Χρ. Σταϊκούρας: Το μεταρρυθμιστικό σχέδιο για την ανάκαμψη της αγοράς ακίνητης περιουσίας

Το μεταρρυθμιστικό σχέδιο της κυβέρνησης για την ανάκαμψη της αγοράς ακίνητης περιουσίας συνόψισε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας σε ομιλία του στο 38^ο ετήσιο Πανελλήνιο Συνέδριο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ).

Αναγνωρίζοντας ότι η αγορά ακινήτων και ο ευρύτερος κλάδος των κατασκευών συνέβαλε καθοριστικά στους υψηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης που παρουσίασε, για πολλά χρόνια, η ελληνική οικονομία, ο κ. Σταϊκούρας υπογράμμισε πως πρόκειται για μία αγορά η οποία δοκιμάστηκε έντονα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, μεταξύ άλλων από την υπερφορολόγηση των προηγουμένων ετών, ενώ είναι ιδιαίτερα δύσκολο να βγει αλώβητη και από την υγειονομική κρίση που έχει ξεσπάσει.

Όπως είπε ο υπουργός Οικονομικών, η κυβέρνηση έθεσε, από την αρχή της θητείας της, σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο, συνεκτικό και δυναμικό σχέδιο για την ισχυρή ανάκαμψή της, το οποίο ολοκληρώνεται σε δύο φάσεις. 

Ειδικότερα:

• Μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 22%, μεσοσταθμικά, ήδη από το 2019.

• Απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ τα δικαιώματα επί ακινήτων φυσικών προσώπων, φορολογικών κατοίκων Ελλάδας, των οποίων η κύρια κατοικία βρίσκεται σε μικρά ακριτικά νησιά με πληθυσμό κάτω των 1.200 κατοίκων.
• Δρομολογείται η μεταρρύθμιση για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου αντικειμενικού προσδιορισμού των αξιών ακινήτων που περιλαμβάνει δύο φάσεις.
  
  Η πρώτη φάση, που έχει υλοποιηθεί, αφορά:

1. Την επέκταση της εφαρμογής του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού σε όλη την Επικράτεια, αντιπροσωπεύοντας πλέον το 98% του πληθυσμού.
2. Τη διαμόρφωση ενός πλήρους ψηφιοποιημένου συστήματος απεικόνισης των ζωνών του αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων.
3. Την επικαιροποίηση όλων των τιμών εκκίνησης από πιστοποιημένους εκτιμητές.

Σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε στο παρελθόν, η μεθοδολογία για την εισήγηση των νέων τιμών από τους πιστοποιημένους εκτιμητές είναι τυποποιημένη, ακολουθώντας τα ευρωπαϊκά και διεθνή εκτιμητικά πρότυπα.

Η δεύτερη φάση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας, όπως εξηγεί ο κ. Σταϊκούρας,  στοχεύει στην ανάπτυξη ενός πληροφοριακού συστήματος που θα ακολουθεί τις τάσεις στην αγορά ακινήτων, στον εκσυγχρονισμό του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας ενός ακινήτου και στην αντικατάσταση του όρου της αντικειμενικής αξίας με την εμπορική.

Η ελληνική αγορά ακινήτων αναμένεται να ωφεληθεί σημαντικά στην προσπάθειά της να ενταχθεί στις ώριμες αγορές  και στην προσέλκυση επενδύσεων, ενώ έτσι θα δημιουργηθεί επιπλέον δημοσιονομικός χώρος για την περαιτέρω μείωσης της φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας.

• Αναστείλαμε για τρία χρόνια, έως το τέλος του 2022, τον ΦΠΑ στις νέες οικοδομές και για την ίδια περίοδο αναστείλαμε τον φόρο υπεραξίας, ο οποίος θα επανεξεταστεί τότε από μηδενική βάση.

Ειδικότερα η ηυβέρνηση, προτεραιοποιώντας άμεσα τη σχετική δέσμευσή της, κατόπιν σχετικής διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έθεσε σε εφαρμογή, τον Δεκέμβριο του 2019, διατάξεις για τη συμπλήρωση του Κώδικα ΦΠΑ, οπότε για τους κατασκευαστές οικοδομών προς πώληση που θα το επιλέξουν, αναστέλλεται, μέχρι τις 31.12.2022, η εφαρμογή του ΦΠΑ στα ακίνητα και επιβάλλεται φόρος μεταβίβασης ακινήτων.

