Η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών τα τελευταία χρόνια οφείλεται στην αύξηση των εξαγωγών των βιομηχανικών προϊόντων έντασης τεχνολογίας και έντασης εξειδικευμένης εργασίας. Είναι δε τα μόνα εξαγόμενα προϊόντα που έχουν αυξήσει το μερίδιο τους στις διεθνείς αγορές.
Η διαπίστωση αυτή προκύπτει από τη νέα μελέτη του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ) του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων με τίτλο «Μεταβολές της Σύνθεσης των Ελληνικών Εξαγωγών κατά την Περίοδο 1988 - 2005», στην οποία εξετάζονται οι μεταβολές της σύνθεσης των εξαγωγών με βάση το επίπεδο τεχνολογικής εξειδίκευσης των εξαγόμενων προϊόντων.
Η μελέτη έγινε από τον επιστημονικό συνεργάτη του ΚΕΕΜ κ. Ι. Χαλικιά, Αν. Καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Τα προϊόντα διακρίνονται, ανάλογα με το επίπεδο εξειδίκευσης που απαιτεί η παραγωγή τους, σε: 1) προϊόντα πρωτογενούς παραγωγής, 2) βιομηχανοποιημένα προϊόντα έντασης φυσικών υλών, 3) βιομηχανοποιημένα προϊόντα έντασης εργασίας, 4) βιομηχανοποιημένα προϊόντα έντασης τεχνολογίας, και 5) βιομηχανοποιημένα προϊόντα έντασης εξειδικευμένης εργασίας.
Από την ανάλυση της μεταβολής της σύνθεσης των ελληνικών εξαγωγών, σύμφωνα με την παραπάνω διάκριση, διαπιστώνεται ποιοι κλάδοι βελτιώνουν τη θέση τους στις διεθνείς αγορές και ποιοι υποχωρούν, δηλαδή οι πραγματικές αλλαγές στη σύνθεση των εξαγομένων προϊόντων που οδήγησαν στην αύξηση των εξαγωγών τα τελευταία χρόνια.
Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση των σχετικών στοιχείων κατά την περίοδο 1988 - 2005, είναι τα εξής:
* Προϊόντα πρωτογενούς παραγωγής (Τρόφιμα, ποτά και καπνός, πρώτες ύλες, καύσιμα και λιπαντικά, λάδια και λίπη): Αν και στο σύνολο τους, παρουσίασαν αύξηση των εξαγωγικών τους επιδόσεων (μέσος ρυθμός μεταβολής +3,5% έναντι 4,7% του συνόλου των εξαγωγών), είναι εμφανής η υποχώρηση της συμμετοχής τους στο σύνολο των εξαγωγών, και από 44% το 1990 περιορίστηκαν σε 37% το 2005.
Οι εξαγωγές των προϊόντων της πρωτογενούς παραγωγής μειώνονται συνεχώς προς την Ε.Ε., παραμένουν σταθερές προς τη Β. Αμερική, και αυξάνονται προς τις λοιπές χώρες του ΟΟΣΑ, τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και τις αναπτυσσόμενες.
* Βιομηχανοποιημένα προϊόντα έντασης φυσικών υλών (δέρματα, είδη από φελλό, ξύλο (εκτός επίπλων) και μη μεταλλικά ορυκτά, μη σιδηρούχα μέταλλα, προκατασκευασμένα κτίρια, συσκευές υγιεινής, θέρμανσης και φωτισμού): Με μέσο ρυθμό μεταβολής ελαφρά μικρότερο από τον αντίστοιχο του συνόλου των εξαγωγών (+4,1%), είναι η μόνη κατηγορία εξαγομένων προϊόντων που διατήρησε σχεδόν αμετάβλητο το μερίδιο της (10%).
