Από τους τυχοδιώκτες εξερευνητές στους κροίσους διαστημικούς τουρίστες

Της Πέπης Γρηγοριάδου
[email protected]

Από την αρχή της δημιουργίας του κόσμου ο άνθρωπος είχε εκτός από το ένστικτο της επιβίωσης τη δίψα για ανακαλύψεις και εξερευνήσεις. Η εποχή που η τάση αυτή ήταν εντονότερη ήταν ο 15ος και 16ος αιώνας.

Από τις πρώτες ανακαλύψεις ήταν το το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας το 1487 από τον Βαρθολομαίο Ντιάζ, ενώ ακολούθησαν η Αμερική από τον Κολόμβο (1492), ο διάπλους του Ινδικού Ωκεανού από τον Βάσκο ντε Γκάμα (1497-1498) και ο γύρος του κόσμου από τον Μαγγελάνο (1519 - 1522). Εδώ και αιώνες ο άνθρωπος έχοντας ανακαλύψει όλον τον πλανήτη έστρεψε το βλέμμα του στoν ουρανό, τα αστέρια και αργότερα στους άλλους πλανήτες επιδιώκοντας την εξερεύνησή τους. 

Τα ταξίδια των εξερευνητών χρηματοδοτούσαν οι βασιλείς (κυρίως Ισπανίας, Πορτογαλίας, Βρετανίας), ενώ και σήμερα το κράτος είναι αυτό που αποτελεί τον βασικό χρηματοδότηση των διαστημικών αποστολών.

Οι ανακαλύψεις νέας γης από τους Ευρωπαίους τους έδωσε τη δυνατότητα ελέγχου των περιοχών και μέσω της εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών ενίσχυσαν τη δύναμή τους στον κόσμο. Σήμερα η εξερεύνηση του διαστήματος προσδίδει διεθνές κύρος στις μεγάλες δυνάμεις - ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα.

Ωστόσο σύγχρονοι κροίσοι διεκδικούν μερίδιο από τη δόξα, ενώ επιδιώκουν  κέρδη από τον διαστημικό τουρισμό. Οι τρεις μεγαλύτερες εταιρείες του είδους- του Μασκ, του Μπέζος και του Μπράνσον - επιδίδονται σε μία κούρσα για συμβόλαια με τη NASA.

Πρόσφατα και η Ε.Ε. αύξησε στα 14,88 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027 (έναντι 11 δισ. ευρώ για τα έτη 2014-2020 και 5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2007-2013), τον προϋπολογισμό για το διαστημικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει όλες τις διαστημικές δραστηριότητες της ΕΕ σε έναν ενιαίο κανονισμό. 

Η ιδέα της χρηματοδότησης εξερευνήσεων από ιδιωτικά κεφάλαια δεν είναι καινούργια. Το 1602 ιδρύθηκε η Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών, όταν το κοινοβούλιο των Κάτω Χωρών της παραχώρησε 21ετές μονοπώλιο για δραστηριότητα στην Ασία. Ήταν η πρώτη πολυεθνική εταιρεία και η πρώτη που εξέδωσε μετοχές. Υπήρξε για δύο αιώνες κραταιά, ώσπου χρεωκόπησε το 1800.

Οι πρώτοι άποικοι - κυρίως - της Αμερικής ήταν τυχοδιώκτες και κατάδικοι, ενώ σήμερα οι πρώτοι που θα πατήσουν το πόδι τους σε έναν άλλο πλανήτη αναμένεται να είναι δισεκατομμυριούχοι.

Το όνειρο του Μαεζέβα

Ο Ιάπωνας μεγιστάνας της μόδας Γιουσάκου Μαεζάβα, που ήδη σχεδιάζει ένα ταξίδι γύρω από το φεγγάρι, θα κάνει την πρώτη του επίσκεψη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό φέτος. Μετά από εκπαίδευση στη Ρωσία ο Μαεζάβα θα κάνει ένα ταξίδι 12 ημερών στο ISS τον Δεκέμβριο, ταξιδεύοντας σε έναν πύραυλο Soyuz.

Ο επιχειρηματίας αναμένεται να είναι ο πρώτος ιδιώτης επιβάτης σε ταξίδι γύρω από το φεγγάρι, με την SpaceX του Έλον Μασκ το 2023. Ο επιχειρηματίας, που πούλησε την επιχείρησή του, Zozo Inc, στη SoftBank το 2019, πληρώνει το πλήρες κόστος του ταξιδιού με το επόμενης γενιάς επαναχρησιμοποιούμενο σκάφος της SpaceX, Starship.

