ΗΠΑ: Η ιστορική σχέση Λευκού Οίκου και Wall Street

Της Πέπης Γρηγοριάδου
[email protected]

Ενώ το επιτελείο του Τραμπ έχει επιδοθεί σε ένα μπαράζ προσφυγών κατά του εκλογικού αποτελέσματος και του Obamacare και ο ίδιος διορίζει νέους αξιωματούχους στο Πεντάγωνο και ξένοι πολιτικοί και θρησκευτικοί ηγέτες σπεύδουν να συγχαρούν τον Τζο Μπάιντεν για τη νίκη του, οι αγορές μετοχών στήνουν πάρτι.

Την εκτίναξη της πρώτης ημέρας ακολούθησε σημαντική άνοδος με ώθηση από τα νέα για το εμβόλιο κατά του Covid-19, ενώ στη συνέχεια καταλάγιασε ο ενθουσιασμός μετά τα νέα lockdown και τις προειδοποιήσεις κεντρικών τραπεζιτών για τον μακρύ δρόμο προς την ανάκαμψη.

Οι επενδυτές στη Wall Street -εκτός από την πολιτική σταθερότητα - φαίνεται να προτιμούν μοιρασμένη μεταξύ Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών την εξουσία στο Κογκρέσο (Γερουσία και Βουλή των Αντιπροσώπων) καθώς έτσι δεν θα προωθηθούν μεγάλες αλλαγές.

Ωστόσο, τα βλέμματα επενδυτών και αναλυτών είναι στραμμένα στον αμερικανικό δείκτη S&P 500 (αποτελεί τον μέσο όρο των 500 μεγαλύτερων μετοχών στο NYSE και συχνά δίνει ενδείξεις για την πορεία της κεφαλαιαγοράς) προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσουν την αλληλεπίδραση χρηματιστηρίου και πολιτικής και να προβούν σε προβλέψεις για τη συνέχεια.

Σύμμαχος στις εκτιμήσεις τα δεδομένα από τις αποδόσεις του S&P κατά τη διάρκεια θητειών των προέδρων των ΗΠΑ από το 1953 έως σήμερα.

Τα πρότυπα που επαναλαμβάνονται

Σύμφωνα με την παρατήρηση της πορείας της αμερικανικής αγοράς από αναλυτές της US Bank εντoπίστηκαν πρότυπα που επαναλαμβάνονται κατά τη διάρκεια των εκλογικών κύκλων.

Μετά τις εκλογές, οι αποδόσεις του χρηματιστηρίου τείνουν να είναι ελαφρώς χαμηλότερες για το επόμενο έτος, ενώ τα ομόλογα τείνουν να αποδίδουν καλύτερα. Πάντως δεν φαίνεται να κάνει μεγάλη διαφορά το ποιο κόμμα αναλαμβάνει, αλλά κυρίως έχει σημασία αν ο έλεγχος του Λευκού Οίκου αλλάζει χέρια.

Όταν ένα νέο κόμμα παίρνει την εξουσία, οι αναλυτές διαπίστωσαν ότι τα κέρδη του χρηματιστηρίου ήταν κατά μέσο όρο 5%. Όταν επανεκλεγεί ο πρόεδρος ή ένα κόμμα διατηρήσει τον έλεγχο του Λευκού Οίκου, οι αποδόσεις ήταν ελαφρώς υψηλότερες, στο 6,5%.

Δημοκρατικοί vs Ρεπουμπλικανοί

Τις νίκες του Δημοκρατικού Κόμματος σε προεδρικές εκλογές ακολούθησε ένας πιο αδύναμος Νοέμβριος. Ωστόσο, ο S&P 500 σημείωσε κέρδη συχνότερα και πάνω από τον μέσο όρο τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με το CNBC.

Τείνει να είναι το αντίθετο όταν επικρατεί το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Ο S&P 500 σημείωσε καλύτερα και συχνότερα κέρδη τον Νοέμβριο των εκλογικών ετών, αλλά τον Δεκέμβριο, τα κέρδη ήταν πιο πιθανό να ακολουθήσουν τον ιστορικό μέσο όρο.

Πολλοί πιστεύουν ότι ο S&P σε θητείες των Ρεπουμπλικανών θα απέδιδε περισσότερο καθώς το συντηρητικό κόμμα θεωρείται πιο φιλικό προς το επιχειρείν. Η ιστορία όμως το διαψεύδει και ανακηρύσσει νικητές - ως προς την απόδοση του δείκτη - τους Δημοκρατικούς.

Ο S&P στην -έως τις εκλογές- θητεία του Τραμπ απέδιδε 46,2%, ενώ το ρεκόρ απόδοσης κατέχει ο Μπάρακ Ομπάμ όπου κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του ο S&P απέδωσε 84,5%.

Αναδρομή

Ας δούμε όμως μερικά ιστορικά στατιστικά μεταξύ προέδρων των ΗΠΑ και απόδοσης, σύμφωνα με στοιχεία του S&P Dow Jones Indices.

• Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ή «Άικ»: Ο στρατηγός που διακρινόταν για τις διπλωματικές ικανότητές του και έγινε ο ήρωας των Αμερικανών κέρδισε αρχικά τις εκλογές του 1953 με κύριο λόγο τον πόλεμο στη Νότια Κορέα καθώς στα μάτια των Αμερικανών πολιτών ήταν ένας ζωντανός μύθος. Στην πρώτη θητεία του Ρεπουμπλικανού προέδρου ο S&P απέδωσε 70,7% και στη δεύτερη έως το 1961 απέδωσε 34,3%.
• Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι ή J.F.K. και Λίντον Τζόνσον: Ο αγαπημένος «Τζακ» των Αμερικανών και πρώτος καθολικός πρόεδρος των ΗΠΑ ανέλαβε το 1961 έως την τραγική δολοφονία του το 1963 όπου τη σκυτάλη πήρε ο τότε αντιπρόεδρος των Δημοκρατικών Λίντον Τζόνσον, ο οποίος και επανεκλέγη για δεύτερη θητεία έως το 1968. Ο S&P απέδωσε στο πρώτο μέρος της θητείας του 44,3% και στη συνέχεια 17,4%.
• Ρίτσαρντ Νίξον - Τζέραλντ Φορντ: Ο αντιπρόεδρος του Αιζενχάουερ είχε μία επεισοδιακή θητεία που σημαδεύτηκε τόσο από τον πόλεμο στο Βιετνάμ όσο και από την πρώτη παραίτηση Αμερικανού προέδρου στον απόηχο του σκανδάλου Γουότεργκειτ, το 1974. Τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο αντικατέστησε ο δεύτερος αντιπρόεδρός του Τζέραλντ Φορντ έως και το 1976, αποτελώντας τον πρώτο πρόεδρο των ΗΠΑ που δεν εκλέχτηκε ποτέ. Ο S&P κέρδισε στην πρώτη θητεία 16,8%, ενώ στη δεύτερη είχε απώλειες 13,3%.
• Τζέιμς Ερλ ή «Τζίμι» Κάρτερ: Ο πρώην αγρότης που το 2002 πήρε Νόμπελ Ειρήνης, χρημάτισε από το 1977 πρόεδρος των ΗΠΑ, ως επικεφαλής των Δημοκρατικών και στο τέλος της θητείας του το 1980 που σημαδεύτηκε από την ομηρία 52 Αμερικανών που κρατούνταν αιχμάλωτοι στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη, ο S&P απέδιδε 27,9%.
• Ρόναλντ Ουίλσον Ρίγκαν: Κατά τη διάρκεια της διπλής θητείας (1981 - 1988) του πρώην ηθοποιού που όταν ανέλαβε δήλωσε ότι «η κυβέρνηση δεν είναι η λύση, αλλά το πρόβλημα» και ήταν η περίοδος της κορύφωσης του Ψυχρού Πολέμου, προωθήθηκε ένα τεράστιο εξοπλιστικό πρόγραμμα, το αμφιλεγόμενο πυρηνικό πρόγραμμα που έγινε γνωστό ως «πόλεμος των άστρων». Ο S&P κατά τις δύο θητείες του Ρεπουμπλικανού προέδρου απέδωσε 30,1% και 67,3% αντίστοιχα. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της θητείας του συνέβη ένα γεγονός που σημάδεψε τη Wall Street και αποτελεί μέχρι σήμερα σημείο αναφοράς και μελέτης για τη συμπεριφορά των μετοχών. Στις 19 Οκτωβρίου του 1987, ο Dow Jones είχε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία ημερήσια απώλεια (22%) στην ιστορία του. Εκείνη η ημέρα, που χρηματιστές πηδούσαν από τα μπλακόνια της Wall Street και ταρακουνήθηκαν παγκοσμίως οι κεφαλαιαγορές, έμεινε στην ιστορία ως η «Μαύρη Δευτέρα».
• Τζορτζ Χέρμπερτ Ουόκερ Μπους: Ο Τζορτζ Μπους που αργότερα αποκαλούνταν ως Μπους ο πρεσβύτερος και είχε διατελέσει αντιπρόεδρος του Ρίγκαν κέρδισε για συνεχόμενη φορά την προεδρία για τους Ρεπουμπλικανούς για μία ακόμη τετραετία έως το 1992 και ο S&P ανέβηκε συνολικά στη θητεία του κατά 51,2%.
• Ουίλιαμ Τζέφερσον ή «Μπιλ» Κλίντον: Ο πρώτος πρόεδρος από τη γενιά των baby boomers που έχει περιγραφεί και ως Νέος Δημοκρατικός προήδρευσε κατά τη διάρκεια της μακρύτερης περιόδου οικονομικής ανάπτυξης σε καιρό ειρήνης στην αμερικανική ιστορία και αποχώρησε από το αξίωμά του ως ο δημοφιλέστερος από κάθε πρόεδρο των ΗΠΑ μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά την προεδρία του από το 1993 με επανεκλογή έως το 2000, η οποία σημαδεύτηκε από την «ασιατική κρίση» του 1997 αλλά κυρίως από τη «φούσκα των dot.com» όπου το 2000 ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq -ύστερα από ξέφερνο πολύμηνο ράλι- κατέρρευσε προκαλώντας ντόμινο ζημιών που υπολογίζονται σε 5 τρισ. δολ., ο S&P απέδωσε στην πρώτη θητεία 79,2% και στη δεύτερη 72,9%. 
