται ως εξής:

• Σε 2.860 ζώνες (δηλαδή στο 21% του συνόλου) παρατηρείται μείωση, με το μέσο ποσοστό της μείωσης να διαμορφώνεται στο 19,5%.
• Σε 3.314 ζώνες, δηλαδή στο 24% του συνόλου, οι τιμές ζώνης έχουν παραμείνει αμετάβλητες.
• Σε 7.634 ζώνες, δηλαδή στο 55% του συνόλου, έχει καταγραφεί μέση αύξηση της τάξεως του 19,5%.
• Στις υφιστάμενες ζώνες, αυτές δηλαδή που προϋπήρχαν της 1ης Ιανουαρίου 2022, επέρχεται αύξηση σε περίπου 6.105 εκ των συνολικά 10.165 ζωνών.