Εθνικό Σχέδιο Μεταρρυθμίσεων: Ύφεση 4,7% το 2020

Το οικονομικό επιτελείο βασισμένο στην υπόθεση ότι η υγειονομική κρίση θα «περιοριστεί δραστικά» το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και η οικονομία θα επιστρέψει σε μια σχετική «κανονικότητα», εκτιμά ότι η ύφεση φέτος θα φτάσει στο 4,7% ενώ το 2021 θα υπάρξει ανάπτυξη  5,1% καθώς όπως τονίζεται στο Εθνικό Σχέδιο Μεταρρυθμίσεων που κατατέθηκε στην Κομισιόν, «θα υπάρχει επαρκής χώρος για την κινητοποίηση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας της Ελλάδας και για την ανάκαμψη της συνολικής ζήτησης».

Σύμφωνα με το βασικό σενάριο, η υγειονομική κρίση σταδιακά θα εξομαλυνθεί στο πρώτο μισό του 2020 με τη μεγαλύτερη οικονομική επίπτωση να καταγράφεται στο 2^ο τρίμηνο του έτους λόγω της μεγάλης συρρίκνωσης του εμπορίου, της απότομης πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας και της συμπίεσης της καταναλωτικής ζήτησης.

Αναλυτική αναφορά γίνεται στα μέτρα που έχουν τεθεί σε εφαρμογή τα οποία επεκτείνονται σε τρεις άξονες:

Στο σκέλος των δαπανών:

* Επιπλέον ενίσχυση του συστήματος δημόσιας υγείας με εκτιμώμενο κόστος 273 εκατ. ευρώ, που περιλαμβάνει την πρόσληψη 3.000 επαγγελματιών υγείας.

* Άδεια ειδικού σκοπού μερικώς χρηματοδοτούμενη (25%) από το δημόσιο για τη διευκόλυνση των γονέων με παιδιά κάτω των 15 ετών που εργάζονται στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα με εκτιμώμενο κόστος περίπου 15 εκ ευρώ.

* Ειδικό επίδομα 800 ευρώ σε ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και ατομικές επιχειρήσεις που πλήττονται από την κρίση με βάση συγκεκριμένους ΚΑΔ. Το ποσό των 800 85 ευρώ καλύπτει την περίοδο μέσα Μαρτίου έως τέλος Απριλίου, ενώ το μηνιαίο ισοδύναμο (533 ευρώ) θα χορηγηθεί τον Μάιο. Το συνολικό κόστος εκτιμάται σε 574 εκατ. ευρώ.

* Ειδικό επίδομα 800 ευρώ σε μισθωτούς εταιριών που πλήττονται από την κρίση με βάση συγκεκριμένους ΚΑΔ και τελούν σε αναστολή της σύμβασης εργασίας τους. Το ποσό των 800 ευρώ καλύπτει την περίοδο μέσα Μαρτίου έως τέλος Απριλίου, ενώ το μηνιαίο ισοδύναμο (533 ευρώ) θα χορηγηθεί τον Μάιο. Το συνολικό κόστος εκτιμάται σε 1.602 εκ ευρώ.

* Ειδικό επίδομα 800 ευρώ σε εργοδότες εταιριών (έως 20 εργαζόμενοι) που πλήττονται από την κρίση με βάση συγκεκριμένους ΚΑΔ. Το ποσό των 800 ευρώ καλύπτει την περίοδο μέσα Μαρτίου έως τέλος Απριλίου, ενώ το μηνιαίο ισοδύναμο (533 ευρώ) θα χορηγηθεί τον Μάιο. Το συνολικό κόστος εκτιμάται σε 73 εκατ. ευρώ.

6) Χρηματοδοτικό σχήμα με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής με 5ετή περίοδο αποπληρωμής και περίοδο χάριτος 1 έτους σε εταιρίες που πλήττονται από την κρίση και έχουν εξυπηρετούμενα δάνεια, με βάση την μείωση του τζίρου ή άλλους παράγοντες. Το κόστος του μέτρου ανέρχεται σε 2 δις ευρώ.