Η αναστολή αφορά το σύνολο των ακινήτων του κατασκευαστή που δεν έχουν πωληθεί.

Επιπλέον, και ειδικά για τις περιπτώσεις αντιπαροχής, η εργολαβία του υποκειμένου στο φόρο κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση προς τον οικοπεδούχο, δεν υπάγεται στο ΦΠΑ όταν ο υποκείμενος κατασκευαστής έχει υπαχθεί σε καθεστώς αναστολής του φόρου.

Συνεπώς, ο οικοπεδούχος δεν θα πληρώνει πλέον ΦΠΑ για τα ακίνητα που παραλαμβάνει λόγω της αντιπαροχής.

• Θεσπίστηκε έκπτωση φόρου ίση με το 40% της δαπάνης για τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση υφιστάμενων κτιρίων, με αποτέλεσμα οι μικρές και μεσαίες ιδιοκτησίες να αποκομίσουν σημαντικά οφέλη, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ενίσχυση του συνόλου των επαγγελμάτων που σχετίζονται με τον κλάδο της οικοδομικής δραστηριότητας και των κατασκευών, μειώνοντας το τελικό κόστος αγοράς για νέους ιδιοκτήτες.
• Καθιερώθηκαν φορολογικά κίνητρα για ξένους πολίτες (non-dom), προκειμένου να επιλέξουν την Ελλάδα ως τόπο φορολογικής τους κατοικίας, εισάγοντας εξαιρετικά ευνοϊκό, εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης του εισοδήματός τους, με στόχο την προσέλκυση κεφαλαίων που θα τονώσουν την αγορά ακινήτων, καθώς προϋπόθεση υπαγωγής συνιστά η πραγματοποίηση επένδυσης άνω των 500.000 ευρώ ή η κατοχή Golden Visa.

Το καθεστώς αυτό κινητοποίησε άμεσα και έντονα το διεθνές ενδιαφέρον με σχετικές αιτήσεις να έχουν ήδη υποβληθεί στη Φορολογική Διοίκηση.

• Βελτιώσαμε το πρόγραμμα Golden Visa, ώστε να λειτουργήσει αποτελεσματικότερα για την προσέλκυση ξένων πολιτών που επιθυμούν να αποκτήσουν ακίνητα στη χώρα μας.
• Εκσυγχρονίσαμε τις διαδικασίες για τη μεταβίβαση ακινήτων, ώστε να γίνονται ηλεκτρονικά, αντί να απαιτείται η υποβολή έντυπων δηλώσεων με αυτοπρόσωπη παρουσία των φορολογουμένων στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ.
• Εξορθολογίσαμε τον τρόπο φορολόγησης των εταιριών επενδύσεων, όπως οι Εταιρίες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (ΑΕΕΑΠ), υπό όρους συγκρίσιμους με το αντίστοιχο πλαίσιο των λοιπών ευρωπαϊκών χωρών.

Επιπλέον, όσον αφορά την ακίνητη περιουσία του Δημοσίου, είναι γεγονός ότι οι προσπάθειες των κυβερνήσεων τα προηγούμενα χρόνια δεν απέφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα, υποστήριξε ο υπουργός Οικονομικών προσθέτοντας πως έγιναν σημειακές παρεμβάσεις , παρόλα αυτά ποτέ αυτές δεν εντάχθηκαν σε ένα στρατηγικό πλάνο.

Όπως υπογράμμισε, εντός του 2021 θα είναι έτοιμο, για πρώτη φορά στη χώρα, ένα στρατηγικό πλάνο προστασίας, επαγγελματικής διαχείρισης και επενδυτικής αξιοποίησης της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, που θα καλύπτει οριζόντια όλο το Δημόσιο τομέα και τις εταιρείες Δημοσίου συμφέροντος.

Θα επικεντρωθεί σε δράσεις:

• νομοθετικού περιεχομένου,
• συντονισμού των διάφορων φορέων και προγραμματισμού παραγόμενου έργου,
• ψηφιακού μετασχηματισμού και
• συντήρησης και ενεργειακής αναβάθμισης των δημόσιων κτιρίων.

