ΕΣΑ: Χρηματοδότηση «Covid-19» αλλά με προϋποθέσεις και όρους κρίσης

Επιστολή προς το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με προτάσεις για την επίλυση του προβλήματος των τραπεζικών δανείων απέστειλε ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών (ΕΣΑ).

Όπως σημειώνει, ως σύλλογος συνεχίζει να παρεμβαίνει με τεκμηριωμένες θέσεις και επιστημονικές μελέτες στα θέματα που θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. «Με δεδομένη την εξαιρετική ανταπόκριση που έχουν βρει έως σήμερα από την κυβέρνηση όλες οι προτάσεις και οι εποικοδομητικές παρεμβάσεις» του, επισημαίνει την επιτακτική ανάγκη μιας διαφορετικής προσέγγισης των σχεδιαζόμενων χρηματοδοτικών εργαλείων, βασισμένη στην εμπειρία που αποκτήθηκε από τη λειτουργία του προγράμματος «ΤΕΠΙΧ ΙΙ».  
 
Συγκεκριμένα, οι επισημάνσεις και προτάσεις του ΕΣΑ προς το ΥΠΑΝΕΠ έχουν ως εξής:

«Α. Γενική αποτύπωση της κατάστασης
 
Η δεκαετής οικονομική κρίση επέβαλε νέους όρους λειτουργίας των επιχειρήσεων, οι οποίες κατέληξαν να παλεύουν για την επιβίωσή τους, χωρίς να έχουν μερίδιο ευθύνης. Οι συσσωρευμένες ζημιές δεν εμπόδισαν τη λειτουργία τους, παρόλο που οι τράπεζες ουσιαστικά ήταν απούσες και η κατανάλωση κυμαίνονταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Σε πολλές περιπτώσεις, η μεγάλη αυτή συσσώρευση οφειλών προς το Δημόσιο και τις τράπεζες, ήταν αποτέλεσμα έμμεσης χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, που λειτούργησε σαν άμυνα απέναντι στην αδυναμία του τραπεζικού συστήματος να χορηγήσει νέες χρηματοδοτήσεις.

Η υγειονομική κρίση βρήκε τις επιχειρήσεις που κατόρθωσαν να επιβιώσουν σε δυσχερή θέση και τώρα ήρθε η στιγμή που καθοριστικό ρόλο θα παίξει ένας νέος ορισμός της «βιώσιμης επιχείρησης». Ο νέος αυτός ορισμός πρέπει να αξιολογεί με νέα κριτήρια ποια επιχείρηση μπορεί να ενταχθεί στα προγράμματα ενίσχυσης, χωρίς φυσικά να διακινδυνεύει η βιωσιμότητα των τραπεζών.

Τα κριτήρια που ίσχυσαν έως σήμερα για την ένταξη των επιχειρήσεων στα χρηματοδοτικά εργαλεία είναι τόσο αυστηρά, ώστε οι λίγες επιχειρήσεις που πληρούν τις προϋποθέσεις είναι αυτές που ουσιαστικά δεν έχουν άμεση ανάγκη χρηματοδότησης. Οι Τράπεζες θα σπεύσουν να χρηματοδοτήσουν όσες επιχειρήσεις έχουν ήδη κριθεί ότι ανταποκρίνονται στα δικά τους αυστηρά κριτήρια, με συνέπεια  μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων να αποκλειστεί και να οδηγηθεί μαθηματικά σε οριστική παύση. Αυτό άλλωστε μας δίδαξε και η πρόσφατη εμπειρία μας από το ΤΕΠΙΧ ΙΙ, το οποίο, ενώ δημιούργησε στην αρχή τεράστιο ενδιαφέρον, εντούτοις τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν θα βοηθήσει τις πολλές μικρές επιχειρηματικές μονάδες.

Στην πράξη, η εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου θα ευνοήσει (με τη μείωση του επιτοκίου δανεισμού) λίγες εύρωστες επιχειρήσεις και θα προσφέρει ελάχιστο όφελος στην ελληνική οικονομία. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι, για να παραμείνουν εύρωστες οι υγιείς επιχειρήσεις, πρέπει να ενισχυθούν οι «αδύναμοι» συνεργάτες τους, που είναι συνήθως μικρές επιχειρήσεις, πελάτες ή προμηθευτές τους. Είναι αδιαμφισβήτητο πως η συρρίκνωση της αγοράς, μακροπρόθεσμα βλάπτει το σύνολο της οικονομίας.

