Αντιμέτωπη με μια σειρά προκλήσεων είναι η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθώς πορεύεται στο δ΄ τρίμηνο του έτους. Δεν είναι μόνον η απειλή του Covid-19 που μπορεί να αναγκάσει τις κυβερνήσεις να επιβάλουν πιο σκληρά περιοριστικά μέτρα για να αναχαιτίσουν την πανδημία, συγκρατώντας όμως την ανάκαμψη.
Της Ζωρζέτ Ζολώτα
[email protected]
Αντιμέτωπη με μια σειρά προκλήσεων είναι η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθώς πορεύεται στο δ΄ τρίμηνο του έτους. Δεν είναι μόνον η απειλή του Covid-19 που μπορεί να αναγκάσει τις κυβερνήσεις να επιβάλουν πιο σκληρά περιοριστικά μέτρα για να αναχαιτίσουν την πανδημία, συγκρατώντας όμως την ανάκαμψη.
Αβεβαιότητα πηγάζει, επίσης, από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Η μόλυνση του Αμερικανικού πρόεδρου, Ντόναλντ Τραμπ, από Covid-19, η ανασφάλεια για την έκβαση των εκλογών και η συνεχιζόμενη ασυμφωνία για ένα νέο πακέτο στήριξης μεταξύ Δημοκρατικών και Λευκού Οίκου προκαλούν αστάθεια στην ισχυρότερη οικονομία του κόσμου.
Μια ακόμη πηγή ανησυχίας είναι μια καθυστέρηση στη διοχέτευση των δανείων και των επιδοτήσεων που υπόσχεται το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ. Τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, ιδιαίτερα στον ευρωπαϊκό Νότο, έχουν μεγάλη ανάγκη τα ευρωπαϊκά κεφάλαια, διότι οι οικονομίες τους στηρίζονται στον κλάδο των υπηρεσιών που έχει πληγεί βαθύτατα από τον κορωνοϊό. Η συρρίκνωση της δραστηριότητας που καταγράφηκε στον κλάδο υπηρεσιών της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας τον Σεπτέμβριο παραλίγο να παρασύρει τον σύνθετο δείκτη Διευθυντών Προμηθειών όλης της Ευρωζώνης σε επίπεδα χαμηλότερα του 50, που είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην επέκταση και τη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας. Όλες αυτές οι παράμετροι διαμορφώνουν ένα πολύ ρευστό τοπίο.
Ωστόσο, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, Χόλγκερ Σμίτινγκ, εκφράζει μια πολύ πιο αποκρυσταλλωμένη άποψη για την πορεία της πανδημίας και τις επιπτώσεις στην οικονομική ζωή της Ευρωζώνης. Σε πρόσφατη έκθεση της τράπεζας, τονίζει πως όσο χαμηλώνουν οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για μια περαιτέρω αύξηση των κρουσμάτων του Covid-19. «Είναι πιθανό να επιβληθούν αυστηρότεροι κανόνες μέσα στις επόμενες εβδομάδες» για να επιτευχθεί η θεμιτή κοινωνική αποστασιοποίηση, με κίνδυνο όμως να περιοριστεί η οικονομική δραστηριότητα σε ορισμένους τομείς. Ωστόσο, η Berenberg Bank εκτιμά στο βασικό της σενάριο πως η Ευρώπη θα καταφέρει να περιορίσει επαρκώς το δεύτερο κύμα της πανδημίας μέσα στο επόμενο τρίμηνο. Δηλαδή, δεν θα ανατραπεί ολοκληρωτικά η πρόοδος που έχει σημειωθεί μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας για τους εξής λόγους: έχουμε μάθει να ζούμε με τον ιό, έχει υπάρξει ιατρική πρόοδος στις θεραπείες του Covid-19 και η μεταποίηση και το εμπόριο στην παγκόσμια οικονομία ανακάμπτουν, κυρίως, στην Κίνα και τις ΗΠΑ.
Αν και η Berenberg Bank προχωρά σε μια αρνητική αναθεώρηση των εκτιμήσεων για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης το δ΄ τρίμηνο, προβλέπει μια δυναμικότερη επάνοδο της οικονομικής δραστηριότητας εντός του 2021. Ειδικότερα, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να διαμορφωθεί στο 1% έναντι αρχικής εκτίμησης για 1,5%, με την οικονομία της Ισπανίας να παραμένει στάσιμη και της Γαλλίας να παρουσιάζει αύξηση της δραστηριότητας κατά 0,5%. Μεγάλο ρόλο στη διατήρηση ενός κλίματος σταθερότητας στην απασχόληση και την επιχειρηματικότητα θα διαδραματίσει η ταχύτερη διοχέτευση των κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Εδώ και εναπόκειται στο κατά πόσο η δημοσιονομική πολιτική θα καταφέρει να τονώσει την εμπιστοσύνη στην οικονομία. Γι' αυτόν τον λόγο, η διετία 2021-2022 είναι κρίσιμη για την ευρωπαϊκή οικονομία, δίνοντας τη σκυτάλη της ανάκαμψης στις κυβερνήσεις και τις δημόσιες επενδύσεις.