* Συνολικά 113.000 δημόσιοι υπάλληλοι εργαζόμενοι σε νοσοκομεία, στο ΕΚΑΒ, στον ΕΟΔΥ και στην Πολιτική Προστασία θα λάβουν έκτακτο δώρο Πάσχα. Το κόστος του μέτρου ανέρχεται σε 62 εκατ.  ευρώ.

* Για τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα που τελούν σε αναστολή της σύμβασης εργασίας τους, το μέρος του δώρου Πάσχα που αντιστοιχεί στην περίοδο αναστολής θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το κόστος εξαρτάται από τον αριθμό των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα, των οποίων έχει ανασταλεί η σύμβαση εργασίας καθώς και από την ακριβή ημερομηνία αναστολής της σύμβασής τους. Το κόστος της μερικής πληρωμής του δώρου Πάσχα από το δημόσιο εκτιμάται σε 187 εκατ. ευρώ.

* Οικονομική στήριξη 600 ευρώ θα χορηγηθεί σε έξι επιστημονικούς κλάδους (μηχανικοί, οικονομολόγοι/λογιστές, δικηγόροι, ιατροί, εκπαιδευτικοί και ερευνητές). Το μηνιαίο ισοδύναμο του ειδικού επιδόματος των 800 ευρώ (δηλ 533 ευρώ) θα χορηγηθεί τον Μάιο. Το συνολικό κόστος εκτιμάται σε 108 εκ ευρώ.

* Επιπλέον στήριξη του πρωτογενούς τομέα με ανακατανομή 150 εκ ευρώ στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.

* Παράταση καταβολής τακτικής επιδότησης ανεργίας, του επιδόματος μακροχρονίως ανέργων και του βοηθήματος ανεργίας σε ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους κατά δύο μήνες. Το κόστος εκτιμάται σε 232 εκατ. ευρώ.

* Μείωση του clawback σε νοσοκομεία με εκτιμώμενο κόστος 19 εκατ. ευρώ.

* Αποζημίωση σε επιβατηγά πλοία με εκτιμώμενο κόστος 15 εκατ. ευρώ.

* Αυξημένες δαπάνες που σχετίζονται με την κρίση του κορωνοϊού σε Υπουργεία, εκτός του Υπουργείου Υγείας με εκτιμώμενο κόστος 90 εκατ. ευρώ.

* Επίδομα 400 ευρώ σε 155.000 μακροχρόνια (από τον Απρίλιο 2019) ανέργους με εκτιμώμενο κόστος 65 εκατ. ευρώ.

* Αποζημίωση θα χορηγήσει το Υπουργείο Πολιτισμού για δράσεις σε κλάδους που πλήττονται από τον κρίση του κορωνοϊού με εκτιμώμενο κόστος 10 εκατ. ευρώ.

* Επιδότηση επιτοκίου για δάνεια σε ΜΜΕ. Το μέτρο θα καλύψει τις πληρωμές τόκων ενήμερων δανείων εταιριών που πλήττονται για περίοδο 3 μηνών (Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος) 86 εφόσον οι εταιρίες αυτές διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τους. Οι ωφελούμενες εταιρίες εκτιμώνται σε 500.000 και το κόστος σε 800 εκ ευρώ.

Όσον αφορά τα φορολογικά μέτρα, αυτά περιλαμβάνουν: 

* Αναστολή πληρωμής ΦΠΑ και άλλων φορολογικών υποχρεώσεων με ημερομηνία πληρωμής από 11 Μαρτίου έως 30 Απριλίου για επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες και ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων που πλήττονται από την κρίση του κορωνοϊού με βάση συγκεκριμένους ΚΑΔ. Η περίοδος αναστολής λήγει στο τέλος Αυγούστου, ενώ οι πληρωμές εντός του Μαΐου αναστέλλονται έως το τέλος Σεπτεμβρίου. Η δημοσιονομική επίπτωση για το 2020 εκτιμάται σε 1,218 εκατ. ευρώ.

* Αναστολή πληρωμής ασφαλιστικών εισφορών με ημερομηνία πληρωμής έως το τέλος Μαρτίου, Απριλίου και Μαΐου για επτά μήνες για επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις που πλήττονται από την κρίση του κορωνοϊού με βάση συγκεκριμένους ΚΑΔ. Μετά την περίοδο αναστολής, οι πληρωμές θα γίνουν σε τέσσερις ισόποσες δόσεις χωρίς τόκους και προσαυξήσεις. Η δημοσιονομική επίπτωση για το 2020 ανέρχεται σε 47 εκατ. ευρώ.

* Για ασφαλιστικές εισφορές και άλλες υποχρεώσεις σε καθεστώς ρύθμισης, παρέχεται τρίμηνη παράταση για την πληρωμή των δόσεων με ημερομηνία πληρωμής μέχρι το τέλος Μαρτίου, Απριλίου και Μαΐου. Οι πληρωμές αυτές θα αρχίσουν από την 1η Ιουνίου 2020. Η δημοσιονομική επίπτωση για το 2020 εκτιμάται σε 278 εκατ. ευρώ.

* Οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων σε εταιρίες που πλήττονται από την κρίση του κορωνοϊού με βάση συγκεκριμένους ΚΑΔ και των οποίων έχει ανασταλεί η σύμβαση εργασίας, καθώς και οι εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών που αντιμετωπίζονται ως μισθωτοί για φορολογικούς λόγους που πλήττονται από την κρίση του κορωνοϊού με βάση συγκεκριμένους ΚΑΔ θα καλυφθούν από το δημόσιο. Το μέτρο καλύπτει την περίοδο από τα μέσα Μαρτίου (ή από την ημερομηνία αναστολής της σύμβασης εργασίας) έως το τέλος Μαΐου και το εκτιμώμενο κόστος ανέρχεται σε 1,357 εκατ. ευρώ.

* Παρέχεται έκπτωση 25% σε φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις (εκτός ΦΠΑ) σε ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και εταιρίες που πλήττονται από την κρίση του κορωνοϊού, καθώς και στους εργαζόμενους των εταιριών αυτών. Το μέτρο εφαρμόζεται σε όσους είναι δικαιούχοι της αναστολής πληρωμής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, εάν αποφασίσουν να πληρώσουν τις υποχρεώσεις αυτές εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας. Το κόστος εκτιμάται σε 68 εκατ. ευρώ.

* Ποσοστό 25% του ΦΠΑ που θα πληρωθεί εμπρόθεσμα θα αντισταθμιστεί σε μελλοντικές φορολογικές υποχρεώσεις. Το μέτρο Το μέτρο εφαρμόζεται σε όσους είναι δικαιούχοι της αναστολής πληρωμής φορολογικών υποχρεώσεων και το κόστος εκτιμάται σε 38 εκατ. ευρώ.

* Μείωση του συντελεστή ΦΠΑ σε 6% από 24% σε προϊόντα ατομικής υγιεινής, που είναι απαραίτητα για την προστασία από τον κορωνοϊό, όπως μάσκες, γάντια και αντισηπτικά. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται ότι θα είναι αμελητέο.

* Αναβολή του επανυπολογισμού των αντικειμενικών αξιών. Το εκτιμώμενο κόστος ανέρχεται σε 133 εκατ. ευρώ.

* Κατάργηση των εισφορών ΟΤΑ για επιχειρήσεις των οπίων η λειτουργία έχει ανασταλεί με κυβερνητική απόφαση. Το εκτιμώμενο κόστος ανέρχεται σε 110 εκ ευρώ. 87

1* Αναστολή πληρωμής φορολογικών υποχρεώσεων για ιδιοκτήτες ακινήτων που έλαβαν μειωμένο ενοίκιο. Η εκτιμώμενη δημοσιονομική επίπτωση για το 2020 ανέρχεται σε 19 εκατ ευρώ.

