Τα επαγγέλματα του μέλλοντος

Της Πέπης Γρηγοριάδου
[email protected]

Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις; Μία από τις πιο κλασικές ερωτήσεις που σχεδόν όλοι έχουμε κληθεί να απαντήσουμε στην παιδική μας ηλικία. Αργότερα οι επαγγελματίες ήρωες που θαυμάζουμε, ο επαγγελματικός προσανατολισμός και μετά οι πανελλαδικές, οι ιδιωτικές σχολές ή το εξωτερικό. Πτυχία που σου ανοίγουν πόρτα στην απασχόληση και άλλα που μένουν στο συρτάρι. Ατέλειωτες συζητήσεις για τα διαχρονικά επαγγέλματα, τα προσοδοφόρα αλλά και τις αλλαγές στην αγορά εργασίας λόγω της τεχνολογίας και της αυτοματοποίησης. Κάποια επαγγέλματα μένουν ίδια στο πέρασμα του χρόνου, κάποια καταργούνται αλλά εμφανίζονται και νέα, που άλλοτε μπορούμε να τα φανταστούμε και άλλοτε όχι.

Περισσότεροι από 100 εκατομμύρια εργαζόμενοι μόνο σε 8 χώρες ενδέχεται να χρειαστεί να αλλάξουν θέσεις εργασίας έως το 2030, σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση της McKinsey.

Η πανδημία του κορωνοϊού έχει επιταχύνει τον τεχνολογικό μετασχηματισμό, τόσο πολύ ώστε 12% περισσότεροι άνθρωποι από το αναμενόμενοτους πριν από την κρίση ίσως χρειαστεί να αλλάξουν θέσεις εργασίας μέχρι το τέλος της δεκαετίας. 

Σε ζήτηση τα επόμενα 15χρόνια

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει όλες τις θέσεις εργασίας που θα μπορούν να επιλέξουν οι νέοι στο δεύτερο μισό του 21ου αιώνα, αλλά η Parental Guidance προχώρησε σε προβλέψεις για την επόμενη 15ετία.

• Ειδικός ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, καθώς οι κυβερνοεπιθέσεις αυξάνονται και όλοι προσπαθούν να προστατευθούν από τον νέο εχθρό. 

• Μηχανικός ρομποτικής. Όλοι οι μηχανικοί έχουν ζήτηση, αλλά όσοι έχουν υψηλή εξειδίκευση στην κωδικοποίηση και το λογισμικό είναι απαραίτητοι σε τομείς όπως η βιοϊατρική, τα logistics, η γεωργική τεχνολογία και oι κατασκευές υψηλής τεχνολογίας (όπως τα οχήματα χωρίς οδηγό).

• Νοσηλευτικό προσωπικό καθώς οι άνθρωποι ζουν περισσότερο αλλά -δυστυχώς- προβλέπονται και νέες πανδημίες. Μέχρι το 2039, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 75+ εκτιμάται ότι ίσως και να διπλασιαστεί, πράγμα που σημαίνει τεράστια ζήτηση για άτομα που εργάζονται στον τομέα φροντίδας.

• Προγραμματιστής λογισμικού. Οι δεξιότητες προγραμματισμού υπολογιστών ανήκει τα τελευταία χρόνια στους περιζήτητους τομείς. 

• Προπονητής Esports. Τα ανταγωνιστικά διαδικτυακά τυχερά παιχνίδια γίνονται όλο και πιο δημοφιλή. Με τους παίκτες να διεκδικούν μεγάλα έπαθλα και να θέλουν να βεβαιωθούν ότι έχουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ένας προπονητής esports μπορεί να βοηθήσει στη στρατηγική.

• Επιδημιολόγοι και βιοεπιστήμονες. Οι επιδημιολόγοι ερευνούν τις αιτίες και τις επιπτώσεις των ιών και των ασθενειών σε μια όλο και πιο παγκόσμια κοινωνία. Μετά την πανδημία του Covid-19 χρειάζονται περισσότερο από ποτέ.

• Ειδικοί γεωπόνοι στη διαχείριση του εδάφους και τη βελτίωση των καλλιεργειών. Με τη διαρκή ανησυχία για την επάρκεια τροφίμων σε όλο τον κόσμο, χρειάζεται αναπροσαρμογή των μεθόδων γεωργίας και η καινοτόμα γεωργική τεχνολογία διαδραματίζει ολοένα και σημαντικότερο ρόλο.