O Ιάπωνας δισεκατομμυριούχος θέλει μαζί του συνταξιδιώτες, ενώ η αρχική του ιδέα ήταν να είναι καλλιτέχνες.

Κάποιοι όμως καλλιτέχνες θα πάνε ήδη στον Διαστημικό Σταθμό.

Η Ρωσίδα ηθοποιός Γιούλια Περσλίντ και ο Ρώσος σκηνοθέτης Κλιμ Σιπένκο, επιλέχθηκαν μεταξύ πολλών άλλων για να σταλούν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με το διαστημόπλοιο Soyuz MC-19, όπου θα γίνουν τα γυρίσματα της ταινίας «Πρόκληση», σύμφωνα με τη ρωσική διαστημική υπηρεσία Roskosmos.

Η επιλογή έγινε εκτός από καλλιτεχνικά κριτήρια και με ιατρικές εξετάσεις, ενώ ως αντικαταστάτες τους, όπως γίνεται συνήθως στις διαστημικές αποστολές επελέγησαν η ηθοποιός Αλιόνα Μορντόβινα και ο εικονολήπτης Αλεξέι Ντούντιν.

Η αποστολή με το διαστημόπλοιο Soyuz MC-19 προγραμματίζεται για τις 5 Οκτωβρίου του 2021, και η εκτόξευση θα γίνει από το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ.

Η ειδική εκπαίδευση των καλλιτεχνών- κοσμοναυτών θα αρχίσει έως την 1η Ιουνίου και περιλαμβάνει δοκιμασίες σε φυγοκεντρωτή, σε σταντ κραδασμών, πτήσεις με αεροσκάφος σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας και πτώση με αλεξίπτωτο.

Ντένις Τίτο: Ο πρώτος διαστημικός τουρίστας το 2001

Όμως κάποιος άλλος μεγιστάνας προηγήθηκε του Μαεζάβα. Στις 28 Απριλίου 2001, ο Ντένις Τίτο, έκανε το όνειρό του πραγματικότητα και έγινε ο πρώτος τουρίστας του διαστήματος.

Ο Τίτο, ένας Αμερικανός αεροναυπηγός, μηχανικός και πάμπλουτος επιχειρηματίας, πλήρωσε 20 εκατομμύρια δολάρια για μια θέση στο ρωσικό διαστημικό σκάφος Soyuz και ήταν ουσιαστικά ο πρώτος τουρίστας που πέρασε 8 ημέρες σε τροχιά γύρω από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Λίγο μετά από αυτήν την πτήση ο εκκεντρικός επιχειρηματίας Ρίτσαρντ Μπράνσον ίδρυσε την Virgin Galactic αφού αγόρασε το SpaceShipOne - μια εταιρεία που κέρδισε το X-Prize Ansari κατασκευάζοντας το πρώτο επαναχρησιμοποιούμενο διαστημόπλοιο. Έκτοτε, η Virgin Galactic επιδίωξε να σχεδιάσει, να κατασκευάσει και να πετάξει ένα μεγαλύτερο SpaceShipTwo που μπορεί να μεταφέρει έως και έξι επιβάτες σε μια διαστημική πτήση.

Το 39% των ατόμων με καθαρή αξία άνω των 5 εκατομμυρίων δολαρίων (δηλαδή μία αγορά 2,4 εκατ.) θα πλήρωναν τουλάχιστον 250.000 δολάρια για να έχουν 6 λεπτά θέα στη Γη, μέσω μίας πτήσης με την Virgin Galactic, σύμφωνα με την εταιρεία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Cowen, στα μέσα του 2020.

Η Virgin Galactic του Ρίτσαρντ Μπράνσον

Όμως σήμερα η προσπάθεια της Virgin Galactic απέναντι σε εκείνες του Έλον Μασκ και του Τζεφ Μπέζος φαίνεται πιο αδύναμη.
Στις αρχές της εβδομάδας, η επιχείρηση διαστημικού τουρισμού του Ρίτσαρντ Μπράνσον δήλωσε ότι επανεξετάζει το χρονοδιάγραμμα της επόμενης δοκιμής πτήσης, αφού ανακάλυψε ακαθόριστη «κόπωση και άγχος» στο αεροπλάνο που μεταφέρει το διαστημικό σκάφος.

