Σημαντική ώθηση στην εξορυκτική δραστηριότητα των ελληνικών μαρμαροβιομηχανιών προβλέπεται να δώσει η νέα πρόσφατη υπουργική απόφαση (ΦΕΚ, 8/10/2021) με την οποία αναιρείται η οριζόντια απαγόρευση εκμετάλλευσης λατομείων εντός της προστατευόμενης περιοχής του Βώλακα ανοίγοντας τον δρόμο για τις υπόγειες εξορύξεις καθώς αυτή η μέθοδος δεν μπορούσε να αδειοδοτηθεί με το προηγούμενο καθεστώς. Η τροποποίηση αυτή δεν αναιρεί το καθεστώς προστασίας του προστατευόμενου τοπίου του Βώλακα, καθώς η περιοχή αυτή εντάσσεται στο καθεστώς προστασίας των ζωνών Natura 2000 που περιλαμβάνει τόσο την ειδική ζώνης διατήρησης GR 1140004 όσο και την ζώνη ειδικής προστασίας GR 1140009 και τμήμα της που αποτελεί οικότοπο προτεραιότητας.
Της Λέττας Καλαμαρά
Σημαντική ώθηση στην εξορυκτική δραστηριότητα των ελληνικών μαρμαροβιομηχανιών προβλέπεται να δώσει η νέα πρόσφατη υπουργική απόφαση (ΦΕΚ, 8/10/2021) με την οποία αναιρείται η οριζόντια απαγόρευση εκμετάλλευσης λατομείων εντός της προστατευόμενης περιοχής του Βώλακα ανοίγοντας τον δρόμο για τις υπόγειες εξορύξεις καθώς αυτή η μέθοδος δεν μπορούσε να αδειοδοτηθεί με το προηγούμενο καθεστώς. Η τροποποίηση αυτή δεν αναιρεί το καθεστώς προστασίας του προστατευόμενου τοπίου του Βώλακα, καθώς η περιοχή αυτή εντάσσεται στο καθεστώς προστασίας των ζωνών Natura 2000 που περιλαμβάνει τόσο την ειδική ζώνης διατήρησης GR 1140004 όσο και την ζώνη ειδικής προστασίας GR 1140009 και τμήμα της που αποτελεί οικότοπο προτεραιότητας.
Σύμφωνα με το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Μαρμάρου Μακεδονίας Θράκης (ΣΕΜΜΘ), πρόκειται για μια θετική εξέλιξη για τον κλάδο εξόρυξης μαρμάρων και ειδικότερα για το λατομικό κέντρο του Βώλακα η οποία συνδυάζει την επιχειρηματική δραστηριότητα με το προστατευόμενο τοπίο στην περιοχή. Όπως τονίζει η πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Μαρμάρου Μακεδονίας – Θράκης και αντιπρόεδρος της “Ικτίνος Ελλάς Α.Ε.” κ. Ιουλία Χαϊδά, «η απόφαση του συντονιστή της Αποκεντρωμένης ανακλήθηκε αλλά παραμένει το καθεστώς προστασίας που υπάρχει με τις αποφάσεις NATURA. Με τις αποφάσεις ΝATURA δεν απαγορεύεται εξ ολοκλήρου η λατομική εκμετάλλευση.
Δηλαδή, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις και συγκεκριμένες αξιολογήσεις, μπορεί να προωθηθεί η υπόγεια εξόρυξη. Υπόγειες εξορύξεις γίνονται και τώρα σε κάποια λατομεία, αλλά κάποιες από αυτές είχαν φτάσει στο όριο και επειδή υπήρχε η προηγούμενη απαγόρευση δεν μπορούσαν να προχωρήσουν. Τώρα, σε αυτές τις περιπτώσεις θα συνεχιστεί η υπόγεια εξόρυξη. Με τις τελευταίες αποφάσεις δεν αλλάζει το προστατευόμενο τοπίο του Βώλακα και δεν πρόκειται να υπάρξει κάποια επέμβαση στο περιβάλλον. Απλώς, δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις μαρμάρου να μπορούμε να εκμεταλλευτούμε περισσότερα κοιτάσματα». Και συμπληρώνει λέγοντας πως «με αυτές τις τελευταίες εξελίξεις ανοίγουν οι προοπτικές ανάπτυξης των επιχειρήσεων μαρμάρου και ενισχύουν τη βιωσιμότητα του κλάδου καθώς δεν αρκεί μόνο να υπάρχει στο έδαφος της περιοχής ο απαραίτητος ορυκτός πλούτος αλλά θα πρέπει να μπορεί και να αξιοποιηθεί».
