Οδηγίες σε ό,τι αφορά τον τρόπο λειτουργίας και το έργο των ειδικών συνεργείων για τον προληπτικό έλεγχο εφαρμογής των φορολογικών διατάξεων δίνει εγκύκλιος του υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών Αντώνη Μπέζα. Αναλυτικά:
1. Την ευθύνη του συντονισμού, των διαδικασιών, του τρόπου και του χρόνου λειτουργίας των συνεργείων έχει η Δ/νση Ελέγχου του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών.
2. Συντονιστές-Επόπτες των Ειδικών Συνεργείων και αναπληρωτές αυτών ορίζονται Οικονομικοί Επιθεωρητές, Προϊστάμενοι Δ/νσεων και Τμημάτων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, Προϊστάμενοι Δ.Ο.Υ., Υποδιευθυντές Δ.Ο.Υ. και Προϊστάμενοι Τμημάτων Δ.Ο.Υ.. Σε κάθε ειδικό συνεργείο ορίζεται ένας (1) συντονιστής επόπτης και ο αναπληρωτής του.
Οι Συντονιστές-Επόπτες οφείλουν να προμηθευτούν μπλοκ εντολών ελέγχου, Υπηρεσιακά σημειώματα ελέγχου(Υ.Σ.Ε.) καθώς και υπηρεσιακή (στρογγυλή) σφραγίδα του Ειδικού Συνεργείου, η οποία θα τίθεται επί των Εντολών Ελέγχου, των Υπηρεσιακών Σημειωμάτων Ελέγχου (Υ.Σ.Ε.), των Εκθέσεων Ελέγχου και της εν γένει αλληλογραφίας του Ειδικού Συνεργείου.
Στα συνεργεία θα μετέχουν εφοριακοί υπάλληλοι του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών.
3. Οι υπάλληλοι κάθε Ειδικού Συνεργείου θα κατανέμονται σε διμελή ή τριμελή ή τετραμελή συνεργεία κατά την κρίση του Συντονιστή-Επόπτη, ανάλογα με τη δυνατότητα ενασχόλησής τους στο συνεργείο. Κάθε εβδομάδα θα γίνεται ανασύνθεση των επιμέρους συνεργείων και εναλλαγή των συμμετεχόντων σ΄ αυτά υπαλλήλων. Κατά τον ορισμό των μελών κάθε συνεργείου θα λαμβάνεται υπόψη από τον Συντονιστή-Επόπτη η επαγγελματική τους κατάρτιση και εμπειρία και θα επιδιώκεται η χρησιμοποίηση υπαλλήλων με μεγάλη εμπειρία μαζί με άλλους με μικρότερη.
Υπάλληλος που δεν εκτελεί σωστά ή με τον προσήκοντα τρόπο τα καθήκοντά του πρέπει να αποκλείεται από τη συμμετοχή του στα επιμέρους συνεργεία ελέγχου, με ευθύνη του Συντονιστή-Επόπτη.
4. Οι έλεγχοι θα διενεργούνται τρεις φορές την εβδομάδα (ήτοι Παρασκευή απόγευμα με ενδεχόμενο μεταφοράς της σε άλλη ημέρα της εβδομάδας κατά την κρίση του συντονιστή επόπτη, Σάββατο πρωί και απόγευμα και Κυριακή πρωί και απόγευμα) κατόπιν σχετικών εντολών του Συντονιστή-Επόπτη προς τα επιμέρους συνεργεία, σε μέρες, ώρες και περιοχή που θα ορίζονται με την εντολή ελέγχου, κατά την κρίση του Συντονιστή-Επόπτη, με κριτήριο την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των ελέγχων.
Κάθε συνεργείο προληπτικού ελέγχου θα είναι εφοδιασμένο με ένα τριπλότυπο μπλοκ Υπηρεσιακού Σημειώματος Ελέγχου (Υ.Σ.Ε.), το οποίο θα προμηθεύεται από το Συντονιστή-Επόπτη του Ειδικού Συνεργείου.