Θα γνωρίζει την επόμενη εβδομάδα εάν αυτό σημαίνει ακόμη μια καθυστέρηση στην 17χρονη προσπάθεια του δισεκατομμυριούχου να μεταφέρει επιβάτες που πληρώνουν στο διάστημα. Στο άκουσμα της ανακοίνωσης οι επενδυτές «τιμώρησαν» τη μετοχή η οποία έχασε 8,5% στη συνεδρίαση. Ωστόσο με 600 εκατ. δολ. σε μετρητά η εταιρεία δεν αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας.

Η Virgin Galactic δεν έχει πραγματοποιήσει μια επιτυχημένη διαστημική πτήση από τις αρχές του 2019. Όταν εντάχθηκε στο χρηματιστήριο το 2019, προέβλεπε ότι οι εμπορικές υπηρεσίες θα ξεκινήσουν τον επόμενο χρόνο. Ο πρώτος πελάτης που πληρώνει δεν θα πετάξει μέχρι το 2022. 

Η εταιρεία του Μπράνσον εκμεταλλεύτηκε την εντυπωσιακή τιμή της μετοχής της και ζήτησε από τους επενδυτές επιπλέον 460 εκατομμύρια δολάρια πέρυσι, σύμφωνα με το Bloomberg. Ωστόσο η SpaceX του Μασκ έχει συγκεντρώσει δισεκατομμύρια δολάρια ιδιωτικής χρηματοδότησης και ο Μπέζος πωλεί περίπου 1 δισ. δολ. από την Amazon κάθε χρόνο για να χρηματοδοτήσει τις διαστημικές του φιλοδοξίες.

Προηγείται η SpaceX του Έλον Μασκ

Αυτήν την στιγμή, το SpaceX είναι η μόνη επιλογή για κάποιον που θέλει να πάει στο διάστημα και να περιστρέφεται γύρω από τη Γη. Προς το παρόν έχει προγραμματιστεί δύο τουριστικές πτήσεις. Το πρώτο έχει προγραμματιστεί για το Σεπτέμβριο του 2021, χρηματοδοτούμενο από τον δισεκατομμυριούχο επιχειρηματία Τζέιρντ Άιζακμαν. 

Ο Τζέιρντ Άιζακμαν, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας e-commerce Shift4 Payments θα καταβάλει ένα άγνωστου ύψους ποσό στη SpaceX του Έλον Μασκ για να πετάξει ο ίδιος και τρεις άλλοι σε τροχιά με κάψουλα Crew Dragon της εταιρείας.

Η πτήση έχει προγραμματιστεί να γίνει όχι νωρίτερα από τις 15 Σεπτεμβρίου και αναμένεται να έχει διάρκεια τριών- τεσσάρων ημερών (από την εκτόξευση μέχρι την επιστροφή στη Γη).

Η αποστολή, ονόματι Inspiration4, προορίζεται πρωτευόντως να συγκεντρώσει στήριξη για το St. Jude Children's Research Hospital, που δραστηριοποιείται για την αντιμετώπιση του καρκίνου σε παιδιά. Ο ίδιος έχει δεσμευτεί να χορηγήσει 100 εκατ. δολάρια στο ινστιτούτο.

Ο Άιζακμαν θα είναι ο επικεφαλής της αποστολής, και επέλεξε την 29χρονη Χέιλι Αρσενό, πρώην καρκινοπαθή, ως το πρώτο από τα υπόλοιπα μέλη του πληρώματος.

Οι άλλοι δύο είναι ο Κρις Σεμπρόσκι, 41 ετών, εργαζόμενος στην αεροδιαστημική βιομηχανία στο Σιάτλ και βετεράνος της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ που επελέγη μέσω λοταρίας, και η 51χρονη Σιάν Πρόκτορ, καθηγήτρια Γεωεπιστημών στο South Mountain Community College στο Φοίνιξ της Αριζόνα, που ήταν κάποτε υποψήφια αστροναύτης της NASA και επελέγη μέσω ενός άλλου, business διαγωνισμού από τη Shift4 Payments.

Και οι τέσσερις θα περάσουν εκπαίδευση στο πρότυπο που έχει η NASA ως προς την προετοιμασία για αποστολές της SpaceX.

Το κόστος των διαστημικών ταξιδιών

Η SpaceX έχει σχέδια και για μια άλλη αποστολή, που σχεδιάζεται για το 2022, με έναν πρώην αστροναύτη της NASA, έναν Ισραηλινό πρώην πιλότο και δύο άλλα άτομα, σε συνεργασία με την Axiom Space, καθώς και την πτήση γύρω από τη Σελήνη το 2023, με τον Ιάπωνα δισεκατομμυριούχο Γιουσάκου Μαεζάβα.