• Καλλιτέχνες: Από βιντεοπαιχνίδια, κινούμενα σχέδια και εικονική πραγματικότητα έως σχεδιασμό συσκευασιών, τοπίων, μόδα και διαφήμιση.

• Λογιστές: Δεν χρειάζεται αιτιολόγηση. Η φορολογική και όχι μόνο νομοθεσία αλλάζει διαρκώς και είναι χρονοβόρο να την παρακολουθεί κάποιος (ακόμη και όταν μπορεί) και ένα λάθος μπορεί να είναι ιδιαίτερο δαπανηρό.

Εξατομικευμένες υπηρεσίες με ψηφιακές γνώσεις

Σίγουρα τα μελλοντικά συμβόλαια εργασίας θα επηρεαστούν από τις τεχνολογικές αλλαγές - τεχνητή νοημοσύνη, ρομπότ και big data, καινοτόμα υλικά, κλιματική αλλαγή, παγκοσμιοποίηση και νέα δημογραφικά προφίλ. Τα μηχανήματα ήδη αναλαμβάνουν πολλές μηχανικές εργασίες και είναι προφανές ότι θα υπάρξει μετατόπιση της έμφασης σε πιο εξειδικευμένες θέσεις εργασίας.

Μία έρευνα των Deakin and Griffith University προπάθησε να προβλέψει παραλλαγές σε υπάρχουσες θέσεις εργασίας και την εξέλιξή τους με έμφαση σε εξατομικευμένες υπηρεσίες.

Για παράδειγμα, ένας διαχειριστής brand name ή ένας διαχειριστής απόρρητων δεδομένων θα εξελιχθεί και εκτός από οργανισμούς και εταιρείες θα αναλαμβάνει μεμονωμένα άτομα που χρειάζονται διαχείριση της ψηφιακής ταυτότητάς τους ή απλά κυβερνοπροστασία. 

Ακόμη, ένας σύμβουλος ευεξίας ή διατροφολόγος ίσως χρειαστεί ένα υψηλό επίπεδο ψηφιακής γνώσης για την παροχή εξατομικευμένων υπηρεσιών με βάση συκγεκριμένα δεδομένα υγείας και προγνωστικά μοντέλα. Έτσι μπορεί να επέλθει μία συγχώνευση δεξιοτήτων που θα δημιουργήσει νέους διεπιστημονικούς τομείς.

Καθώς η τεχνολογία αναπτύσσεται και η διάρκεια ζωής μεγαλώνει μπορεί να προκύψουν και επαγγέλματα που τώρα ούτε καν φανταζόμαστε. Οι συντάκτες της έρευνας αναφέρουν ως τέτοια παραδείγματα τον «νοσταλγιστή», έναν ειδικό στο να αναδημιουργεί αναμνήσεις εμπειριών για τους ηλικιωμένους, ή έναν σύμβουλο υπεραιωνόβιων για το πώς οι άνθρωποι των 100 ετών μπορούν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τη ζωή τους.

Επίσης, μπορεί να υπάρχουν ψυχολόγοι που να βοηθούν τους ανθρώπους να συμβιβάζονται με τα συνθετικά τους όργανα.

Η προσαρμογή στις νέες εργασιακές απαιτήσεις είναι που καθορίζει και την ανταγωνιστικότηα μιας χώρας. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα με ανεργία πάνω από το 15%, το 1/3 των εταιρειών αναφέρουν ότι δεν μπορούν να βρουν υπαλλήλους καθώς υπάρχει αναντιστοιχία δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας.

Το πρόβλημα έχει αναγνωριστεί από την κυβέρνηση και αποτελεί προτεραιότητά της. Μέσα από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η Ελλάδα θα επενδύσει πάνω από 1 δισ. ευρώ για μαζική επανακατάρτιση και αναβάθμιση της κατάρτισης του εργατικού της δυναμικού.

Επαγγέλματα πέρα από τη φαντασία

Ενδιαφέρον έχει μία έκθεση της Bank of America με τίτλο «Future of Work», η οποία προχώρησε παραπέρα στη δημιουργία νέων μελλοντικών επαγγελμάτων με αφορμή ευρήματα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) που έδειξαν ότι σχεδόν τα δύο τρίτα των παιδιών που ξεκινούν το σχολείο θα εργάζονται σε θέσεις εργασίας που δεν έχουν ακόμη επινοηθεί ακόμη.
Ο στρατηγικός αναλυτής της Bank of America, Φέλιξ Τραν, ο οποίος ήταν ο κύριος συντάκτης της έκθεσης, αναφέρει μερικά παραδείγματα πιθανών θέσεων εργασίας του μέλλοντος.