Τα πρωτότυπα των εντολών ελέγχου, που εκδίδονται και παραδίδονται από τους Συντονιστές-Επόπτες προς τα επιμέρους συνεργεία, καθώς και το μπλοκ Υ.Σ.Ε. θα επιστρέφονται σ’ αυτούς μετά το πέρας των ελέγχων με ευθύνη του Προϊσταμένου του κάθε επιμέρους συνεργείου.
5. Οι έλεγχοι θα διενεργούνται με την άμεση εποπτεία και παρακολούθηση των Συντονιστών-Εποπτών και των αναπληρωτών τους, οι οποίοι υποχρεούνται για το σκοπό αυτό να βρίσκονται στην έδρα του συνεργείου κατά την έναρξη και τη διάρκεια του ελέγχου και να επιθεωρούν τους διενεργούμενους ελέγχους σε όλη τη διάρκειά τους με οποιονδήποτε κατά τη κρίση τους πρόσφορο τρόπο.
Μετά το πέρας του ελέγχου κάθε επιμέρους συνεργείο παραδίδει στον Συντονιστή-Επόπτη κατάσταση (ως συνημμένο υπόδειγμα) για τις επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν και τις παραβάσεις που διαπιστώθηκαν. Ο Συντονιστής-Επόπτης θα διαβιβάζει το συντομότερο δυνατόν στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. της έδρας του συνεργείου τις καταστάσεις των επιμέρους συνεργείων προκειμένου να καταχωρηθούν άμεσα από το Τμήμα Κ.Β.Σ. σε ειδική φόρμα παρακολούθησης αποτελεσμάτων ελέγχου των ειδικών συνεργείων. Η καταχώρηση των αποτελεσμάτων ελέγχου των ειδικών συνεργείων ελέγχου, για κάθε εβδομάδα ελέγχου, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως και την τέταρτη ημέρα από τη λήξη της.
6. Τα επιμέρους συνεργεία, για τις παραβάσεις που θα διαπιστώνουν σε βάρος των επιτηδευματιών, είτε εντός των επιχειρήσεων είτε στο δρόμο (διακίνηση αγαθών), θα συντάσσουν Υπηρεσιακό Σημείωμα Ελέγχου (Υ.Σ.Ε.) εις τριπλούν, το οποίο θα υπογράφεται από τα μέλη κάθε συνεργείου (υπογραφή και ονοματεπώνυμο υποχρεωτικά) και θα επιδίδεται στον υπεύθυνο της ελεγχόμενης επιχείρησης, ο οποίος θα υπογράφει για την παραλαβή του. Εφόσον ο υπεύθυνος της επιχείρησης αρνείται να υπογράψει στο Υ.Σ.Ε. για την παραλαβή του, αυτό θα επιδίδεται (παραδίδεται) χωρίς την υπογραφή του και παράλληλα θα γίνεται σχετική μνεία επί του σώματος αυτού από τους ενεργήσαντες τον έλεγχο υπαλλήλους, ενώ στις περιπτώσεις που ο υπεύθυνος της επιχείρησης αρνείται και να το παραλάβει, έστω και χωρίς την υπογραφή του, το Υ.Σ.Ε. δεν θα επιδίδεται και θα αναγράφεται και στην περίπτωση αυτή σχετική μνεία επ’ αυτού. Στην περίπτωση που είναι αντικειμενικά ανέφικτη η επίδοση του Υ.Σ.Ε. (π.χ. έλεγχος διακίνησης στο δρόμο και διαφυγή του ελεγχόμενου αυτοκινήτου) θα συντάσσεται Υ.Σ.Ε. το οποίο δεν θα επιδίδεται. Σημειώνεται ότι το σημείωμα αυτό δεν αποτελεί τυπικό στοιχείο της ελεγκτικής διαδικασίας, αλλά έχει αποκλειστικά και μόνο ενημερωτικό χαρακτήρα. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο θα γίνεται σχετική μνεία του Υ.Σ.Ε. στην έκθεση ελέγχου, στην οποία και θα επισυνάπτεται.