Ο ορισμός λοιπόν νέων κριτηρίων χρηματοδότησης κρίνεται αναγκαίος και πρέπει να σχεδιαστεί με ορθολογικό τρόπο, ανταποκρινόμενος στις ανάγκες των επιχειρήσεων, λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή έλλειψη ρευστότητας, χωρίς όμως να διακινδυνεύει τη δημιουργία νέων κόκκινων δανείων, που θα δυναμιτίσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Β. Πρόταση για τις προϋποθέσεις ένταξης στη χρηματοδότηση μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας Επιχειρήσεων «Covid19»
 
Ο ΕΣΑ είχε προτείνει με την από 25-4-2020 επιστολή του προς τον πρωθυπουργό τη δημιουργία ενός δανείου "Covid-19" χωρίς τις τράπεζες τροχονόμους ρευστότητας, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα φτάσουν μικρότερα ποσά σε πολλούς και όχι πολλά σε λίγους, στηρίζοντας κυρίως αυτούς που, έχοντας «το γονίδιο της επιβίωσης», επέζησαν μέσα στη δεκαετή κρίση. Ενώ διαπιστώσαμε με χαρά ότι στο νέο χρηματοδοτικό εργαλείο δώσατε το όνομα "Covid-19» που είχαμε προτείνει, εν τούτοις παρατηρήσαμε ότι λείπουν οι βασικοί άξονες που θα βοηθήσουν να επιτευχθεί ο βασικός στόχος αυτού του νέου προϊόντος.
Το συγκεκριμένο δάνειο για να αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα στην ανάταξη της οικονομίας, πρέπει να περιλαμβάνει:

α) Κριτήρια βιωσιμότητας

• Εάν τα ίδια κεφάλαια πέσουν κάτω από το 50%, μετά τον συμψηφισμό των συσσωρευμένων ζημιών, πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου με γρήγορες διαδικασίες, πριν από την αίτηση ένταξης.
• Να μην αποτελούν κριτήριο οι προηγούμενες κερδοφόρες χρήσεις ή το θετικό EBITDA.
• Να μην απαιτείται η προσκόμιση επιχειρηματικού σχεδίου -business plan- που αποτελεί από μόνο του μία επιπλέον γραφειοκρατική διαδικασία για τις μικρές επιχειρήσεις.
• Να υπάρχει η δυνατότητα να ρυθμιστούν τα χρέη της επιχείρησης προς το δημόσιο και τις Τράπεζες, πριν την αίτηση ένταξης, με δυνατότητα ηλεκτρονικής επαναρύθμισης οφειλών και αυτοματοποιημένης έκδοσης ασφαλιστικής ενημερότητας, με την άμεση σύνδεση των υπηρεσιών ΕΦΚΑ & ΚΕΑΟ.

β) Εγγυήσεις

Δέσμευση μελλοντικού τζίρου μέσω POS, ή/και την ενεχυρίαση επιταγών πελατείας. Επιπλέον, να ισχύει ρητή δέσμευση για μη απαίτηση άλλων εμπράγματων εξασφαλίσεων, με μόνη την ενοχική εγγύηση των νόμιμων εκπροσώπων της επιχείρησης.
 
γ) Όροι & προϋποθέσεις

• Τα συνολικά ποσά χρηματοδότησης, ορθώς προτείνετε να υπολογισθούν αναλογικά με τον ετήσιο κύκλο εργασιών του προηγούμενου έτους και τη μισθοδοσία της επιχείρησης. Για να μειωθεί ο τραπεζικός κίνδυνος, αλλά και για να εξασφαλίσουμε ότι θα έχουν πρόσβαση περισσότερες επιχειρήσεις, προτείνουμε να ορισθεί η χρηματοδότηση έως το 15% του τζίρου του προηγούμενου έτους.
• Τα δάνεια να έχουν διάρκεια πέντε ετών, με περίοδο χάριτος μέχρι 30-6-2021 και με δεδομένο ότι είναι εγγυημένα από το ελληνικό Δημόσιο σε ποσοστό 80%, να αποκλείονται τραπεζικές αυθαιρεσίες και να προβλεφθεί ανώτατο επιτόκιο 5%.
• Ως διασφάλιση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων που επλήγησαν από την υγειονομική κρίση, προτείνουμε το δάνειο να έχει τρεις συγκεκριμένους και δεσμευτικούς κατευθυντήριους άξονες:

-- 1/3 για αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο. Να προβλεφθεί τμηματική εκταμίευση του δανείου, έτσι ώστε ο δανειολήπτης να εξοφλεί απευθείας σε Δημόσιο  και ταμεία τις μετά covid19 υποχρεώσεις του και στη συνέχεια να προχωρεί η υπόλοιπη εκταμίευση.

