Η οικονομία πάει καλά, αλλά περιθώρια χαλάρωσης δεν υπάρχουν, καθώς η εξέλιξη της πανδημίας, η ενεργειακή κρίση, οι πληθωριστικές πιέσεις, τα προβλήματα στα logistics και στη διανομή των προϊόντων είναι παράγοντες ικανοί να απειλήσουν την προσπάθεια επιστροφής στον δρόμο της ταχείας ανάπτυξης.
Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Η οικονομία πάει καλά, αλλά περιθώρια χαλάρωσης δεν υπάρχουν, καθώς η εξέλιξη της πανδημίας, η ενεργειακή κρίση, οι πληθωριστικές πιέσεις, τα προβλήματα στα logistics και στη διανομή των προϊόντων είναι παράγοντες ικανοί να απειλήσουν την προσπάθεια επιστροφής στον δρόμο της ταχείας ανάπτυξης.
Έτσι, με δεδομένη πλέον την καλή πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού και τον Οκτώβριο -τα φορολογικά έσοδα υπεραπέδωσαν και τον προηγούμενο μήνα κατά 341 εκατ. ευρώ έναντι των προβλέψεων- η κυβέρνηση προχωρά την Παρασκευή στην κατάθεση του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού στη Βουλή, αναθεωρώντας τον πήχη της ανάπτυξης στο +6,9% από +6,1% που έχει γραφτεί στο προσχέδιο. Πιο αισιόδοξες προβλέψεις θα αποφευχθούν προς το παρόν ακριβώς επειδή υπάρχουν οι λόγοι αβεβαιότητας που προαναφέρθηκαν.
Η κυβέρνηση θέλει να διασφαλίσει τον ισχυρό ρυθμό ανάπτυξης, γι’ αυτό και δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να υπάρξουν πρόσθετα μέτρα στήριξης ακριβώς προκειμένου να στηριχτούν οι πιο ευάλωτοι από τις δυσμενείς συνθήκες που δημιουργούνται κυρίως εξαιτίας του πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης. Στην κυβέρνηση δεν υιοθετούν τη λέξη «κοινωνικό μέρισμα», καθώς η χρονιά θα κλείσει με πολύ υψηλά ελλείμματα παρά την υπεραπόδοση ειδικά στο σκέλος των φορολογικών εσόδων και πάντοτε συγκριτικά με τις προβλέψεις.
Οι αποφάσεις για τα πρόσθετα μέτρα στήριξης θα ληφθούν μέσα στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα και ανάλογα με την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Στο 10μηνο τα φορολογικά έσοδα έχουν υπεραποδόσει κατά 1,236 δισ. ευρώ έναντι του στόχου που τέθηκε με το μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής στρατηγικής. Πλέον εκκρεμεί η είσπραξη φόρων μόλις 8,4 δισ. ευρώ στο δίμηνο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου για να επιτευχθεί ο ετήσιος στόχος που μπήκε στο μεσοπρόθεσμο (45,53 δισ. ευρώ) και διατηρήθηκε σχεδόν αμετάβλητος και με το προσχέδιο του Οκτωβρίου (45,44 δισ. ευρώ). Η υπεραπόδοση έναντι του συγκεκριμένου στόχου θεωρείται πλέον σχεδόν δεδομένη καθώς και ο Νοέμβριος και ο Δεκέμβριος έχουν σημαντικές φορολογικές εκκρεμότητες, ενώ υπάρχουν και τα έσοδα του πρώτου διμήνου του 2022 τα οποία θα λογιστούν ως φορολογικά έσοδα της τρέχουσας χρονιάς.
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2021, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 11,522 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 11,576 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025 και ελλείμματος 13,451 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 7,204 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 7,272 δισ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 9,065 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 44,131 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 338 εκατ. ευρώ ή 0,8% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Ωστόσο, στη στοχοθεσία του ΜΠΔΣ είχε συμπεριληφθεί η είσπραξη τον μήνα Οκτώβριο 2021 δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) ύψους 1,718 δισ. ευρώ, η οποία μετατοπίζεται χρονικά το επόμενο έτος. Εξαιρουμένης αυτής, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 1,380 εκατ. ευρώ ή 3,1% έναντι του στόχου παρά τα μειωμένα έσοδα του ΠΔΕ.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 47,944 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 456 εκατ. ευρώ ή 0,9% έναντι του στόχου. Εξαιρουμένου του προαναφερόμενου ποσού από το RRF, τα συνολικά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 1,262 δισ. ευρώ έναντι του στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 38,642 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,236 δισ. ευρώ ή 3,3% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Η υπέρβαση αυτή οφείλεται κυρίως στα αυξημένα έσοδα του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων που αφορά τις δηλώσεις του φορολογικού έτους 2020, καθώς και στα αυξημένα έσοδα ΦΠΑ που εκτιμάται ότι προήλθαν κυρίως από την αυξημένη τουριστική κίνηση. Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 3,812 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 118 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3,930 δισ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3,551 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 491 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2021 ανήλθαν στα 55,653 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 392 εκατ. ευρώ ή 0,7% έναντι του στόχου (56,045 δισ. ευρώ) που έχει περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Πορεία τον Οκτώβριο
Τον Οκτώβριο 2021 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4,681 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 1,696 δισ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, διότι η δόση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) ποσού 1,718 δισ. ευρώ που είχε αρχικά προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Οκτώβριο 2021, τελικά μετατοπίζεται χρονικά για το επόμενο έτος.
Συνεπώς, εξαιρουμένης αυτής, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 22 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που είχε περιληφθεί στην επεξηγηματική έκθεση του ΜΠΔΣ 2022-2025.
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 4,963 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 341 εκατ. ευρώ ή 7,4% έναντι του μηνιαίου στόχου, γεγονός που οφείλεται στους ίδιους λόγους που αναφέρονται ανωτέρω σε σωρευτική βάση.
Έκκληση στις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν με αυτοσυγκράτηση το θέμα των ανατιμήσεων προκειμένου να μη γενικευτεί το πληθωριστικό κύμα στην αγορά απευθύνει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, αναγνωρίζοντας βέβαια ότι οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και των πρώτων υλών δημιουργούν σοβαρά προβλήματα. «Ο Οκτώβριος ήταν καλός μήνας για τα φορολογικά έσοδα που αυξήθηκαν κατά 341 εκατ. ευρώ ή 7,4% έναντι του μηνιαίου στόχου. Είναι σαφές ότι η οικονομία βρίσκεται σε δυναμική τροχιά ανάκαμψης, που επιβεβαιώνεται και από τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συνοδεύεται και από σημαντική μείωση της ανεργίας» δήλωσε ο κ. Σκυλακάκης.
Πρόσθεσε όμως ότι «οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και των πρώτων υλών, οι οποίες δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στο διάστημα αυτό, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από τις επιχειρήσεις με ιδιαίτερη αυτοσυγκράτηση σε ό,τι αφορά τη μεταφορά του σχετικού κόστους στις τιμές καταναλωτή, και να συνυπολογίσουν στις αποφάσεις τους ότι έχουν μπροστά τους μια περίοδο δυναμικής ανάπτυξης στην οποία θα μπούμε από το 2022 και στα επόμενα χρόνια, την οποία δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να διακυβεύσουμε παρασυρόμενοι στον φαύλο κύκλο των πληθωριστικών προσδοκιών», δήλωσε χαρακτηριστικά ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών.