Στα επίπεδα των 3 δισ. ευρώ κυμαίνονται πλέον οι διεκδικήσεις των συνταξιούχων από αναδρομικά που μπορεί να ανακύψουν με σχετικές δικαστικές αποφάσεις. Ήδη, δύο εξ αυτών δημοσιοποιήθηκαν πριν από μία εβδομάδα και επικύρωσαν μια δημοσιονομική δαπάνη 500 εκατ. ευρώ, η οποία προέρχεται από τις επιστροφές ποσών που πρέπει να γίνουν για την εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων από τον Φεβρουάριο του 2017 έως και τον Δεκέμβριο του 2018.
Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Αγγελόπουλου
[email protected]
Στα επίπεδα των 3 δισ. ευρώ κυμαίνονται πλέον οι διεκδικήσεις των συνταξιούχων από αναδρομικά που μπορεί να ανακύψουν με σχετικές δικαστικές αποφάσεις. Ήδη, δύο εξ αυτών δημοσιοποιήθηκαν πριν από μία εβδομάδα και επικύρωσαν μια δημοσιονομική δαπάνη 500 εκατ. ευρώ, η οποία προέρχεται από τις επιστροφές ποσών που πρέπει να γίνουν για την εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων από τον Φεβρουάριο του 2017 έως και τον Δεκέμβριο του 2018.
Υπάρχουν, όμως, άλλες δύο αποφάσεις που αναμένονται. Η πρώτη θα προέλθει από το Ελεγκτικό Συνέδριο για συνταξιούχους - πρώην δημοσίους υπαλλήλους και η δεύτερη από το Συμβούλιο της Επικρατείας για συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα. Εάν αυτές έχουν θετική κατάληξη, τότε θα προκαλέσουν μια πρόσθετη δημοσιονομική επιβάρυνση της τάξης περίπου των 2,5 δισ. ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια επιβάρυνση του προϋπολογισμού του ΕΦΚΑ και του κρατικού προϋπολογισμού κατά 1,5% του ΑΕΠ, όταν φυσικά αρχίσει η πληρωμή των συγκεκριμένων ποσών.
Οι αποφάσεις που αναμένονται
Η πρώτη δικαστική απόφαση θα προέλθει από την Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αφορά περικοπές που έγιναν από το 2012 (ν. 4093) και μετά, τόσο σε κύριες και επικουρικές συντάξεις όσο και σε Δώρα συνταξιούχων του δημόσιου τομέα. Υπολογίζεται ότι από την απόφαση που θα ληφθεί θα επηρεαστούν το λιγότερο 300.000 συνταξιούχοι. Τα ζητήματα που έχουν τεθεί και μένει να κριθούν από το Ανώτατο Δικαστήριο είναι τα ακόλουθα:
* Η συνταγματικότητα ή μη της κατάργησης των επιδομάτων και των Δώρων.
* Η συνταγματικότητα ή μη της συνέχισης των περικοπών του νόμου 4093/2012 μετά τη δημοσίευση του νόμου 4387/2016, γνωστού και ως νόμου Κατρούγκαλου. Με δεδομένο ότι η εν λόγω νομοθετική παρέμβαση ξεκίνησε επίσημα από την 1η Ιανουαρίου 2019, υπάρχει το ερώτημα αν πρέπει να δοθούν αναδρομικά στους συνταξιούχους για μία τριετία (2015-2018) ή μόνο για τους 11 μήνες (Ιούνιος 2015 - Μάιος 2016) που έκρινε το ΣτΕ.
* Εάν οι αγωγές που έχουν ασκηθεί για τα ανωτέρω ζητήματα δημιουργούν την ανάγκη αποζημίωσης για μία διετία ή για μία πενταετία. Ουσιαστικά, το Ελεγκτικό Συνέδριο πρέπει να κρίνει από πότε ενεργοποιείται η διαδικασία της παραγραφής.
* Εάν οι συνταξιούχοι που άσκησαν αγωγές μετά τη δημοσίευση του τελευταίου νόμου (4734/2020, άρθρο 33), με τον οποίο δόθηκαν αναδρομικά μόνο για περικοπές στην κύρια σύνταξη, είχαν το δικαίωμα να το πράξουν ή όχι. Ο νόμος κάνει λόγο για απόσβεση της συγκεκριμένης αξίωσης και το Ελεγκτικό Συνέδριο καλείται να απαντήσει αν αυτή η νομοθετική ρύθμιση αντίκειται στο Σύνταγμα ή όχι.
Η δεύτερη δικαστική απόφαση θα προέλθει από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Αφορά τα Δώρα και τα επιδόματα, αλλά και τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις που έγιναν στον ιδιωτικό τομέα. Πρόκειται για μια δίκη που διεξήχθη τον περασμένο Ιανουάριο, αλλά ακόμα δεν έχει δημοσιοποιηθεί η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. Θα κριθεί εάν πρέπει να δοθούν αναδρομικά ποσά για το 11μηνο Ιουνίου 2015 - Μαΐου 2016, πέραν της κύριας σύνταξης, όπως έγινε πριν από ένα έτος και για επικουρική σύνταξη, Δώρα και επιδόματα. Το γεγονός ότι ήδη δικαιώθηκαν οι συνταξιούχοι για την ίδια «κρίσιμη» περίοδο για την κύρια σύνταξη, δημιουργεί προσδοκίες ότι κάτι ανάλογο θα συμβεί και σε επικουρική, Δώρα και επιδόματα.
Οι αποφάσεις που εκδόθηκαν
Ήδη, πάντως, οι δύο πρώτες αποφάσεις που εκκρεμούσαν και εκδόθηκαν περιόρισαν σημαντικά τον πήχη των προσδοκιών. Η πρώτη αφορούσε τα Δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα, αλλά και τα επιδόματα αδείας, που καταργήθηκαν για τους συνταξιούχους του δημόσιου τομέα. Το Ελεγκτικό Συνέδριο αποφάνθηκε επί αυτών των περικοπών ότι ήταν συνταγματικές, κρίνοντας ότι συντελέστηκαν σε μια περίοδο όπου η ελληνική οικονομία βρισκόταν σε φάση δημοσιονομικής προσαρμογής για να αποφύγει τη χρεοκοπία. Άρα, για λόγους δημοσίου συμφέροντος χάθηκαν οι διεκδικήσεις των συνταξιούχων του Δημοσίου επί αυτού του θέματος.
Η δεύτερη απόφαση αφορούσε την εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων, η οποία κρίθηκε αντισυνταγματική έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018, αλλά συνταγματική από την 1η Ιανουαρίου 2019 και μετά. Με δεδομένο ότι πρωτόδικα είχε κριθεί το σκέλος της αντισυνταγματικότητας τον Φεβρουάριο του 2017, προκύπτει καταβολή αναδρομικών ποσών. Αφορά τους 22 μήνες που μεσολαβούν από την πρώτη απόφαση μέχρι το τέλος του 2018, όπως αποφάνθηκε ως προς τη συνταγματικότητα το Ανώτατο Δικαστήριο. Υπολογίζεται ότι από την απόφαση αυτή προκύπτουν περίπου 100.000 δικαιούχοι, που έχουν να λάβουν αναδρομικά ποσά τα οποία προσεγγίζουν τα 500 εκατ. ευρώ. Όσοι δικαιούχοι, πάντως, είχαν προβεί σε αγωγή, θα λάβουν αναδρομικά ποσά από την ημερομηνία υποβολής της, δηλαδή για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 22 μηνών που προαναφέρθηκαν.