Παράλληλα, περιλαμβάνονται μέτρα κλαδικού χαρακτήρα όπως:

• Δυνατότητα για πρώτη φορά σε εργαζόμενους για παροχή εξ αποστάσεως εργασίας.
• Δυνατότητα ευέλικτου ωραρίου εργασίας μέσω αναστολής της υποχρέωσης προ-δήλωσης των ωρών στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ.
• Δυνατότητα παρέκκλισης από τις συνήθεις διαδικασίες δημοσίων προμηθειών με σκοπό την κάλυψης έκτακτων αναγκών που σχετίζονται με την εξάπλωση του COVID-19.
• Μείωση 40% του ενοικίου επαγγελματικής στέγης εταιριών που πλήττονται από την κρίση του κορωνοϊού με βάση συγκεκριμένους ΚΑΔ. Η μείωση ισχύει για τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο και το κόστος ανέρχεται σε 4 εκατ. ευρώ.
• Μείωση 40% του ενοικίου κύριας και φοιτητικής κατοικίας για εργαζόμενους επιχειρήσεων που πλήττονται από την κρίση του κορωνοϊού με βάση συγκεκριμένους ΚΑΔ. Η μείωση ισχύει για τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο.
• Αναστολή πληρωμών κεφαλαίου ενήμερων δανείων μέχρι το Σεπτέμβριο για επιχειρήσεις που πλήττονται από την κρίση του κορωνοϊού. Το μέτρο έχει αποφασιστεί από τις Ελληνικές τράπεζες.
• Οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να απασχολούν τους εργαζομένους τους για τουλάχιστον 2 εβδομάδες το μήνα. Στη διάταξη αυτή εντάσσεται τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της εταιρίας με ρήτρα μη απολύσεων για το σύνολο του προσωπικού. Το μέτρο μπορεί να εφαρμοστεί για μέχρι 6 μήνες και δεν συνεπάγεται κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό.
• Οι συμβάσεις εργασίας του ιατρικού προσωπικού καθώς και του προσωπικού των ιατρικών εργαστηρίων με αρχική ημερομηνία λήξης έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2020 μπορούν να παραταθούν με παρέκκλιση από τις συνήθεις διαδικασίες.
• Προσλήψεις ιατρικού προσωπικού από τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, τις πρωτοβάθμιες μονάδες περίθαλψης και τις οντότητες που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας μπορούν να διεξαχθούν με παρέκκλιση από τις συνήθεις διαδικασίες.
• Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα παρέχει επιπλέον ρευστότητα στις τράπεζες για τη χορήγηση νέων επιχειρηματικών δανείων, ενώ ένας εγγυοδοτικός μηχανισμός θα παρέχει στήριξη σε δάνεια συνδεδεμένα με επενδυτικά έργα. Το συνολικό μοχλευμένο ποσό ανέρχεται σε 2 δισ. ευρώ.
• Επέκταση των λειτουργιών της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (με σωρευτικό ποσό 250 εκ ευρώ), η οποία θα κατανείμει επιπλέον κεφάλαια για την εκταμίευση επιχειρηματικών δανείων με 100% επιδότηση επιτοκίου για 2 χρόνια. Το μέτρο δεν συνεπάγεται δημοσιονομικό κόστος.
• Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα θα προσφέρει cash collaterals στις τράπεζες για τη χορήγηση δανείων σε επιχειρήσεις που πλήττονται από την κρίση του κορωνοϊού. Ο μηχανισμός θα εγγυάται για ένα μέρος του κεφαλαίου. Οι συνολικές εγγυήσεις που θα δοθούν θα ανέρχονται σε 2 δισ. ευρώ και θα μοχλεύσουν δανειοδοτήσεις 7 δις ευρώ.
• Άμεση πληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων σε ΜΜΕ και φυσικά πρόσωπα για ποσά έως 30.000 ευρώ με επιταχυνόμενη διαδικασία ελέγχου. Το σωρευτικό ποσό ανέρχεται σε 13 εκατ. ευρώ. Το μέτρο δεν συνεπάγεται δημοσιονομικό κόστος. 
• Αναστολή προθεσμιών λήξης, εμφάνισης και πληρωμής επιταγών για 75 ημέρες για επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες που πλήττονται από την κρίση με βάση συγκεκριμένους ΚΑΔ.

Ραλλού Αλεξοπούλου