 -- 1/3 για αποπληρωμή προμηθευτών & επιταγών. Η εκταμίευση θα γίνεται απευθείας στους λογαριασμούς των προμηθευτών ή των κομιστών των επιταγών, μετά από έγκριση του δανειολήπτη και αφού έχει προσκομίσει τα σχετικά παραστατικά στην τράπεζα.

-- Το τελευταίο 1/3 για αποπληρωμή ανεξόφλητων ενοικίων ή ως κεφάλαιο κίνησης.

Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι:

• Ένα ποσό κατ’ ελάχιστον 50% του κεφαλαίου θα γυρίσει στο κράτος, τονώνοντας τα δημόσια έσοδα, αποφεύγοντας τη δημιουργία νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών και ανάγκες νέων ρυθμίσεων αποπληρωμής χρεών. Τόσο το 1/3 του δανείου που προορίζεται για κάλυψη υποχρεώσεων προς το Δημόσιο, όσο και το υπόλοιπο 1/3 που προορίζεται για πληρωμή προμηθευτών κι επιταγών, συμβάλλουν στην αναζωογόνηση της συναλλακτικής δραστηριότητας με αποτέλεσμα την άμεση καταβολή Φ.Π.Α και φόρων.
• Λύνεται το πρόβλημα των μεταχρονολογημένων επιταγών, που ενώ ορθώς δόθηκε η πρώτη παράταση των 75 ημερών, δεν προβλέφθηκε το δεύτερο σκέλος που είχαμε προτείνει και αφορούσε την προεξόφλησή τους με συγκεκριμένους όρους. Επιπλέον, επειδή η λήξη της προθεσμίας των 75 ημερών πλησιάζει, θα συμπέσει  με την πληρωμή των νέων επιταγών που λήγουν από τον Ιούνιο και μετά, δημιουργώντας μια νέα βόμβα στα θεμέλια των συναλλαγών.
• Θα εξοφληθούν οι οφειλές που δημιουργήθηκαν μέσα στην κρίση, όπως τα απλήρωτα ενοίκια, ενισχύοντας τους ιδιοκτήτες που συνεισέφεραν και αυτοί με την κατά 40% μείωση του ενοικίου και  θα τονωθεί το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα.

Γ. Πρόταση για τη νομοθέτηση του θεσμού των «Μικροπιστώσεων»

Με χαρά ενημερωθήκαμε ότι επιτέλους προχωράει η νομοθέτηση των "Μικροπιστώσεων", σε εφαρμογή της υπάρχουσας ευρωπαϊκής οδηγίας, που ζητάμε εδώ και πολύ καιρό και την είχαμε επίσης αναφέρει στην επιστολή μας στον πρωθυπουργό.
Επαναλαμβάνουμε την αναγκαιότητα ο θεσμός των Μικροπιστώσεων να λειτουργήσει εκτός του πλαισίου της κεντρικής τράπεζας, να παρέχει τη δυνατότητα συμμετοχής κάθε μορφής ευρωπαϊκών κονδυλίων και ελληνικών και ξένων Αναπτυξιακών Τραπεζών, ώστε να επιτελέσει με επιτυχία τον πραγματικό σκοπό της δημιουργίας του».

Καταληκτικά, ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών, απευθυνόμενος προσωπικά στον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αναφέρει πως με δεδομένο το έντονο ενδιαφέρον του Άδωνι Γεωργιάδη για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της πραγματικής οικονομίας προς όφελος όλων των πολιτών, θα αναγνωρίσει «τις πρακτικές, μελετημένες, και εφαρμόσιμες προτάσεις μας, βοηθώντας τις επιχειρήσεις να επιβιώσουν, να εξοφλήσουν σταδιακά τα χρέη τους και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας. Πάνω από όλα να αναπτυχθούν, ώστε να αποτελέσουν άλλον ένα πυλώνα σταθερότητας και προόδου μέσα στο 2021 που θέλουμε να είναι έτος αισιοδοξίας και ελπίδας. Σε άλλη περίπτωση, νέα λουκέτα θα μειώσουν τη πιθανότητα να ξεπεράσουμε εύκολα την κρίση με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, με ότι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία και τη χώρα.

Αναμένουμε τη θετική σας ανταπόκριση και παραμένουμε πάντα στη διάθεσή σας να συνεισφέρουμε όπου και όπως κρίνετε χρήσιμο για την αγορά και την πραγματική οικονομία» δηλώνει ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών.