Θετικές προδιαγράφονται οι προοπτικές για τους μεγάλους εγχώριους κατασκευαστικούς Ομίλους, ενώ αντιθέτως δύσβατο είναι το έδαφος για τις μικρότερες τεχνικές εταιρείες, συμπεραίνει σε πρόσφατη μελέτη της η Hellastat (www.hellastat.eu ):
Μετά την ολοκλήρωση των ολυμπιακών έργων ο κατασκευαστικός κλάδος υπέστη σημαντική υποχώρηση της δραστηριότητάς του και αισθητή υποχώρηση των οικονομικών αποτελεσμάτων και μεγεθών των επιχειρήσεων, καθώς η ζήτηση για νέα δημόσια έργα μειώθηκε αισθητά. Όπως επισημαίνει η Hellastat, τα νέα έργα που προκηρύχθηκαν από τις αρχές του 2006, καθώς και η ένταξη πολλών από αυτών στο καθεστώς των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), βελτίωσε το κλίμα στον κατασκευαστικό κλάδο. Σημαντική ευκαιρία για τον κλάδο των κατασκευών αποτελεί το επερχόμενο Δ ΚΠΣ (€20,1 δισ.).
Οι συμβάσεις παραχώρησης που καταρτίστηκαν το 2006 (ιδιαίτερα για τους έξι μεγάλους οδικούς άξονες) αύξησαν το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των εργοληπτών 7ης τάξης σε €12,56 δισ.
Στον αντίποδα, το έδαφος για τις μικρότερου μεγέθους τεχνικές εταιρείες αποδεικνύεται δύσβατο, με πολλές από αυτές να εξαναγκάζονται σε διακοπή των δραστηριοτήτων τους, ενώ ακόμα και μεγάλες επιχειρήσεις (π.χ. ΑΛΤΕ, Έμπεδος, Θεμελιοδομή) αποχώρησαν από το Χρηματιστήριο Αθηνών.
Προκειμένου οι εργοληπτικές εταιρείες να επιβιώσουν στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον που διαμορφώνεται και να διεκδικήσουν με αξιώσεις έργα στον ελληνικό χώρο, αλλά και σε χώρες του εξωτερικού, προχωρούν σε συνένωση δυνάμεων με μέχρι πρότινος ανταγωνιστικά σχήματα, ώστε να σχηματίσουν ομίλους με επαρκέστερα οικονομικά μεγέθη. Καθοριστικό παράγοντα για την απόφαση μιας εταιρείας για συγχώνευση ή εξαγορά αποτελούν και τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, στα οποία επιδιώκουν να αυξήσουν τη συμμετοχή τους.
Σύμφωνα με εκπρόσωπους των επιχειρήσεων του κλάδου με τους οποίους συνεργάστηκε η Hellastat για την εκπόνηση της μελέτης, ορισμένες από τις σημαντικότερες προκλήσεις στις οποίες οι κατασκευαστικές εταιρείες οφείλουν να φανούν επαρκείς ώστε να εξασφαλίζουν μια σταθερή ανοδική πορεία, είναι οι εξής:
- Θεσμοθέτηση και εξάπλωση των ΣΔΙΤ
- Χρηματοδότηση της χώρας από το Δ ΚΠΣ
- Υλοποίηση μεγάλων, αλλά και μικρομεσαίων έργων υποδομής στην περιφέρεια
- Ανάληψη έργων σε αναδυόμενες αγορές του εξωτερικού
- Δραστηριοποίηση σε έργα real estate, καθώς και σε σύνθετες τουριστικές επενδύσεις και παραθεριστικές κατοικίες
- Αξιοποίηση των ολυμπιακών ακινήτων
- Εξειδίκευση σε εργατικό δυναμικό διοίκησης και διαχείρισης έργων (project management) στις νέες χώρες-μέλη της Ε.Ε.
Η επίτευξη των προαναφερθέντων προκλήσεων προϋποθέτει ότι ο κατασκευαστικός κλάδος θα μπορέσει επίσης να αντιμετωπίσει συγκεκριμένες αδυναμίες και απειλές του οικοδομικού περιβάλλοντος, όπως:
- Υπερπροσφορά παραγωγικής δυναμικότητας μετά την ολοκλήρωση των Ολυμπιακών Αγώνων
- Ο τρόπος ανάθεσης δημοσίων έργων προϋποθέτει υψηλές εγγυήσεις και οδηγεί σε σημαντικού μεγέθους εκπτώσεις
- Καθυστέρηση είσπραξης των δεδουλευμένων από τον Δημόσιο Τομέα
- Έλλειψη ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου ρύθμισης της αγοράς των ιδιωτικών έργων
- Έντονος (και διεθνής) ανταγωνισμός για την ανάληψη έργων που συμπιέζει το προσφερόμενο τίμημα
- Οι ΣΔΙΤ με τις πρόσθετες δανειακές υποχρεώσεις που απαιτούν αυξάνουν τον πιστωτικό κίνδυνο σε περιπτώσεις οικονομικής ύφεσης ή αποτυχίας στην εκμετάλλευση των έργων
- Συγκέντρωση της ακίνητης περιουσίας σε δημόσιους φορείς
- Ελλιπής χωροταξικός σχεδιασμός και εθνικό κτηματολό-γιο
- Απρόσμενες ανοδικές μεταβολές στις τιμές των υλικών αυξάνουν τα κόστη παραγωγής
Τα αποτελέσματα του 2006
Στο δείγμα της μελέτης της Hellastat έχουν περιληφθεί 1179 επιχειρήσεις.
Από την ανάλυση των οικονομικών στοιχείων των εταιρειών του δείγματος παρατηρούμε ότι μετά από μία σημαντική πτώση το 2005, ο συνολικός Κύκλος Εργασιών επανήλθε στα επίπεδα του 2004 και διαμορφώθηκε στα €5.651,41εκ., γεγονός ενθαρρυντικό για την ικανότητα των εταιρειών να ξεπερνoύν τα προβλήματα που δημιούργησε η μείωση των δημοσίων έργων μετά από τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Από τις 1179 εταιρείες οι οποίες παρουσίασαν αποτελέσματα το 2006, οι 690 (58,5% του δείγματος) παρουσίασαν αυξημένες πωλήσεις για το 2006.
Στα ΚΠΤΦΑ η εικόνα του δείγματος είναι πιο ευνοϊκή καθώς το 84% των εταιρειών παρουσίασε θετικά αποτελέσματα.
Σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων παρουσίασε κέρδη προ φόρων (936 εταιρείες, 79,4% του δείγματος) εκ των οποίων περίπου οι μισές (419 εταιρείες) αύξησαν τα αποτελέσματά τους σε σχέση με το 2005. Ωστόσο το σύνολο των Κερδών προ φόρων είναι σημαντικά μικρότερο σε σχέση με το 2004 καθώς οι εταιρείες εμφανίζουν σημαντική επιβάρυνση από την χρήση τραπεζικού δανεισμού.
Οι εταιρείες ανάλογα με το μέγεθός τους παρουσίασαν σημαντικές διαφορές.
Στις 12 πρώτες σε μέγεθος εταιρείες του δείγματος συμμετέχουν 10 εταιρείες που κατέχουν πτυχίο 7ης τάξης για την ανάληψη δημόσιων έργων και 2 εταιρείες με πτυχίο 6ης τάξης.
Σύμφωνα με την διάμεσο οι 13 μεγαλύτερες εταιρείες είχαν και την υψηλότερη μέση μεταβολή στον Κύκλο Εργασιών (42,4%) με τις μικρομεσαίες και τις μεσαίες να παρουσιάζουν μέση αύξηση 21,8% και 18,9% αντίστοιχα. Οι μικρότερες εταιρείες διατήρησαν ουσιαστικά σταθερό τον Κύκλο Εργασιών τους παρουσιάζοντας μέση αύξηση μόλις 1,9%.
Ωστόσο οι μεγαλύτερες εταιρείες παρουσίασαν τα χαμηλότερα περιθώρια κερδοφορίας τα οποία μειώθηκαν σε σύγκριση με το 2005, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες κατηγορίες εταιρειών οι οποίες αύξησαν τα περιθώρια κερδοφορίας τους.