Οι εξαγωγές τους μειώνονται συνεχώς προς την Ε.Ε., παραμένουν σταθερές προς τη Β. Αμερική και τις λοιπές χώρες του ΟΟΣΑ, και αυξάνονται προς τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Ενδέχεται η αύξηση προς αυτές τις χώρες να οφείλεται και στην εγκατάσταση ελληνικών επιχειρήσεων στις χώρες της περιοχής.
* Βιομηχανοποιημένα προϊόντα έντασης εργασίας (νήματα, υφάσματα, έπιπλα, είδη ταξιδιού, ενδύματα, υποδήματα, διάφορα βιομηχανικά είδη): Παρουσιάζουν το μικρότερο ρυθμό μεταβολής (+1,2%) με αποτέλεσμα να περιοριστεί σημαντικά η συμμετοχή τους στις εξαγωγές και από 36% το 1988 να υποχωρήσουν σε 18% το 2005.
Αρκεί να αναφερθεί ότι τα έτοιμα ενδύματα, μία από τις μεγαλύτερες κατηγορίες εξαγομένων προϊόντων, από 23,3% της συνολικής αξίας των εξαγωγών το 1988 έχουν περιοριστεί τώρα σε 9,5%. Έτσι, προκύπτει ότι τα προϊόντα αρκετών παραδοσιακών κλάδων ως εξαγωγικά αργοπεθαίνουν, χάνοντας συνεχώς έδαφος από τις μεγάλες αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Βόρειας Αμερικής.
* Βιομηχανοποιημένα προϊόντα έντασης τεχνολογίας (χημικά προϊόντα & χημικές ύλες,, ιατρικά προϊόντα, φάρμακα, πλαστικές ύλες σε πρωτογενή μορφή και μη πρωτογενή μορφή, μηχανήματα και βιομηχανικός εξοπλισμός, συσκευές επεξεργασίας στοιχείων, ηλεκτρικά μηχανήματα & συσκευές, μεταφορικό υλικό, όργανα & επιστημονικές συσκευές, φωτογραφικές συσκευές και είδη οπτικής): Με εντυπωσιακό ρυθμό μεταβολής, υπερτριπλάσιο του συνόλου των εξαγωγών (+14,5%), οι εξαγωγές προϊόντων έντασης τεχνολογίας δωδεκαπλασιάστηκαν (όταν οι συνολικές εξαγωγές απλώς τριπλασιάστηκαν), και από 6% του συνόλου των εξαγωγών το 1988, έφθασαν στο 22% το 2005.
Οι υψηλοί ρυθμοί μεταβολής των εξαγωγών τους δείχνουν πόσο έχουν μεγεθυνθεί ορισμένοι κλάδοι, που σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα απορροφούν κατά βάση οι ανεπτυγμένες χώρες, που συνεχώς αυξάνουν τη συμμετοχή τους, υποδεικνύουν την κατεύθυνση της εξαγωγικής πολιτικής που πρέπει η χώρα μας να ακολουθήσει στο μέλλον.
* Βιομηχανοποιημένα προϊόντα έντασης εξειδικευμένης εργασίας (χρώματα, αρώματα & καλλυντικά, είδη από καουτσούκ, χαρτί, σίδηρο, χάλυβα, και μέταλλο, συσκευές και εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών, οχήματα): Με τον δεύτερο υψηλότερο ρυθμό μεταβολής (+7,2%), οι εξαγωγές τους σχεδόν πενταπλασιάστηκαν και από 9% του συνόλου των εξαγωγών το 1988, έφθασαν στο 13% το 2005.
Τα προϊόντα έντασης εξειδικευμένης εργασίας, μαζί με τα προϊόντα έντασης τεχνολογίας, είναι οι μόνες κατηγορίες που έχουν αυξήσει το μερίδιο τους στις διεθνείς αγορές, και ως εκ τούτου πρέπει και σε αυτά τα προϊόντα να επικεντρωθεί η εξαγωγική πολιτική της χώρας μας.
Οι εξαγωγές τους προορίζονται περίπου εξίσου στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, αν και οι πρώτες διατηρούν κάποια υπεροχή.