ΕΣΑ-έρευνα: Σκληρή η πραγματικότητα για τα καταστήματα τουριστικού ενδιαφέροντος

Τη σκληρή πραγματικότητα για τα καταστήματα τουριστικού ενδιαφέροντος που λειτουργούν στην παραδοσιακή αγορά της Αθήνας κατέγραψε, όπως αναφέρει, ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών (ΕΣΑ), σε πρόσφατη έρευνά του.

Όπως δήλωσε ο πρόεδρος, Σταύρος Καφούνης, με το 13,7% των καταστημάτων κλειστά και το σύνολο του δείγματος να καταγράφει τεράστια πτώση τζίρου σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, «επιβεβαιώνεται κάτι που όλοι αναμέναμε, δεδομένου ότι η περιοχή αυτή στηρίζεται αποκλειστικά στον εισερχόμενο τουρισμό, που έως σήμερα είναι ανύπαρκτος». 

Ο ίδιος εξηγεί πως η συγκεκριμένη έρευνα αποδεικνύει ότι τα εμπορικά καταστήματα της συγκεκριμένης περιοχής αλλά και όλων των τουριστικών περιοχών της χώρας «πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε ως αμιγώς τουριστικές επιχειρήσεις και να ενισχυθούν με ειδικά μέτρα στήριξης», ώστε να παραμείνουν σε λειτουργία το 2021, «που ευελπιστούμε σε δυναμική επάνοδο του τουριστικού ρεύματος». Σε κάθε άλλη περίπτωση, την επόμενη τουριστική περίοδο θα υπάρχει αυξημένος τουρισμός, «αλλά δεν θα έχουμε τουριστικά καταστήματα και θα μετράμε χιλιάδες λουκέτα και χαμένες θέσεις εργασίας» τονίζει ο κ. Καφούνης.

Ο Εμπορικός σύλλογος Αθηνών παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας για την επαναλειτουργία των τουριστικών καταστημάτων της παραδοσιακής αγοράς της Πλάκας, που άνοιξαν τη Δευτέρα 11 Μαΐου, μετά από απραξία δύο μηνών.

Εκφράζοντας την αγωνία για τη βιωσιμότητα των μελών του που δραστηριοποιούνται στην αμιγώς τουριστική περιοχή της Πλάκας καθώς και στις παραδοσιακές τουριστικές αγορές όλης της χώρας και διατηρούν εμπορικές επιχειρήσεις τουριστικού ενδιαφέροντος, αποφάσισε να πραγματοποιήσει την έρευνα αυτή με σκοπό να καταγράψει την πραγματική κατάσταση που επικρατεί αυτή τη δύσκολη χρονική περίοδο στην ειδική αυτή αγορά, που εξαρτάται πλήρως από τον εισερχόμενο τουρισμό.

Όπως επισημαίνει, στην περιοχή δεν λειτουργούν πολυεθνικές επιχειρήσεις, ούτε μεγάλες ελληνικές αλυσίδες, αλλά μικρές και πολύ μικρές ελληνικές οικογενειακές επιχειρήσεις, που απευθύνονται αποκλειστικά στον εισερχόμενο τουρισμό (Shopping). Οι πωλήσεις των προϊόντων στους ξένους επισκέπτες αποτελούν στην πραγματικότητα άμεσες εξαγωγές κι όλες αυτές οι μικρές εμπορικές επιχειρήσεις τουριστικού ενδιαφέροντος είναι ενεργό τμήμα του τουριστικού προϊόντος της χώρας.

Το δείγμα της έρευνας του ΕΣΑ, που διενεργήθηκε στις 9 και 10 Ιουνίου, αποτελείται από 153 καταστήματα.

Τα καταστήματα που έλαβαν μέρος στην έρευνα ανήκουν στις κατηγορίες εμπορικά τουριστικού ενδιαφέροντος και εστίασης και δραστηριοποιούνται στην αμιγώς παραδοσιακή τουριστική περιοχή της Πλάκα. Οι κύριοι εμπορικοί άξονες της περιοχής περιλαμβάνουν τις οδούς Δ. Αρεοπαγίτου, Μακρυγιάννη, Βύρωνος, Κυδαθηναίων, Αδριανού, Αιόλου, Πανδρόσου, Άρεως, Ηφαίστου, την πλατεία Μοναστηρακίου και την Πλατεία Αγ. Ασωμάτων κ.ά.

Η πλειοψηφία του σχετικού ερωτηματολογίου αφορούσε εμπορικά καταστήματα (83,7%), αλλά στο δείγμα συμπεριελήφθησαν και σε αντιπροσωπευτική αναλογία καταστήματα εστίασης (16,3%), για να είναι πλήρως καταγεγραμμένη η πραγματική κατάσταση της παραδοσιακής τουριστικής αγοράς της Αθήνας. Πολλά καταστήματα παραμένουν κλειστά, χωρίς να είναι δυνατή η επικοινωνία του ΕΣΑ με τους εν λόγω επιχειρηματίες, ώστε να συμπληρώσουν και αυτοί το ερωτηματολόγιο. Πάντως, ο συνολικός αριθμός του δείγματος είναι πολύ μεγάλος και περιλαμβάνει περίπου το 1/5 των καταστημάτων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.