Τέλος, θα εξεταστεί η εφαρμογή διάφορων εργαλείων κινητοποίησης ιδιωτικών κεφαλαίων στο πλαίσιο συνεργασιών, μέσω των ΣΔΙΤ, των ΑΕΕΑΠ κ.ά., με στόχο τη ταχύτερη ωρίμανση και τη βέλτιστη αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας.

Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της παραπάνω προσπάθειας θα προταθούν, κατόπιν διαβούλευσης, δράσεις οι οποίες θα καταστήσουν και την ιδιωτική αγορά ακίνητης περιουσίας μια ώριμη αγορά, η οποία θα διαθέτει τα κατάλληλα εργαλεία για να αντλήσει θεσμικά αλλά και ιδιωτικά κεφάλαια από τις αγορές του εξωτερικού.

«Παράλληλα, στο πλαίσιο των αποκρατικοποιήσεων, θέτουμε τα θεμέλια ώστε να «ξεκολλήσουν» μεγάλα επενδυτικά έργα, όπως είναι το Ελληνικό, και να προχωρήσει η υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων του ΤΑΙΠΕΔ, όπου αυτό είναι εφικτό, όπως έγινε με την Μαρίνα Αλίμου και με τρεις περιφερειακούς λιμένες της χώρας.

Αλλά και μεμονωμένα ακίνητα υψηλής προβολής και αναπτυξιακών προοπτικών είναι ώριμα πλέον για αξιοποίηση, το πρώτο τρίμηνο του 2021, και προετοιμάζεται – άμεσα – η έναρξη διαγωνιστικών διαδικασιών.

Ενδεικτικά αναφέρω τα ακίνητα στις Γούρνες του νομού Ηρακλείου, στη Μίκρα του νομού Θεσσαλονίκης, στο Πόρτο Χέλι του νομού Αργολίδας, στο Ποσείδι του νομού Χαλκιδικής, το Ολυμπιακό Κέντρο Μαρκοπούλου, ακίνητα με ιαματικές πηγές κ.ά.», ανέφερε επίσης. 

Αναφορικά με τα μέτρα αντιμετώπισης των οικονομικών της συνεπειών της πανδημίας, ο κ. Σταϊκούρας χαρακτήρισε τα μέτρα της κυβέρνησης «γενναία». 

Όπως είπα, μεταξύ αυτών, υιοθετήθηκε και το μέτρο της μερικής απαλλαγής από την καταβολή ενοικίου για επιλεγμένες κατηγορίες επαγγελματικών μισθώσεων, με επιπλέον στόχο να αποφευχθεί η αποσταθεροποίηση της αγοράς ακινήτων, λόγω της απότομης απώλειας των εισπράξεων των επιχειρήσεων και του μειωμένου εισοδήματος των πληττόμενων εργαζομένων.

«Οι εκμισθωτές, φυσικά και νομικά πρόσωπα, ανταποκρίθηκαν και σήκωσαν από την πρώτη στιγμή το βάρος που τους επιμερίστηκε. Η ελληνική κυβέρνηση και το υπουργείο Οικονομικών ευχαριστεί τους ιδιοκτήτες- εκμισθωτές για το υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης που έχουν επιδείξει», πρόσθεσε. 

«Η ΠΟΜΙΔΑ, από την αρχή, υπήρξε παραγωγικός συνομιλητής στην προσπάθειά μας να αντιδρούμε πάντα άμεσα, δίκαια και αποτελεσματικά, στην εξέλιξη της πρωτόγνωρης αυτή υγειονομικής κρίσης, χτίζοντας ένα τείχος προστασίας για την ελληνική οικονομία. Για την έμπρακτη στήριξη των ιδιοκτητών ακινήτων που επλήγησαν από το μέτρο αναστολής καταβολής των ενοικίων, η κυβέρνηση σχεδίασε εφαρμόζει και διαρκώς εμπλουτίζει ένα πλέγμα μέτρων το οποίο κάθε φορά προσαρμόζεται στην διάρκεια και το εύρος της επιβάρυνσής τους», είπε αναφέροντας πως:

• Για φορολογικές οφειλές που έληγαν τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο του 2020, δόθηκε άτοκη αναστολή μέχρι τέλος Αυγούστου 2020, με δυνατότητα έκπτωσης 25% για εμπρόθεσμη καταβολή.

