Στο δεύτερο τρίμηνο του 2022 τοποθετείται η αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων από τους αναλυτές και τους εκπροσώπους της λιανικής ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων. Σε ό,τι αφορά τις τιμές στο ράφι, η σταδιακή απόδοση των ανατιμήσεων και οι έντονες προωθητικές ενέργειες αποτελούν τον τρόπο αντίδρασης λιανεμπόρων και βιομηχανίας, με το ανταγωνιστικό κλίμα στην αγορά να φέρεται να λειτουργεί υπέρ του καταναλωτή.
Από την έντυπη έκδοση
Της Δανάης Αλεξάκη
[email protected]
Στο δεύτερο τρίμηνο του 2022 τοποθετείται η αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων από τους αναλυτές και τους εκπροσώπους της λιανικής ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων. Σε ό,τι αφορά τις τιμές στο ράφι, η σταδιακή απόδοση των ανατιμήσεων και οι έντονες προωθητικές ενέργειες αποτελούν τον τρόπο αντίδρασης λιανεμπόρων και βιομηχανίας, με το ανταγωνιστικό κλίμα στην αγορά να φέρεται να λειτουργεί υπέρ του καταναλωτή.
Σύμφωνα με τον κλάδο, δεν αναμένονται φαινόμενα πανικού στην κατανάλωση στο πλαίσιο της «πληθωριστικής ψυχολογίας» -που οδηγεί τους καταναλωτές να ξοδεύουν πιο γρήγορα και να «στοκάρουν» επειδή πιστεύουν ότι οι τιμές αυξάνονται-, ωστόσο οι αναλυτές εφιστούν την προσοχή στο «ψυχολογικό όριο» των ανατιμήσεων που μπορεί να «αντέξει» κάθε κατηγορία προϊόντος, γιατί μια υπερβολική -για τον καταναλωτή- αύξηση θα καθηλώσει τη ζήτηση.
Αναλυτικότερα, με γνώμονα ότι οι προβολείς της αγοράς αλλά και των καταναλωτών έχουν στραφεί στο θέμα των υπέρμετρων ανατιμήσεων σε πρώτες ύλες, ενέργεια και κόστος μεταφοράς και στη μετακύλιση του αυξημένου κόστους στις τελικές τιμές στο ράφι, η «Ν» συνομίλησε με οικονομικούς αναλυτές και εκπροσώπους αλυσίδων σούπερ μάρκετ προκειμένου να σκιαγραφήσει την κατάσταση που επικρατεί στην κατανάλωση, τους τρόπους αντίδρασης των επιχειρήσεων και κυρίως το πότε τοποθετείται η πολυπόθητη «διόρθωση» των πληθωριστικών τάσεων.
Φυσιολογικές αντιδράσεις
«Η συγκυρία των ανατιμήσεων δεν αναμένεται να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στους καταναλωτές. Αρχικά εξαιτίας του περιορισμένου εισοδήματος. Οι αδύναμες οικονομικά ομάδες καταναλωτών δεν μπορούν να στοκάρουν. Επίσης, οι καταναλωτές από το ξέσπασμα της πανδημίας, όταν και παρατηρήθηκαν φαινόμενα αγορών πανικού, σήμερα πλέον εμφανίζονται πιο ψύχραιμοι στην αξιολόγηση των δαπανών τους. Εξάλλου, οι όποιες ανατιμήσεις δεν θα συμβούν βίαια και απότομα, αλλά θα πραγματοποιηθούν σταδιακά. Αυτό θα συνοδευτεί με έναν νέο γύρο προσφορών και προωθητικών ενεργειών από πλευράς λιανεμπόρων και βιομηχανίας προκειμένου να θωρακιστούν οι πωλήσεις» αναφέρει ο κ. Παναγιώτης Μπορέτος, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της IRI Hellas, ενώ ερωτηθείς για το πότε αναμένεται εξομάλυνση των πληθωριστικών πιέσεων εκτιμά ότι «η εξέλιξη του κόστους ενέργειας είναι αυτή που θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη του φαινομένου. Οι μέχρι στιγμής ενδείξεις τοποθετούν την εξομάλυνση των υψηλών πληθωριστικών τάσεων να ξεκινά το πρώτο τρίμηνο του 2022 με την ομαλοποίηση να αναμένεται στο δεύτερο τρίμηνο του ίδιου έτους».