Τα ίδια συνεργεία θα συντάσσουν το συντομότερο δυνατό τις σχετικές εκθέσεις ελέγχου εις τριπλούν, οι οποίες θα υπογράφονται από τους υπαλλήλους του συνεργείου και τον Αναπληρωτή Επόπτη και θα θεωρούνται από τον Συντονιστή-Επόπτη. Στην έκθεση ελέγχου θα αναγράφεται και ο οικείος κωδικός αριθμός παράβασης. Τα δύο αντίτυπα των εκθέσεων αυτών θα διαβιβάζονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. φορολογίας του επιτηδευματία για άμεση έκδοση των οικείων Αποφάσεων Επιβολής Προστίμου και το τρίτο θα παραμένει στο αρχείο του Ειδικού Συνεργείου που θα διαφυλάσσεται στην έδρα του συνεργείου. Κατά την έκδοση των Αποφάσεων Επιβολής Προστίμου θα χρησιμοποιούνται οι κωδικοί των Ειδικών Συνεργείων Ελέγχου.
7. Για τη ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία των συνεργείων, τα καταστήματα των Δ.Ο.Υ. που ορίζονται ως έδρα τους πρέπει να παραμένουν ανοικτά κατά τις ημέρες και ώρες διενέργειας των ελέγχων, με ευθύνη των Προϊσταμένων των Δ.Ο.Υ.
Το έργο των συνεργείων
Έργο των Ειδικών Συνεργείων είναι η διενέργεια προληπτικών ελέγχων για τη διαπίστωση της εφαρμογής των διατάξεων του Π.Δ. 186/1992 (Κ.Β.Σ.), του ν. 2238/1994 και του ν. 2859/2000, όπως ισχύουν.
Ειδικότερα:
Θα διενεργείται έλεγχος για τη διαπίστωση της ορθής εφαρμογής των διατάξεων του Κ.Β.Σ. (Π.Δ. 186/92) κυρίως όσον αφορά τη διακίνηση των αγαθών, την πώληση αυτών και την παροχή υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, θα εξετάζεται αν εκδόθηκαν τα οριζόμενα φορολογικά στοιχεία (ΔΑ, ΔΑ-ΤΙΜ, Α.Λ.Π. ,Α.Π.Υ. κ.λ.π.) για τη διακίνηση και την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών μεταξύ επιτηδευματιών ή μεταξύ επιτηδευματιών και ιδιωτών-καταναλωτών .
Για το σκοπό αυτό κάθε συνεργείο όταν διαπιστώνει διακίνηση αγαθών στο δρόμο ή έξοδο πελατών από κάθε είδους επαγγελματική εγκατάσταση πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, θα ζητά το προβλεπόμενο φορολογικό στοιχείο. Εφόσον διαπιστωθεί ότι εκδόθηκε φορολογικό στοιχείο, θα σημειώνονται τα στοιχεία του εκδότη (ονοματεπώνυμο ή επωνυμία, Α.Φ.Μ., διεύθυνση, αρμόδια Δ.Ο.Υ.). Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει λόγος για την είσοδο των μελών του συνεργείου στην επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία. Αντίθετα, εφόσον διαπιστώνεται η μη έκδοση φορολογικού στοιχείου, τα μέλη του συνεργείου θα εισέρχονται στην επαγγελματική εγκατάσταση, θα αναφέρουν την ιδιότητά τους, θα επιδεικνύουν την εντολή ελέγχου και την αστυνομική τους ταυτότητα και θα επαληθεύουν την παράβαση, θεωρώντας ταυτόχρονα τα βιβλία και τα στοιχεία της επιχείρησης (ημερομηνία ελέγχου, ονοματεπώνυμο υπαλλήλων, υπογραφές). Στη συνέχεια θα ελέγχουν αν αποδόθηκαν οι επιρριπτόμενοι και παρακρατούμενοι φόροι (Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ., Αμοιβές τρίτων κ.λπ). Σε περίπτωση ηλεκτρονικής υποβολής των περιοδικών δηλώσεων Φ.Π.Α. θα αναζητείται το πιστοποιητικό επιτυχούς καταχώρησης αυτών στο σύστημα TAXIS και εφόσον παρουσιάζουν χρεωστικό υπόλοιπο το αντίστοιχο αποδεικτικό καταβολής του φόρου στη συνεργαζόμενη Τράπεζα.
