Σε τρεις άξονες το νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής

Το νομοσχέδιο που καταρτίζεται με στόχο την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση της φορολογικής δικαιοσύνης παρουσίασε σήμερα στην Κυβερνητική Επιτροπή ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Γιώργος Αλογοσκούφης.

Το νομοσχέδιο θα παρουσιαστεί στο σύνολό του τις επόμενες εβδομάδες. Όπως είπε ο υπουργός, είναι ένα νομοσχέδιο το οποίο χτίζει πάνω στις προσπάθειες που καταβλήθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, σε τρεις άξονες:

- Ο πρώτος άξονας, ο οποίος είναι και κεντρικός, είναι ότι πρέπει να επεκταθεί και να ενισχυθεί με αυτό το νομοσχέδιο η αλλαγή της νοοτροπίας τόσο των φορολογουμένων, όσο και των φορολογικών αρχών πάνω στο θέμα της φοροδιαφυγής. Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας, διότι οδηγεί σε φορολογικές αδικίες και υποχρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους, όπως επισήμανε ο κ. Αλογοσκούφης.

- Ο δεύτερος άξονας έχει να κάνει με την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και την καλύτερη λειτουργία των φορολογικών ελέγχων, με τη μεγαλύτερη αντικειμενικότητα και τη μεγαλύτερη διαφάνεια.

- Ο τρίτος άξονας του νομοσχεδίου σχετίζεται με την παροχή κινήτρων στους φορολογουμένους, ώστε να ζητούν την έκδοση φορολογικών στοιχείων. Γιατί ένα από τα προβλήματα που υπάρχουν είναι ότι οι φορολογούμενοι δεν ζητούν την έκδοση φορολογικών στοιχείων.

«Δίνουμε κίνητρα για κάποιες επιλεγμένες κατηγορίες δαπανών, αλλά βεβαίως δεν μπορούμε να δώσουμε για όλες τις κατηγορίες. Είναι προφανές αυτό. Θεωρούμε ότι με το νομοσχέδιο αυτό, το οποίο χτίζει πάνω στις προσπάθειές μας, θα οδηγηθούμε σε πολύ καλύτερα αποτελέσματα με στόχο να έχουμε και καλύτερη χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους, αλλά και μεγαλύτερη φορολογική δικαιοσύνη», ανέφερε ο κ. Αλογοσκούφης.

Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και η φορολογική δικαιοσύνη ήταν από την πρώτη στιγμή προτεραιότητα της Κυβέρνησης. Διότι, η φοροδιαφυγή, αποτελεί ένα φαινόμενο που οδηγεί σε σοβαρές κοινωνικές αδικίες. Αποτελεί δε και σοβαρότατο έγκλημα, όταν για παράδειγμα εισπράττεται ο ΦΠΑ από τους καταναλωτές και δεν αποδίδεται στο Κράτος. Αυτό ισοδυναμεί με φοροκλοπή εις βάρος του καταναλωτή και του κοινωνικού κράτους. Δεν νοείται οι πολίτες να μην αποδίδουν τους φόρους που τους αναλογούν, διότι αυτά τα χρήματα επιστρέφονται στο κοινωνικό σύνολο. Επιστρέφονται σε όλους και ιδιαίτερα σε αυτούς που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Είναι, λοιπόν, η φοροδιαφυγή η πιο αντικοινωνική συμπεριφορά. Οφείλουμε όλοι να κατανοήσουμε ότι τα δημόσια αγαθά απαιτούν πόρους. Κάθε φορά που ένας πολίτης δεν ζητάει απόδειξη κάτι θα λείψει. Ένα σχολείο, ένα νοσοκομείο. Κάποιο επίδομα προς κάποιον που έχει ανάγκη δεν θα μπορέσει να αυξηθεί. Δεν θα μπορούσαν να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές, όπως έγινε τη τελευταία 3ετία. Πάνω σε αυτό το πλαίσιο του αμοιβαίου σεβασμού και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης κτίζουμε την προσπάθεια για την αλλαγή νοοτροπίας στις σχέσεις Κράτους-Πολίτη.

Με το Σχέδιο Νόμου για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση της φορολογικής δικαιοσύνης, η πολιτική μας φθάνει σε ένα κομβικό σημείο. Αποδεικνύεται έμπρακτα, ότι αντιμετωπίζουμε με πράξεις και όχι με ευχολόγια, όπως στο παρελθόν, τη φοροδιαφυγή. Η πολιτική μας κινείται σε τρεις παράλληλους άξονες:

• Πρώτον, την αλλαγή νοοτροπίας των πολιτών και των φορολογικών οργάνων απέναντι στη φοροδιαφυγή

• Δεύτερον, την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και αντικειμενικότητας των φορολογικών ελέγχων

• Τρίτον, την παροχή κινήτρων στους φορολογούμενους για τη λήψη φορολογικών στοιχείων.

Με το Σχέδιο Νόμου προβλέπεται ότι έσοδα από τη φοροδιαφυγή θα προορίζονται για την περαιτέρω ενίσχυση των δαπανών για τη Υγεία, την Παιδεία και την Αντιμετώπιση της Φτώχειας. Τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή θα έχουν πλέον συγκεκριμένο κοινωνικό αντίκρισμα μέσα από στοχευμένες πολιτικές.

Ακολουθεί ολόκληρη η εισήγηση του υπουργού στην Κυβερνητική Επιτροπή:

«Προχωρήσαμε μέχρι σήμερα σε σημαντικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, όπως:

1. Χρησιμοποιήσαμε αποτελεσματικά τις διασταυρώσεις στοιχείων μέσω της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής τους.

2. Αναμορφώσαμε και συμπληρώσαμε τους Μοναδιαίους Συντελεστές Καθαρού κέδρους.

3. Κατηγοριοποιήσαμε τις εκπιπτόμενες δαπάνες των επιχειρήσεων που αναγνωρίζονται υποχρεωτικά κατά τον έλεγχο από τους φορολογικούς ελεγκτές και προχωρήσαμε στην καταγραφή των μη εκπιπτόμενων δαπανών.

4. Καθιερώσαμε αντικειμενικό τρόπο για την επιλογή των υποθέσεων και τη διενέργεια των τακτικών ελέγχων.

5. Εφαρμόσαμε τον ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα, καθορίζοντας αντικειμενικά τον τρόπο εφαρμογής του.

6. Απλοποιήσαμε και εκσυγχρονίσαμε τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και τον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα.

7. Ορίσαμε ως πρόεδρο για τις Επιτροπές επίλυσης διοικητικών διαφορών, πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

8. Αναβαθμίσαμε το Τaxis και δημιουργήσαμε νέες εφαρμογές του Τaxisnet.

9. Εκσυγχρονίζουμε το Ολοκληρωμένο Σύστημα Πληροφορικής Τελωνείων.

10. Προετοιμάζεται η λειτουργία του Elenxis, που είναι το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα των Ελεγκτικών Υπηρεσιών.

11. Προχωρήσαμε σε σημαντικές μειώσεις των φόρων για επιχειρήσεις και νοικοκυριά, που και αυτές λειτουργούν ως αντικίνητρο για τη φοροδιαφυγή. Με την πρώτη φάση της φορολογικής μεταρρύθμισης, που ολοκληρώνεται εφέτος, μειώθηκαν οι φορολογικοί συντελεστές για τις επιχειρήσεις από το 35% στο 25% και για τις υπόλοιπες από το 25% στο 20%. Με τη δεύτερη φάση της φορολογικής μεταρρύθμισης, που άρχισε εφέτος, μειώνονται σταδιακά έως το 2009 οι φορολογικοί συντελεστές για τα νοικοκυριά. Διευρύνονται τα φορολογικά κλιμάκια και αυξάνεται το αφορολόγητο όριο στα 12.000 ευρώ.

12. Αναδιοργανώσαμε και αναβαθμίσαμε τον ρόλο της Υπηρεσίας Ειδικών Ελέγχων.

Σήμερα, με τις διατάξεις του Σχεδίου Νόμου κάνουμε ένα ακόμη σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση της φορολογικής δικαιοσύνης. Συγκεκριμένα, προβλέπονται τα εξής:

1. Ο ρόλος των φορολογικών ελεγκτών να είναι πρωτίστως συμβουλευτικός στους νέους επιτηδευματίες (π.χ. τα πρώτα δυο χρόνια) με την επιβολή ειδικού χαμηλού ποινολογίου. Εξαίρεση θα αποτελούν οι περιπτώσεις όπου είναι σαφές ότι υπάρχει δόλος (π.χ. διπλά βιβλία, πλαστά στοιχεία κλπ).

2. Εκδίδεται φυλλάδιο με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που έχουν οι φορολογούμενοι και οι φορολογικοί ελεγκτές κατά τον έλεγχο, το σκοπό του και τις διαδικασίες που ακολουθούνται κατά τον έλεγχο και αυτές που έπονται, το ύψος των προβλεπόμενων ποινών, κλπ. Επιπλέον, καταχωρούνται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών απαντήσεις σε συνήθη ερωτήματα των φορολογουμένων για ζητήματα που άπτονται των φορολογικών ελέγχων, των ποινών κλπ.

3. Καθιερώνεται ειδικό καθεστώς ποινών σε σύγκριση με τις ποινές που θα επιβάλλονταν εάν οι παραβάσεις αυτές αποκαλύπτονταν μετά τον έλεγχο (κίνητρο ειλικρίνειας). Αυτό θα ισχύει στην περίπτωση που οι φορολογούμενοι δηλώσουν οι ίδιοι τις παραβάσεις τους ή τις ενέργειές τους για τις οποίες δεν είναι απόλυτα βέβαιοι ότι είναι σύννομες, εντός συγκεκριμένης προθεσμίας από την ενημέρωσή τους ότι επίκειται έλεγχος.

4. Παρέχονται επιπλέον κίνητρα στους φορολογούμενους για τη συνεργασία τους στην αποκάλυψη φαινομένων διαφθοράς.

5. Παρέχονται κίνητρα στους φορολογούμενους για τη λήψη αποδείξεων πληρωμής σε συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών τους.

6. Καθιερώνεται η υποχρεωτική διοικητική επίλυση της διαφοράς πριν την προσφυγή στα δικαστήρια, με την προϋπόθεση ότι θα μπορεί στο στάδιο αυτό να ζητηθεί συνολικός επανέλεγχος της επιχείρησης και όχι μόνο των σημείων που βρίσκονται στη διαδικασία της διοικητικής επίλυσης της διαφοράς.

7. Για να μην «λιμνάζουν» οι υποθέσεις στις Δ.Ο.Υ., τα αποτελέσματα από τις διασταυρώσεις των στοιχείων θα αποστέλλονται απευθείας από τη Γ.Γ.Π.Σ. στους φορολογούμενους. Με το ειδοποιητήριο θα καλούνται οι φορολογούμενοι, εάν συμφωνούν με το αποτέλεσμα της διασταύρωσης, να υποβάλλουν τις επόμενες ημέρες συμπληρωματική δήλωση. Παράλληλα, θα ενημερώνονται για τις προσαυξήσεις που θα συνεχίζουν να επιβάλλονται. Εάν διαφωνούν, θα ενημερώνουν σχετικά με ένα, επισυναπτόμενο στο ειδοποιητήριο έντυπο, την αρμόδια Δ.Ο.Υ.

8. Θα διενεργούνται συχνότεροι έλεγχοι σε όσους έχουν εντοπισθεί ότι φοροδιαφεύγουν. Το μέτρο αυτό είναι κατασταλτικό αλλά πρωτίστως προληπτικό. Επίσης, καταρτίζονται δείκτες για την κατηγοριοποίηση των φορολογουμένων ανάλογα με την πιθανότητα φοροδιαφυγής και θα γίνονται διαφορετικής συχνότητας και ποιότητας φορολογικοί έλεγχοι για κάθε επιμέρους κατηγορία.

9. Η ένταξη των υπαλλήλων στο σώμα των ελεγκτών θα γίνεται μετά από αξιολόγηση. Η θητεία σε αυτό θα είναι συγκεκριμένη χρονικά (π.χ. τριετής) και θα γίνεται επαναξιολόγηση με ανοικτές διαδικασίες (επαναπροκήρυξη θέσεων).

10. Δημιουργείται ομάδα επιστημονικής τεκμηρίωσης (Συμβούλιο Φορολογικής Πολιτικής), που θα υπάγεται απευθείας στον Υπουργό (θεσμικά κατοχυρωμένη, στελέχη αυξημένων προσόντων, επιστημονικό αντικείμενο, εκπροσώπηση σε ομάδες εργασίας του ΟΟΣΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κλπ).