Η προωθητική στρατηγική
Αντίστοιχα ο κ. Βάιος Δημοράγκας, Managing Director της NielsenIQ, αναφέρει ότι «ασφαλώς, ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που θα επηρεάσει την πορεία της αγοράς είναι το επίπεδο απορρόφησης των πληθωριστικών πιέσεων από τις αλυσίδες και το αντίστοιχο ποσοστό που θα μετακυληθεί στον τελικό αγοραστή. Γενικότερα θεωρούμε ότι ο τελικός καταναλωτής θα παραμείνει ψύχραιμος και δεν θα αλλάξει σημαντικά την αγοραστική του συμπεριφορά και δαπάνη, στο μέσο αγοραστικό ταξίδι που πραγματοποιεί. Παρ' όλα αυτά, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ως προς τις αντιδράσεις του ανάλογα την προϊοντική κατηγορία, καθώς οι κατηγορίες των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων παρουσιάζουν διαφορετικές ελαστικότητες τιμών, συνεπώς μια ενδεχόμενη μεταβολή στην τιμή θα επηρεάσει διαφορετικά και τα επίπεδα ζήτησης αυτών. Την ίδια στιγμή οι αποστάσεις τιμών (price gaps) μεταξύ των μαρκών, αλλά και η διαφορετική στρατηγική που θα ακολουθήσουν όσον αφορά την ένταση και το βάθος της προωθητικής δραστηριότητας θα διαμορφώσουν το επίπεδο ανταγωνιστικότητας μεταξύ τους και ενδέχεται να προκαλέσουν ανακατατάξεις και μεταβολές στα μερίδια αγοράς που σημειώνουν». Συνοψίζοντας, ο ίδιος σημειώνει ότι «η προωθητική στρατηγική, καθώς και η τιμολογιακή πολιτική που θα ακολουθήσουν οι λιανέμποροι και οι προμηθευτές θα είναι αυτή που θα καθορίσει και την αγοραστική συμπεριφορά του τελικού καταναλωτή, ο οποίος, ωστόσο, θεωρούμε ότι δεν θα προβεί σε ακρότητες, καθώς ο έντονος ανταγωνισμός πιθανώς να λειάνει την επίδραση των ανατιμήσεων στο καλάθι του».
Σύντομης διάρκειας
Σχολιάζοντας την εικόνα της κατανάλωσης, ο κ. Βασίλης Σταύρου, Brand President της ΑΒ Βασιλόπουλος, σημειώνει ότι «ακόμη δεν έχουμε δει -και δεν αναμένουμε- αυτό που ορίζεται ως "πληθωριστική ψυχολογία" στον καταναλωτή και τον ωθεί στο στοκάρισμα, σε κανένα από τα κανάλια μας, είτε λιανικής, είτε χονδρικής. Αντιθέτως, εμείς στην ΑΒ, το τελευταίο οκτάμηνο τρέχουμε με αρνητικό πληθωρισμό, ο οποίος υπολογίζουμε να ανέλθει στο +1% μέχρι το τέλος του έτους». Σε ό,τι αφορά δε την αποκλιμάκωση των πιέσεων, ο ίδιος εκτιμά ότι «η συγκεκριμένη "κρίση", αν μπορώ να την ονομάσω έτσι, αναμένουμε να είναι σύντομης διάρκειας και να εξομαλυνθεί μαζί με τις διεθνείς συνθήκες που την προκαλούν. Σε κάθε περίπτωση, οι μήνες που πέρασαν μας δίδαξαν πολλά και ειδικότερα πώς να προσαρμοζόμαστε στις νέες προκλήσεις. Και πάντα να κρατάμε τον πελάτη στο κέντρο των αποφάσεών μας και να δίνουμε λύσεις που τον διευκολύνουν, με κάθε τρόπο».