Τα συγκεκριμένα ταξίδια θα κοστίζουν περίπου 55 εκατ. δολ. για πτήση και διαμονή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, σύμφωνα με το The Conversation που αναδημοσίευσε άρθρο δημοσίευμα της δρ. Ουέντι Ν. Ουίτμαν Κομπ, καθηγήτριας σπουδών Στρατηγικής και Ασφάλειας Professor στην US Air Force School of Advanced Air and Space Studies (SAASS).

Τα διαστημικά ταξίδια της Blue Origin's και της Virgin Galactic έχουν πολύ χαμηλότερο κόστος, καθώς οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 200.000 και 250.000 δολ.

H «διαστημική κούρσα» ανάμεσα στους δύο πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη μπήκε σε άλλη τροχιά, όταν πριν από λίγες ημέρες ο Έλον Μασκ της SpaceX αναφέρθηκε στην προσπάθεια του Μπέζος και της Blue Origin ενάντια στο συμβόλαιο που έκλεισε η εταιρεία του πρώτου με NASA, ύψους 2,9 δισ. δολ.

Οι δύο δισεκατομμυριούχοι είναι σε έντονο ανταγωνισμό για συμβόλαιο με την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την κατασκευή ενός διαστημοπλοίου για αποστολή αστροναυτών στη Σελήνη σύντομα- ίσως και το 2024.

Διαμαρτυρία από την Blue Origin του Τζεφ Μπέζος

Ο Μασκ κέρδισε το συμβόλαιο, και η πλευρά του Μπέζος φυσικά δεν ενθουσιάστηκε με αυτό. Έτσι η Blue Origin υπέβαλε διαμαρτυρία στο GAO (Government Accountability Office), κατηγορώντας τη NASA ότι άλλαξε τα δεδομένα για αυτούς που θα υπέβαλλαν προτάσεις την τελευταία στιγμή.

Όπως σημειώνει το Reuters, η Blue Origin φαίνεται να έχει μείνει πίσω από άλλους μεγάλους παίκτες του χώρου όπως η SpaceX και η United Launch Alliance (ULA) των Lockheed Martin και Boeing, που κλείνουν συμβόλαια δισεκατομμυρίων με την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Tο GAO επιβεβαίωσε επίσης πως και η Dynetics διαμαρτυρήθηκε για την απονομή του συμβολαίου στη SpaceX.

Στο μεταξύ, η Blue Origin σκοπεύει στις 20 Ιουλίου να κάνει το πρώτο της ταξίδι στα διαστημικά αξιοθέατα με το σκάφος New Shepard. Η Blue Origin θα προσφέρει μία θέση στην πρώτη πτήση στον πλειοδότη μιας διαδικτυακής δημοπρασίας πέντε εβδομάδων που άρχισε να τρέχει, τα έσοδα της οποίας θα δωρηθούν στο ίδρυμα της διαστημικής εταιρείας.

Αποικία στον Άρη

Ωστόσο, ο φιλόδοξος και καινοτόμος Έλον Μασκ έχει ακόμη υψηλότερους στόχους. Η Space X υλοποιεί μια σειρά από πολύ σημαντικά προγράμματα που αφορούν τις μεταφορές ανθρώπων και φορτίων, τις τηλεπικοινωνίες και τον διαστημικό τουρισμό, αλλά ο μεγάλος στόχος του Ελον Μασκ είναι η μετάβαση του ανθρώπου στον Άρη. 

Με ανάρτησή του στο Twitter, ο Μασκ ανέφερε ότι η Space Χ θα στείλει ανθρώπους στον Άρη «πολύ νωρίτερα από το 2030». Πριν από λίγους μήνες ο Μασκ είχε πει ότι σχεδιάζει να στείλει μια μη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη σε δύο χρόνια και είναι βέβαιος ότι μέχρι το 2026 θα έχει στείλει και ανθρώπους.

Έχει δηλώσει μάλιστα ότι σκέφτεται πολύ σοβαρά να είναι μέλος αυτής της πρώτης ιστορικής αποστολής στον Κόκκινο Πλανήτη γνωρίζοντας ότι υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι για να μην επιστρέψει ποτέ στη Γη. Ο Μασκ έχει πει ότι αν όλα πάνε καλά και ξεκινήσουν τα επανδρωμένα ταξίδια στον Άρη μέχρι το 2030 σε διάστημα 20 ετών θα έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια αποικία ενός εκατ. ανθρώπων στον πλανήτη.

Ποιοι θα είναι οι άποικοι κανείς δεν γνωρίζει. Όμως για την ώρα φαίνεται πιο πιθανό να είναι οι δισεκατομμυριούχοι.