• Ξεναγός στο διάστημα: Μέχρι τώρα γνωρίζαμε τους τουριστικούς οδηγούς που έδινας tips γι αμία πόλη ή περιοχή και τους ξεναγούς που ρίχνουν φως σε αρχαί αή νεότερα μνημεία. Ωστόσο, η εμπορευματοποίηση του διαστήματος για τουριστικούς σκοπούς επιταχύνθηκε και αρκετοί πολίτες θέλουν να πετάξουν στο διάστημα. Αυτό είναι κάτι που χρειάζεται ξεναγούς για λόγους ασφάλειας. Η διαστημική εταιρεία Blue Origin του Τζεφ Μπέζος ήδη προγραμματίζει στις 20 Ιουλίου την πρώτη τουριστική πτήση με το New Shephard και έναν επιβάτη - εκτός από τους αδελφούς Μπέζος - που πλήρωσε 28 εκατ. δολ. σε δημοπρασία για το εισιτήριο.

• Σχεδιαστής ελεύθερου χρόνου: Τα δεδομένα του WEF που αναφέρονται στην έκθεση έδειξαν ότι οι άνθρωποι χάρη στις μηχανές θα μπορούσαν να ξοδεύουν λιγότερο χρόνο για εργασίες ρουτίνας το 2025, καθώς ο αυτοματισμός αυξάνεται. Ας πούμε η σκούπα - υπηρέτρια κάνει τη φασίνα» όσο κάποιος εργάζεται στον υπολογιστή του και εξοικονομεί αυτόν τον χρόνο. Έτσι μένει στους ανθρώπους περισσότερος ελεύθερος χρόνος από τις επαναλαμβανόμενες καθημερινές εργασίες και ίσως αυτό να σημαίνει περισσότερος χρόνος για αναψυχή στο μέλλον. Εκεί έρχεται ο ειδικός που θα μπορούσε να παρέχει εξατομικευμένες υπηρεσίες οργάνωσης.

• Επιστήμονας κρέατος που παράγεται σε τρισδιάστατο εργαστήριο: Η εμφάνιση κρέατος που «δημιουργείται» είναι μία μελλοντική τάση και οι ειδικοί τροφίμων ίσως χρειαστεί να προσαρμοστούν σε αυτήν την ιδέα - τάση. Το κοτόπουλο Eat Just που «δημιουργήθηκε» σε εργαστήριο ήταν το πρώτο στον κόσμο που εγκρίθηκε προς πώληση στη Σιγκαπούρη τον Δεκέμβριο του 2020.

• Influencer εικονικής πραγματικότητας: Η επαυξημένη και η εικονική πραγματικότητα επεκτείνουν αυτόν τον ρόλο που έως τώρα αφορά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε ορισμένες περιπτώσεις έχει αποδειχτεί ως ένα πολύ προσοδοφόρο επάγγελμα.

• Ειδικοί ανασυγκρότησης της γεωργίας: Η χρήση γεωργικής γης και δασοκομίας με στόχο τη δέσμευση άνθρακα αποτελεί έναν τρόπο για την ελαχιστοποίηση των εκπομπών, οπότε θα πρέπει να υπάρχουν εργαζόμενοι στο μέλλον που μπορούν να σχεδιάσουν πώς να επαναχρησιμοποιήσουν τη γη.

• Διαχειριστές απόρρητων δεδομένων: Τα προσωπικά δεδομένα κινδυνεύουν όλο και περισσότερο από επίθεση στον κυβερνοχώρο, οπότε θα πρέπει να υπάρχουν ειδικοί στην αποτροπή τέτοιων επιθέσεων.

Όποια κι αν είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος, σίγουρα θα απαιτούν συνδυασμό δεξιοτήτων και επειδή όλα εξελίσσονται θα χρειάζεται  διαρκής εκπαίδευση με ευελιξία και προσαρμογή στις νέες εκάστοτε συνθήκες.

Η απόκτηση σύχρονων δεξιοτήτων που να ανταποκρίνονται στη ζήτηση της αγοράς εργασίας είανι ουσιώδης για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες της παγκόσμιας οικονομίας που βασίζεται μεν στη γνώση αλλά καθοδηγείται από την τεχνολογία.