Θα επέλθει ισορροπία
Από την πλευρά του ο κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου METRO AEBE, σημειώνει ότι «κανείς δεν μπορεί να κάνει μια αξιόπιστη εκτίμηση για τη διάρκεια των πληθωριστικών πιέσεων. Είναι βέβαιο ότι κάποια στιγμή θα επέλθει ισορροπία, είναι νόμος της αγοράς αυτός. Ίσως όμως χρειαστούν ακόμα και έξι μήνες μέχρι να συμβεί κάτι τέτοιο. Και φυσικά εξαρτάται εν μέρει και από μη προβλέψιμα καιρικά φαινόμενα, δηλαδή από τη δριμύτητα του χειμώνα - που επηρεάζει κάποια (όχι όμως όλα τα) προϊόντα». Ο ίδιος επίσης δεν αναμένει ακραία φαινόμενα στην κατανάλωση, σημειώνοντας ότι «δεν θεωρώ πως θα έχουμε κύμα αγορών λόγω φόβου ανατιμήσεων, ούτε έχουμε παρατηρήσει κάτι τέτοιο ως τώρα».
Πληθωρισμός της προσφοράς
Αξίζει να σημειωθεί ότι το κύμα πληθωρισμού θεωρείτο αναμενόμενο αποτέλεσμα της πανδημίας από τους οικονομολόγους, ωστόσο, περίμεναν ένα εντελώς διαφορετικό φαινόμενο. Όπως εξηγεί μιλώντας στη «Ν» ο κ. Κοσμάς Μαρινάκης, Senior Lecturer of Economics στη Σχολή Οικονομικών του Singapore Management University, «στην προσπάθειά τους να κατευνάσουν τις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες από την υγειονομική κρίση, κυβερνήσεις και Κεντρικές Τράπεζες διοχέτευσαν σημαντικές ποσότητες ρευστότητας στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά. Σε συνάρτηση με τη μειωμένη παραγωγή, περιμέναμε συνεπώς ότι η υπέρμετρη ποσότητα χρήματος θα προκαλέσει αύξηση των τιμών. Στην οικονομική θεωρία αυτό ονομάζεται "πληθωρισμός ζήτησης". Αντιθέτως, παρατηρήσαμε κάτι εντελώς διαφορετικό. Αντί το επιπρόσθετο χρήμα να προκαλέσει αύξηση της ζήτησης, διακρατήθηκε από τα νοικοκυριά υπό τον φόβο ενός αβέβαιου μέλλοντος κρατώντας αρχικά τον πληθωρισμό σε χαμηλά επίπεδα. Αν λοιπόν σήμερα παρατηρούμε αύξηση στο επίπεδο τιμών αυτό οφείλεται σε έναν εντελώς διαφορετικό οικονομικό μηχανισμό. Η πολύμηνη διακοπή της οικονομικής δραστηριότητας που ξεκίνησε από τον Μάρτιο του 2020 προκάλεσε σημαντικές δυσκολίες στην παγκόσμια παραγωγή. Πολλές πρωτογενείς και δευτερογενείς παραγωγικές επιχειρήσεις δεν κατάφεραν να επιβιώσουν και εκείνες που απέμειναν επέλεξαν να συρρικνώσουν τις κλίμακες παραγωγής τους για να αντέξουν την κρίση. Τώρα που η παγκόσμια οικονομία αναθερμαίνεται, συνεπώς, δυσκολεύονται να ανταποκριθούν άμεσα στην αύξηση της ζήτησης και γι' αυτό παρατηρούμε αύξηση των τιμών των παραγωγικών συντελεστών. Έχουμε δηλαδή έναν πληθωρισμό προσφοράς που είναι πιο γνωστός ως πληθωρισμός κόστους. Η άνοδος του κόστους των πρώτων υλών διαχέεται γρήγορα σε ολόκληρη την οικονομία και επηρεάζει τις τιμές όλων των αγαθών και των υπηρεσιών».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «το καλό νέο είναι ο πληθωρισμός κόστους που βιώνουμε αυτόν τον καιρό οφείλεται σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό σοκ, το οποίο θα ασθενεί όσο η παραγωγική δραστηριότητα επανέρχεται στην κανονικότητα. Πιθανότατα, λοιπόν, δεν θα έπρεπε να ανησυχούμε ότι η παγκόσμια οικονομία εισέρχεται σε έναν παρατεταμένο κύκλο υψηλού πληθωρισμού. Αν όλα πάνε καλά και το άνοιγμα της κοινωνίας συνεχίσει, σε μερικούς μήνες η κατάσταση θα ισορροπήσει».