• Για την απώλεια από την είσπραξη μισθωμάτων της περιόδου μέχρι τον Οκτώβριο 2020 προβλέφθηκε η αποζημίωση μέσω συμψηφισμού με νέες φορολογικές οφειλές (βεβαιωμένες από τον Ιούλιο 2020 και μετά).

Μέχρι σήμερα, για την περίοδο Μαρτίου – Αυγούστου 2020 έχουν γίνει συνολικά 338.528 αιτήσεις από 514.806 εκμισθωτές. Για τους δικαιούχους που υπέβαλαν ορθά τις δηλώσεις τους (71%), έχουν ήδη γίνει συμψηφισμοί ύψους 42.841.382 ευρώ.

Σημειώνεται ότι, εφόσον το δικαιούμενο ποσό δεν έχει πλήρως συμψηφιστεί μέχρι σήμερα, οι ιδιοκτήτες θα ωφεληθούν στις αμέσως επόμενες φορολογικές τους υποχρεώσεις.

Το αμέσως προσεχές διάστημα αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία και για όσους ιδιοκτήτες (6% των αιτήσεων, 19.680 ιδιοκτήτες) ζητήθηκε η διόρθωση της δήλωσής τους.

Τέλος, εντός του Φεβρουαρίου αναμένεται να αποσταλεί και τυπικά η αιτιολόγηση για το υπόλοιπο 23% των αιτήσεων (79.306 περιπτώσεις) που δεν πληρούσαν τα νόμιμα κριτήρια, δίνοντας παράλληλα το δικαίωμα αιτιολογημένης προσβολής της απόφασης και επανεξέτασης.

• Για την περαιτέρω άμεση ελάφρυνση των ιδιοκτήτων, από τον Νοέμβριο 2020 και μετά θεσμοθετήθηκε η καταβολή σε τραπεζικό λογαριασμό του 50% της απώλειας από την είσπραξη μισθωμάτων.

Στο πλαίσιο αυτό, η καταβολή των αποζημιώσεων ξεκίνησε στις 18 Ιανουαρίου και ήδη έχουν καταβληθεί αποζημιώσεις ύψους 19,2 εκατ. ευρώ για τον μήνα Νοέμβριο, σε 176.404 ΑΦΜ, ενώ πολλοί ιδιοκτήτες πρέπει να προβούν σε συμπλήρωση της αίτησής τους με έγκυρο αριθμό IBAN Λογαριασμού.

Για τους δικαιούχους του διμήνου Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2020, η διαδικασία θα συνεχιστεί και τον Φεβρουάριο, με όσο το δυνατόν γρηγορότερους ρυθμούς.

• Ειδικότερα για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2021, οι ιδιοκτήτες που εκμισθώνουν ακίνητα στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο λιανεμπόριο, την εστίαση, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό, τα γυμναστήρια, τον τουρισμό, τις μεταφορές, τα κομμωτήρια, τα κέντρα αισθητικής, τα βιβλιοπωλεία και τις επιχειρήσεις που ήταν κλειστές με κρατική εντολή κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου, θα αποζημιωθεί το 80% του μηνιαίου συμφωνημένου μισθώματος αντί της απώλειας.

Επιπλέον, για τα νομικά πρόσωπα που εκμισθώνουν ακίνητα στις επιχειρήσεις αυτές, θα αποζημιωθεί το 60% του μηνιαίου μισθώματος.

Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, με απόφαση του υπουργού Οικονομικών οριοθετήθηκε ότι η διαδικασία αποζημίωσης ξεκινά πλέον ρητά 15 ημέρες από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της «Δήλωσης Covid» και ολοκληρώνεται εντός 30 ημερών από τη λήξη της παραπάνω προθεσμίας.

Τονίζεται ότι τα ανωτέρω ποσά αποζημίωσης που καταβάλλονται στους λογαριασμούς των δικαιούχων δεν χαρακτηρίζονται ως εισόδημα, είναι αφορολόγητα και ακατάσχετα.

Τα δε ποσά μισθωμάτων που δεν εισπράττονται για όλη την περίοδο από τον Μάρτιο του 2020 και μετά, δεν αποτελούν εισόδημα και δεν υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος και σε εισφορά αλληλεγγύης (ενώ φέτος, όπως γνωρίζετε, δεν υπάρχει εισφορά αλληλεγγύης).