Στοχευμένη έρευνα για ανεύρεση νέων κοιτασμάτων
Οι επιχειρήσεις του ΣΕΜΜΘ τονίζουν την ανάγκη για στοχευμένη έρευνα και εντοπισμό νέων κοιτασμάτων που θα αναζωογονήσουν τον κλάδο και δεν θα βλάψουν την περιοχή. Η βιώσιμη αξιοποίησή τους προϋποθέτει την σταθερή πρόσβαση στην έρευνα και στην ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων και την δυνατότητα επέκτασης των εκμεταλλεύσεων σε γειτονικούς χώρους όταν εξαντληθούν τα αποθέματα τους. Τα σημαντικότερα λατομεία της περιοχής του Βώλακα μετά από 40 χρόνια συνεχούς εκμετάλλευσης βρίσκονται στο στάδιο της εξόφλησης.
Είναι γεγονός, λένε οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου, ότι: α) από το στάδιο της έρευνας έως την μίσθωση και την εκμετάλλευση ενός λατομείου απαιτούνται περισσότερα από πέντε χρόνια, β) από την μίσθωση ως την πλήρη παραγωγική ανάπτυξη ενός λατομείου μαρμάρου χρειάζονται τουλάχιστον άλλα 5 χρόνια και γ) οι πιθανότητες επιτυχίας στις έρευνες για την διαπίστωση ύπαρξης εμπορεύσιμου κοιτάσματος μαρμάρου είναι μικρότερες από 1%. Όλες οι λατομικές εκμεταλλεύσεις μαρμάρου, στην περιοχή του Βώλακα, είναι περιβαλλοντικά αδειοδοτημένες. Δεν υπάρχει καμία ανεξέλεγκτη λατομική δραστηριότητα, αντίθετα μάλιστα η αδειοδότηση λατομείων είναι από τις ποιο ελεγχόμενες δραστηριότητες στην Ελλάδα. Ο επιχειρηματίας που προσπαθεί να αδειοδοτήσει λατομείο μαρμάρου καλείται να συγκεντρώσει 57 δημόσια έγγραφα, ενώ μια άδεια για να ολοκληρωθεί χρειάζεται πλήθος υπογραφών.
Η πανδημία δεν άφησε ανεπηρέαστο τον κλάδο του μαρμάρου που είχε απώλειες του κύκλου εργασιών κατά 35% και μείωση της απασχόλησης κατά 10%, ενώ η μείωση των αποδοχών των απασχολουμένων ανήλθε σε 46 εκατ. ευρώ. Όμως παρά τις αντιξοότητες το ελληνικό μάρμαρο διατήρησε την 4η θέση σε επίπεδο εξαγωγών παγκοσμίως. Οι μαρμαροπαραγωγοί της περιοχής του Βώλακα υπογραμμίζουν ότι τα προϊόντα που είναι ιδιαίτερα γνωστά και ανταγωνιστικά σε σχέση με τα αντίστοιχα άλλων χωρών είναι τα λευκά μάρμαρα Βώλακα τα οποία είναι φημισμένα σε ολόκληρο τον κόσμο και διακρίνονται για την εξαιρετική τους ποιότητα. Να σημειωθεί πως η συνεισφορά του κλάδου μαρμάρου στο Ακαθάριστο Περιφερειακό Προϊόν του νομού Δράμας καλύπτει το 31% του ΑΠΠ του νομού και οι πωλήσεις των επιχειρήσεων μαρμάρων με έδρα τη Δράμα καλύπτουν, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2018, το 49% των πωλήσεων όλων των κλάδων του νομού. Επίσης το 80% της παραγωγής μαρμάρων της χώρας προέρχεται από τα λατομεία της ευρύτερης περιοχής Δράμας και Καβάλας.