• Τζορτζ Ουόκερ Μπους (ο νεότερος): Ο γιος του Τζορζ Μπους, ο οποίος εκλέχτηκε με τους Ρεπουμλπικανούς για δύο θητείες έως το 2009, κήρυξε το 2001 τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου που ισοπέδωσαν τους Δίδυμους Πύργους στο Μανχάταν και άφησαν πίσω τους χιλιάδες νεκρούς και το 2003 τον πόλεμο κατά του Ιράν και του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν, με την κυβέρνηση να υποστηρίζει ότι η Τεχεράνη διέθετε όπλα μαζικής καταστροφής και αποτελούσε απειλή. Στις 31 Ιανουαρίου του 2007, ο Μπους ο νεότερος επισκέφτηκε το NYSE και σε ομιλία του κατήγγειλε τις υπερβολικές αποζημιώσεις υψηλόβαθμων στελεχών μεγάλων εταιρειών. Δεν ήξερε τότε ότι θα ακολουθούσε η μεγαλύτερη οικονομική κρίση από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης. Η θητεία του σημαδεύτηκε από τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η οποία άρχισε από τη Lehman Brothers και διέλυσε πολλές οικονομίες του κόσμου - οδηγώντας κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, σε μνημόνια και συσσωρευμένα χρέη για τις γενιές που ακολουθούν. Ωστόσο, στην πρώτη περίοδο της θητείας του ο S&P έχασε 12,5% ενώ στη δεύτερη κέρδισε 31,5%. 
• Μπάρακ Ομπάμα: Έγινε ο πρώτος Αφροαμερικανός πρόεδρος των ΗΠΑ. Στον Δημοκρατικό πρόεδρο απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης το 2009 μόλις οκτώ μήνες από την άνοδό του στην εξουσία και ανακηρύχτηκε δύο φορές -το 2008 και το 2012- ως το «Πρόσωπο της Χρονιάς» από το περιοδικό Time. Ο Ομπάμα προώθησε νομοθεσία για τα λόμπι στις ΗΠΑ και την εκλογική απάτη, όπως επίσης για τη μείωση του φαινομένου της υπερθέρμανσης του πλανήτη και εναντίον της πυρηνικής τρομοκρατίας. Έμεινε ωστόσο γνωστός για το πρόγραμμα περίθαλψης, το περιβόητο Obamacare. Στη διάρκεια της διπλής θητείας του στο αξίωμα του προέδρου των ΗΠΑ, (από το 2009 έως την ορκομωσία Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου του 2017), ο S&P έσπασε ρεκόρ απόδοσης με 84,5% την πρώτη περίοδο και 52,9% τη δεύτερη.
• Ντόναλντ Τζον Τραμπ: Ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος - ο οποίος αποτέλεσε κατά μία έννοια και τον μόνο CEO (όμιλος επιχειρήσεων Τραμπ) που πέρασε το κατώφλι του Λευκού Οίκου - εκλέχτηκε με σύνθημα το «Πρώτα η Αμερική», άνοιξε εμπορικά μέτωπα με την Κίνα και την Ε.Ε. και προώθησε τον εμπορικό προστατευτισμό, ενώ περηφανευόταν ότι με τα φολολογικά μέτρα που πήρε οδήγησε ψηλά τη Wall Street. Μέχρι την στιγμή της πανδημίας Covid-19 που ακολούθησε μία πολιτική άρνησης και φαίνεται ότι «τιμωρήθηκε» γι' αυτό. Ωστόσο ο S&P μέχρι πριν από τις κάλπες κέρδιζε 46,2%.

Αξίξει να σημειώσουμε, ότι σύμφωνα με στοιχεία αναλυτών, από το 1930, ο Dow Jones Industrial Average έχει κερδίσει κατά μέσο όρο 10% το πρώτο έτος του προέδρου και 7,9% το δεύτερο, σύμφωνα με το Kiplinger.

Η νέα αμερικανική προεδρία έχει να διαχειριστεί μία ιδιαίτερη υγειονομική και οικονομική κρίση με ποικίλες επιπτώσεις σε διάφορους τομείς. Το πώς θα αντιδράσουν οι κεφαλαιαγορές θα φανεί στη συνέχεια.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι οι πρόεδροι θέλουν μία οικονομία σε ανάπτυξη και την αγορά μετοχών ανοδική, καθώς έτσι αυξάνουν τις πιθανότητες επανεκλογής τους. Δεν είναι τυχαία η φράση του επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας του Μπιλ Κλίντον, Τζέιμς Κάρβιλ, που έχει μείνει στην ιστορία «It's the economy, stupid» (Είναι η οικονομία, ανόητε) και αποτέλεσε ένα από τα τρία βασικά προεκλογικά συνθήματα του 1992 απέναντι στον Μπους.