Μεγάλες είναι οι προκλήσεις για τους εργαζόμενους σε όλες τις βαθμίδες του τουριστικού κλάδου, από τους εποχικά εργαζόμενους μέχρι τους managers, καθώς, παρά το γεγονός ότι το 2021 φαίνεται ότι θα είναι καλύτερη χρονιά από το 2020, οι αβεβαιότητες στερούν ζωτικής σημασίας εισοδήματα σε όλους τους ρόλους - υψηλά και χαμηλά αμειβόμενους.
Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Μεγάλες είναι οι προκλήσεις για τους εργαζόμενους σε όλες τις βαθμίδες του τουριστικού κλάδου, από τους εποχικά εργαζόμενους μέχρι τους managers, καθώς, παρά το γεγονός ότι το 2021 φαίνεται ότι θα είναι καλύτερη χρονιά από το 2020, οι αβεβαιότητες στερούν ζωτικής σημασίας εισοδήματα σε όλους τους ρόλους - υψηλά και χαμηλά αμειβόμενους.
Η κρατική στήριξη συντήρησε πολλές επιχειρήσεις προκειμένου να αποφύγουν το «λουκέτο», αλλά η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα προκαλεί ανασφάλεια σε επιχειρηματίες με συσσωρευμένες υποχρεώσεις και μηδενική ρευστότητα. Σε αυτό το περιβάλλον οι εργαζόμενοι αναζητούν καλύτερες προοπτικές σε άλλους κλάδους ή χώρες. Κι ενώ το πρόβλημα έχει παγκόσμιες διαστάσεις ανησυχεί περισσότερο οικονομίες, όπως η ελληνική, με σημαντικό αριθμό εργαζομένων στον τουριστικό-επισιτιστικό κλάδο και με υψηλή εξάρτηση από τα τουριστικά έσοδα.
Οι managers στον τουριστικό κλάδο έχουν να αντιμετωπίσουν σειρά δυσκολιών, με σχεδόν οκτώ στους δέκα να μιλούν για δυσκολία ακριβούς πρόβλεψης της κίνησης της τουριστικής αγοράς, στοιχείο κεφαλαιώδους σημασίας για τη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων. Σχετικά στοιχεία προέκυψαν και από έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γενικών Διευθυντών Ξενοδοχείων Ελλάδας & Κύπρου (ΕΗΜΑ), σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας και Ευημερίας «Be Positive» που παρουσιάστηκε τον Μάιο στο ertnews. Διαπιστώνεται ότι πάνω από τέσσερα στα δέκα ηγετικά στελέχη αντιμετωπίζουν πρόκληση με την ενδυνάμωση, την κινητοποίηση και τη δέσμευση των υπαλλήλων τους.
Συνέπειες της πανδημίας
Σε ερώτημα προς τα στελέχη που συμμετείχαν στην έρευνα για τις συνέπειες της πανδημίας στο ανθρώπινο δυναμικό και τις σημαντικότερες από αυτές που καλούνται να διαχειριστούν, πάνω από τρεις στους πέντε αναφέρθηκαν στις οικονομικές δυσκολίες, ενώ ανάλογο ποσοστό μίλησε για αύξηση του στρες. Επίσης για πεσμένο ηθικό μίλησαν σχεδόν οι μισοί.
Σχολιάζοντας τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας, ο επικεφαλής του βραχίονα Ελλάδας και Κύπρου στον EHMA, Πάνος Αλμυράντης, τόνισε ότι οι γενικοί διευθυντές έχουν στρατηγική σημασία για τις ξενοδοχειακές μονάδες, μια και σε αυτούς πέφτει το μεγαλύτερο βάρος για την αντιμετώπιση της εκάστοτε κρίσης καθώς και την επιτυχή έξοδο από αυτή. Όπως είπε, οι χωρίς προηγούμενο επιπτώσεις της πανδημίας στο ξενοδοχειακό γίγνεσθαι επηρέασαν το εργασιακό περιβάλλον το 2020 και επηρεάζουν και το 2021 τη δουλειά των διευθυντών στους τομείς της ηγεσίας, του σθένους και της ισορροπίας μεταξύ οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.