Σε ερώτηση για τον τζίρο τους από την ημέρα επαναλειτουργίας τους έως σήμερα, συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι:

• Κανένας από το δείγμα δεν είχε καλύτερο ή ίδιο τζίρο σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα.

• Η συντριπτική πλειοψηφία (79,1%), είτε δεν άνοιξε καθόλου το κατάστημα, είτε πραγματοποίησε σχεδόν μηδενικό τζίρο κατά τον πρώτο μήνα  επαναλειτουργίας της επιχείρησής του.

Ως σημαντικότερο παράγοντα για την επιβίωσή τους οι επιχειρήσεις ανέφεραν:

• Από τους ερωτηθέντες, το 62,1% του δείγματος κρίνει ως σημαντικότερο παράγοντα βιωσιμότητας της επιχείρησης του, την επέκταση της μείωσης κατά 40%  του ενοικίου έως το τέλος του έτους.
• Λιγότερο από το 1/3 (28,1%) των ερωτηθέντων, ανέδειξαν τις φορολογικές κι ασφαλιστικές ελαφρύνσεις ως  τον δεύτερο σημαντικότερο παράγοντα που θα εξασφαλίσει την επιβίωση των επιχειρήσεών τους.
• Τέλος, το 9,2% δήλωσε ότι η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων μέσω δανείων ή προγραμμάτων ΕΣΠΑ, για την εξασφάλιση άμεσης αύξησης της ρευστότητας, αποτελεί τον λιγότερο σημαντικό παράγοντα για την επιβίωσή τους.

Σε ερώτηση αν εντάχθηκαν σε δανειακά πρόγραμματα ενίσχυσης ή ΕΣΠΑ, απάντησαν:

• Το 71,9%  δηλαδή 110 από τις 153 επιχειρήσεις του δείγματος, δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να ενταχθεί για διάφορους λόγους, σε κανένα χρηματοδοτικό εργαλείο.
• Το μόνο που λειτούργησε, αλλά και αυτό με χαμηλά ποσοστά ένταξης, είναι η επιστρεπτέα προκαταβολή, στην οποία  δήλωσε συμμετοχή το 19% του δείγματος, δηλαδή 29 από τις 153 επιχειρήσεις.

Το αποτέλεσμα αυτό δείχνει ξεκάθαρα, σύμφωνα με τον ΕΣΑ, πως οι επιχειρήσεις είτε δεν πληρούσαν τα κριτήρια ένταξης στα προγράμματα, είτε φοβήθηκαν τις προϋποθέσεις ένταξής τους ή ότι τα προγράμματα δεν εξυπηρετούσαν τις άμεσες ανάγκες τους.

Με βάση τα ευρήματα αυτά της έρευνας, ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών υπογραμμίζει πως «δυστυχώς έδειξαν ότι τα καταστήματα που δραστηριοποιούνται στην παραδοσιακή τουριστική αγορά της Πλάκας, ενώ επαναλειτούργησαν από τη Δευτέρα 11 Μαΐου, παρουσιάζουν σχεδόν μηδενικό τζίρο λόγω πραγματικής έλλειψης πελατείας.

Όπως μας ενημέρωσαν οι καταστηματάρχες κατά την διεξαγωγή της έρευνας, είναι εύκολα αντιληπτό ότι στις παραδοσιακές τουριστικές αγορές όλης της χώρας, οι «"όποιοι πελάτες" θα εμφανισθούν μετά το άνοιγμα των συνόρων και την επαναλειτουργία των ξενοδοχειακών μονάδων ανά περιοχή. Συνεπώς, για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμα, τα έξοδα θα τρέχουν και τα καταστήματα θα είναι ουσιαστικά κλειστά».

Ο ΕΣΑ θεωρεί «δίκαιο και αναγκαίο» για την επιβίωση των επιχειρήσεων και των εργαζομένων τους να ικανοποιηθεί το αίτημα της ένταξής τους στα μέτρα στήριξης που έχουν αποφασιστεί για τις επιχειρήσεις του τουρισμού, «γιατί αναμφίβολα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του».

Επισημαίνει δε ότι τα καταστήματα στις συγκεκριμένες περιοχές επιδοτούν τα έξοδα του χειμώνα από τον τζίρο του καλοκαιριού και πως τα ενοίκια που καλούνται να πληρώσουν είναι πολύ υψηλά και το μισθολογικό κόστος για εξειδικευμένο, πολύγλωσσο προσωπικό υπερβολικά μεγάλο.

«Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, είναι δυστυχώς κατανοητό γιατί πολλά από τα καταστήματα δεν έχουν ακόμα ανοίξει και δικαίως φοβόμαστε ότι αρκετά δεν θα ανοίξουν καθόλου την τουριστική περίοδο του 2020, επειδή είναι αδύνατο με μηδενικούς τζίρους κατά την μισή τουριστική περίοδο, να αντέξουν οικονομικά» τονίζει ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών.