Πριν από δώδεκα χρόνια, οι κυβερνήσεις στις μεγάλες οικονομίες του κόσμου ανταποκρίθηκαν γρήγορα και αποτελεσματικά στη χρηματοπιστωτική κρίση. Οι εκτροχιασμένες τράπεζες κρατικοποιήθηκαν. Η νομισματική πολιτική εφαρμόστηκε υπερβολικά και υπήρξε μαζική δημοσιονομική υποστήριξη. Ο παγκόσμιος συντονισμός ήταν έντονος. Έγιναν, ωστόσο, μεγάλα λάθη, με τις συνέπειες να ανακύπτουν σταδιακά.
Από την έντυπη έκδοση
Του Ζαν Πιζανί - Φερί
Πριν από δώδεκα χρόνια, οι κυβερνήσεις στις μεγάλες οικονομίες του κόσμου ανταποκρίθηκαν γρήγορα και αποτελεσματικά στη χρηματοπιστωτική κρίση. Οι εκτροχιασμένες τράπεζες κρατικοποιήθηκαν. Η νομισματική πολιτική εφαρμόστηκε υπερβολικά και υπήρξε μαζική δημοσιονομική υποστήριξη. Ο παγκόσμιος συντονισμός ήταν έντονος. Έγιναν, ωστόσο, μεγάλα λάθη, με τις συνέπειες να ανακύπτουν σταδιακά. Η αποτυχία να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι για την οικονομική κατάρρευση άνοιξε τον δρόμο για το κύμα λαϊκισμού των τελευταίων ετών. Και η οικονομία της Ευρώπης σκόνταψε επανειλημμένα, επειδή οι τραπεζικές δυσχέρειες στάθηκαν εμπόδιο για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ η δημοσιονομική υποστήριξη αποσύρθηκε πολύ νωρίς. Τα αποτελέσματα ήταν βαθιές κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές πληγές που παρέμειναν διάχυτα ορατές όταν έφθασε η κρίση του Covid-19. Θα αποφευχθεί το ίδιο μοτίβο; Καθώς ξεκινά η Δράση II της πανδημικής κρίσης, αυτό αποτελεί ένα βασικό ερώτημα.
Η μεγάλη ανισότητα στα κράτη από την επίδραση της πανδημίας είναι ήδη εμφανής. Οι διαφορές προκαλούν σύγχυση: το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψε 650 θανάτους ανά 1 εκατομμύριο κατοίκους, ενώ το ποσοστό θανάτων στη Νότια Κορέα ανά εκατομμύριο είναι μόλις 5. Ομοίως, οι αριθμοί θανάτων στην Ε.Ε. είναι εκατό φορές μεγαλύτεροι στις χώρες που πλήττονται περισσότερο απ’ ό,τι στις χώρες που ήταν καλύτερα προστατευμένες.
Οι στρατηγικές των κυβερνήσεων
Αυτά τα κενά οφείλονται εν μέρει σε καθαρή τύχη: ενώ ο ιός εξαπλώθηκε κάτω από τα ραντάρ της Ιταλίας, οι χώρες της βορειοανατολικής Ευρώπης τον είδαν να έρχεται και μπόρεσαν να προετοιμαστούν. Προέρχονται, όμως, και από την ανισομερή αποτελεσματικότητα των πολιτικών δημόσιας υγείας. Από αυτή την άποψη, η τελική κατάταξη πιθανότατα θα φέρει την Ανατολική Ασία πολύ μπροστά από οποιονδήποτε άλλο, τη Γερμανία μπροστά από την υπόλοιπη Ευρώπη, τις ΗΠΑ στις τελευταίες θέσεις της κατηγορίας των αναπτυγμένων χωρών και τη Βραζιλία και την Ινδία πολύ πίσω από μερικές λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Η οργή στα κράτη που απέτυχαν να προστατεύσουν τον λαό τους είναι σίγουρα ένας σημαντικός παράγοντας που θα διαμορφώσει τις μελλοντικές πολιτικές εξελίξεις.