Σε περίπτωση που διαπιστώνεται η μη απόδοση ή η ανακριβής απόδοση επιρριπτόμενων και παρακρατούμενων φόρων, θα υποδεικνύεται στον υπόχρεο να προσέλθει άμεσα στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και να εκπληρώσει τις φορολογικές υποχρεώσεις του υποβάλλοντας εκπρόθεσμες αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις με τις νόμιμες προσαυξήσεις. Για την υπόδειξη αυτή θα ενημερώνεται άμεσα εγγράφως και η αρμόδια Δ.Ο.Υ. προκειμένου να προγραμματίσει και διενεργήσει τους σχετικούς ελέγχους σε περίπτωση μη υποβολής των προαναφερόμενων δηλώσεων.
Ακόμη, σημειώνεται ότι η μη επίδειξη των δηλώσεων των επιρριπτόμενων και παρακρατούμενων φόρων δεν αποτελεί παράβαση. Στην περίπτωση αυτή θα υποδεικνύεται στον επιτηδευματία να προσκομίσει τις δηλώσεις στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και θα ενημερώνεται άμεσα εγγράφως η Δ.Ο.Υ. αυτή.
Ευνόητο είναι ότι στις περιπτώσεις επιχειρήσεων εστιάσεως και αναψυχής (π.χ. ταβέρνες, εστιατόρια, ψησταριές, πιτσαρίες, καφενεία, μπαρ κ.λ.π.), η είσοδος εντός του καταστήματος ή στους εξωτερικούς χώρους αυτού είναι απαραίτητη, προκειμένου να διαπιστωθεί η έκδοση φορολογικών στοιχείων για την επιτόπια κατανάλωση φαγητών, ποτών κ.λ.π.. Τα παραπάνω ισχύουν ανάλογα και για τους επιτηδευματίες γενικά για τους οποίους για τη διενέργεια του ελέγχου απαιτείται η είσοδος στην επαγγελματική εγκατάσταση (π.χ. επιχειρήσεις με πρόσθετα βιβλία, ήτοι συνεργεία αυτοκινήτων, ξενοδοχεία ,κέντρα αισθητικής κ.λπ.). Στην περίπτωση αυτή, εφόσον δεν διαπιστώνεται παράβαση θα σημειώνονται μόνο τα στοιχεία της επιχείρησης (ονοματεπώνυμο ή επωνυμία, Α.Φ.Μ., διεύθυνση, αρμόδια Δ.Ο.Υ.). Αντίθετα, εάν διαπιστωθεί παράβαση, θα ακολουθείται η ως άνω διαδικασία της θεώρησης των βιβλίων και των στοιχείων και του ελέγχου της απόδοσης των επιρριπτόμενων και παρακρατούμενων φόρων.
Σημειώνεται ότι η όλη διαδικασία ελέγχου σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ολοκληρώνεται στον ελάχιστο δυνατό χρόνο.
Οι Επόπτες-Συντονιστές των Ειδικών Συνεργείων Ελέγχου καθώς και οι αναπληρωτές αυτών παρακαλούνται για την ορθή εφαρμογή της παρούσας, καθώς και για την παροχή εν γένει οδηγιών προς τα μέλη των Ειδικών Συνεργείων, για την εκτέλεση των καθηκόντων τους κατά τρόπο που θα δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ ελεγκτών και ελεγχόμενων.