11. Δημιουργείται ειδικός μηχανισμός στην Κεντρική Υπηρεσία για την παρακολούθηση των χρεών, τη συστηματική ενημέρωση των οφειλετών, την ανάληψη έργου προεργασίας για λογαριασμό των καθ’ ύλην αρμόδιων Δ.Ο.Υ., τον υπολογισμό σχετικών δεικτών ανά Δ.Ο.Υ. κλπ.

12. Οι ελεγκτές παύουν να θεωρούνται ως ένα ενιαίο σύνολο, αλλά θα υπάρχουν διαβαθμίσεις - εξειδικεύσεις με αντίστοιχη πιστοποίηση και διακριτικά τίτλου, που θα προσδίδουν κύρος και θα δημιουργούν συνθήκες άμιλλας ανάμεσα στους εφοριακούς υπαλλήλους. Η Σχολή Επιμόρφωσης Υπαλλήλων Υπουργείου Οικονομικών (ΣΕΥΥΟ) μπορεί να παίξει ιδιαίτερο ρόλο στον τομέα αυτό. Θα είναι υποχρεωτική η εκπαίδευση των νεοπροσληφθέντων σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο και οι υπάλληλοι δεν θα αλλάζουν αντικείμενο εάν δεν έχουν κάποιο ελάχιστο χρόνο παραμονής στο αντικείμενο που έχουν εκπαιδευτεί. Καθιερώνεται η εκπαίδευση ως προϋπόθεση για προαγωγή (π.χ. να μην αναλαμβάνει κανείς καθήκοντα προϊσταμένου, αν δεν έχει περάσει προηγουμένως από σεμινάριο διοίκησης).

13. Συστηματοποιείται και διαχέεται σε όλο το φοροελεγκτικό μηχανισμό η εμπειρία από τους ελέγχους.

14. Συγχωνεύονται σε ενιαίο κείμενο οι υπουργικές αποφάσεις με τις εκπιπτόμενες και μη εκπιπτόμενες δαπάνες και θα διανέμεται σχετικό φυλλάδιο. Θα απευθυνθεί πρόσκληση σε κοινωνικούς εταίρους για τον εμπλουτισμό του καταλόγου αυτού.

15. Αλλάζει ο τρόπος ελέγχου των δηλώσεων «πόθεν έσχες» των εργαζόμενων σε «ευαίσθητες» υπηρεσίες του Υπουργείου.

16. Συστήνεται Εθνικό Συμβούλιο για την Αντιμετώπιση της Φοροδιαφυγής, με τη συμμετοχή κοινωνικών εταίρων και εκπροσώπων πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπούνται στη Βουλή. Σκοπός θα είναι η υποβολή εισηγήσεων για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, την υπόδειξη διατάξεων που δημιουργούν σύγχυση ή είναι επιδεκτικές ερμηνειών, την κατάργηση ή απλοποίηση διαδικασιών, την περιοδική επανεξέταση του συστήματος ποινών κλπ. Θα υποβάλλεται ετήσια έκθεση στη Βουλή με τον απολογισμό του ελεγκτικού έργου, την επαναξιολόγηση των φορολογικών απαλλαγών και λοιπών ειδικών φορολογικών ρυθμίσεων, καθώς και θα παρέχονται συναφών πληροφοριών (στοιχεία για δηλωθέντα εισοδήματα, κατανομή βαρών κλπ).

17. Τίθενται περιορισμοί (κατά τα πρότυπα άλλων χωρών) στην απασχόληση ή συνεργασία συνταξιούχων εφοριακών με φορείς του ιδιωτικού τομέα, εάν δεν παρέλθει ένα χρονικό διάστημα από τη συνταξιοδότησή τους.

18. Περιορίζεται η ευχέρεια των φορολογικών ελεγκτών και επιτόπου φορολογικών αρχών να επιλέγουν τις υποθέσεις που ελέγχουν. Εφαρμόζεται η αρχή «άλλοι αποφασίζουν και άλλοι εκτελούν».

19. Διαφοροποιείται το ύψος των ποινών σε περίπτωση υποτροπής (π.χ. μια μορφή εφαρμογής point system)».