Ζοφερή κατάσταση
Είναι γεγονός ότι οι οικονομικές δυσκολίες έχουν φέρει αδιέξοδα σε μεγάλη μερίδα εργαζομένων στον κλάδο κι εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι μόλις προ ημερών, στις 30.6.2021, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στον Επισιτισμό - Τουρισμό - ΠΟΕΕΤ) σε επιστολή της στον πρωθυπουργό περιγράφει μια ζοφερή κατάσταση για τους εργαζόμενους, δεδομένου ότι μπήκε ο Ιούλιος και δεν είχαν πληρωθεί ακόμη την αποζημίωση ειδικού σκοπού των 534 ευρώ του μηνός Μαΐου όσοι έκαναν μονομερή αναστολή σύμβασης. Τέθηκε επίσης σειρά ερωτημάτων, όπως το πότε θα καταβληθεί και η αποζημίωση του Ιουνίου, καθώς είχε σταματήσει το μέτρο της αναστολής σύμβασης χωρίς να υπάρχει μέριμνα για τους εργαζόμενους σε επιχειρήσεις οι οποίες είτε δεν θα ανοίξουν είτε θα κλείσουν πρόωρα, ενώ αναφορά έκανε η ομοσπονδία και στο γεγονός ότι μέχρι 30.6.2021 δεν στηρίζονταν οι εποχικά εργαζόμενοι χωρίς δικαίωμα υποχρεωτικής επαναπρόσληψης κυρίως στην εστίαση και οι οποίοι είναι χωρίς εισόδημα από τον Φεβρουάριο του 2021. Αν και ακολούθησαν κάποιες ανακοινώσεις από το υπουργείο Εργασίας, που ανακοίνωσε χθες διευκρινίσεις για τις αποζημιώσεις ειδικού σκοπού σε 157.500 δικαιούχους, η ομοσπονδία διατηρεί σειρά αιτημάτων για τους εργαζόμενους στον κλάδο.
+255 εκατ. άνεργοι
Είναι γεγονός ότι η πανδημία της νόσου Covid-19 έχει πλήξει τον κόσμο της εργασίας, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλο τον κόσμο, οδηγώντας στην ανεργία 255 εκατ. ανθρώπους με συμβάσεις πλήρους απασχόλησης, τέσσερις φορές περισσότερους απ’ ό,τι στη δεκαετή κρίση που προηγήθηκε το 2008, με τον τουρισμό να δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (International Labour Organization - ILO), ο κλάδος απασχολεί περίπου 300 εκατ. εργαζομένους παγκοσμίως, εκ των οποίων πολλοί εργάζονται σε επισφαλή ή άτυπη σχέση εργασίας. Οι υπουργοί Τουρισμού των χωρών του G20 συμφώνησαν στην πρόσφατη σύνοδο του Μαΐου ότι η προστασία αυτών των εργαζομένων και των εισοδημάτων τους πρέπει να συνεχίσει να αποτελεί προτεραιότητα. Στο πλαίσιο αυτό συμφώνησαν σε τρεις δράσεις:
1) μέτρα για τη στήριξη των ταξιδιωτικών και τουριστικών επιχειρήσεων, των εργαζομένων και των εισοδημάτων τους, με προτεραιότητα την επένδυση στη μετάβαση του κλάδου από την άτυπη στην επίσημη οικονομία,
2) μέτρα για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία και
3) μετασχηματισμό και οικοδόμηση ενός πιο βιώσιμου τουριστικού κλάδου.
Οι ελλείψεις προσωπικού
Ειδικά στην Ελλάδα ο κλάδος αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα πέμπτο της οικονομικής παραγωγής, αλλά αγωνίζεται να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις της τουριστικής περιόδου. Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αναδείχθηκαν τους τελευταίους μήνες εν όψει της επανεκκίνησης ήταν η έλλειψη υποψηφίων για εργασία σε εστιατόρια, μπαρ και ξενοδοχεία.
Εργαζόμενοι που βασίζουν το ετήσιο εισόδημά τους στον κλάδο αποθαρρύνονται από τον κίνδυνο χαμηλής ζήτησης και την πιθανότητα αιφνίδιας διακοπής της σύμβασής τους λόγω των περιορισμών για την αντιμετώπιση της πανδημίας της νόσου Covid-19. Κατ’ επανάληψη επιχειρηματίες και θεσμικοί φορείς του κλάδου έχουν καταγράψει αυτή την τάση. Ο Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) και επικεφαλής της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), έχει σημειώσει ότι είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζεται τέτοιας έντασης έλλειψη στον κλάδο. Αν και το πρόβλημα επισημαίνεται από ανάλογους φορείς και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, η ανησυχία στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερη λόγω του ειδικού βάρους του τουρισμού στην οικονομία.
Εξάλλου, απασχολεί κατά μέσον όρο πάνω από 400 χιλ. εργαζόμενους ή 10% του ΑΕΠ, ποσοστό υψηλότερο συγκρινόμενο με τα αντίστοιχα στοιχεία άλλων χωρών της Μεσογείου. Ένα διαχρονικό θέμα που επισημαίνει η ΓΣΒΕΕ είναι και η υπερπροσφορά, καθώς ανοίγουν συνεχώς νέες επιχειρήσεις καφέ και εστιατορίων ανά την επικράτεια, χωρίς να υπάρχει σωστή αξιολόγηση του ρίσκου από τους εισερχόμενους επιχειρηματίες.
Η πανδημία ανέδειξε τις παθογένειες της αγοράς, ενώ, καθώς σταδιακά χαλαρώνουν τα μέτρα στήριξης των πληττόμενων επιχειρήσεων, από το φθινόπωρο αναμένεται να φανεί το μέγεθος των επιπτώσεων της νέας κρίσης.