Kορωνοϊός και εργασιακές σχέσεις

Του Γιώργου Δαλιάνη*

Η διασπορά του κορωνοϊού έχει ήδη πλήξει την αγορά εργασίας και αναμένεται η κατάσταση αυτή να έχει διάρκεια. Μέσα σε όλη αυτή την συγκυρία οι επιχειρήσεις αναζητούν τρόπους για να εξασφαλίσουν την οικονομική τους επιβίωση. Είναι ξεκάθαρο, πως η οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ύφεσης σε παγκόσμιο επίπεδο, χαρακτηριστικό δε αυτού είναι και η πτώση του χρηματιστηρίου.

Εκτός από τις επιχειρήσεις οι οποίες βάσει νόμου έχουν αναστείλει τις εργασίες τους και θα έχουν την κρατική υποστήριξη, η πλειονότητα των υπολοίπων υπολειτουργούν, ή για να το θέσουμε ορθότερα, απλά τυπικά λειτουργούν. Δεν μιλάμε μόνο για τα ξενοδοχεία, τα τουριστικά καταλύματα και τις τουριστικές επιχειρήσεις, αλλά για όλες εν γένει τις επιχειρήσεις. Ποιος θα αγοράσει σήμερα, ρούχα, αυτοκίνητα, έπιπλα κ.λπ.

Επειδή δεν μπορεί να προσδιοριστεί ο ακριβής χρόνος που θα απαιτηθεί ώστε να επανέλθουμε στην κανονικότητα, οι επιχειρήσεις οφείλουν να λάβουν άμεσα μέτρα για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους. Δυστυχώς αυτά τα μέτρα για ακόμη μια φορά αφορούν τον άνθρωπο και την απασχόλησή του. Η τρέχουσα συγκυρία σηματοδοτεί ότι μπαίνουμε ξανά σε μονοπάτια που ταλάνισαν την χώρα μας τα τελευταία δέκα χρόνια. Μόνο που αυτή τη φορά, έχοντας την προτέρα εμπειρία από τις δύσκολες καταστάσεις που στο παρελθόν αντιμετωπίσαμε, θα πρέπει να επιδείξουμε συνολικά πνεύμα συνεργασίας και να επιτευθχεί κλίμα συναινέσεων, ώστε να αποσοβηθούν οι επιπτώσεις αυτής της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, να προστατευθούν οι θέσεις εργασίας και να επιβιώσει η οικονομία από αυτούς τους κλυδωνισμούς. Οι προτάσεις που καταγράφουμε στο παρόν άρθρο κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση.

• Χορήγηση κανονικής άδειας: Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία μπορεί να δοθεί κανονική άδεια (με αποδοχές) εξαιτίας σοβαρής ανάγκης της επιχείρησης, έστω και με μη τήρηση όλων των προβλεπόμενων διαδικασιών, όπως κατάτμηση κ.λπ.. Πιστεύουμε ότι οι εργαζόμενοι κατανοούν ότι θα υπάρξει πρόβλημα στη λειτουργία των επιχειρήσεων και θα δεχθούν στο πλαίσιο αυτό να μειωθεί λίγο η ανάπαυσή τους στον χρόνο που θα ήθελαν.
• Χορήγηση ολιγοήμερης άδειας άνευ αποδοχών μετά από αίτηση του εργαζόμενου εφόσον όμως έχει εξαντληθεί η κανονική άδεια.
• Εκ περιτροπής εργασία: Εκ περιτροπής εργασία σημαίνει ότι ο εργαζόμενος θα απασχολείται με πλήρες ωράριο, αλλά για λιγότερες ημέρες απασχόλησης. Καταρχήν για την εκ περιτροπής εργασία απαιτείται συναίνεση του εργαζόμενου με τη μετατροπή της σύμβασης εργασίας από πλήρη και κανονική απασχόληση σε μερική. Ωστόσο, στην εξαιρετική περίπτωση που οι δραστηριότητες του εργοδότη έχουν μειωθεί (όπως και στην τρέχουσα συγκυρία) και για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 9 μήνες κατά ημερολογιακό έτος ο εργοδότης μπορεί, αντί καταγγελίας της σύμβασης εργασίας να επιβάλει σύστημα εκ περιτροπής εργασίας. Κατά την τροποποίηση θα πρέπει να ορίζεται ο χρόνος επαναφοράς του εργαζομένου στην αρχική του θέση, ώστε να μη μιλάμε για βλαπτική μεταβολή για τον εργαζόμενο. Επειδή πιστεύουμε ότι είναι η ενδεδειγμένη λύση ενσωματώνουμε στο κείμενο απόσπασμα της ισχύουσας νομοθεσίας. Με βάση το άρθρο 2 του .ν. 3846/2010 «Εκ περιτροπής απασχόληση θεωρείται η απασχόληση κατά λιγότερες ημέρες την εβδομάδα ή κατά λιγότερες εβδομάδες τον μήνα ή κατά λιγότερους μήνες το έτος ή συνδυασμός αυτών κατά πλήρες ημερήσιο ωράριο εργασίας. Αν περιοριστούν οι δραστηριότητές του ο εργοδότης μπορεί, αντί καταγγελίας της σύμβασης εργασίας να επιβάλει σύστημα εκ περιτροπής εργασίας, η διάρκεια της οποίας δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 9 μήνες στο ίδιο ημερολογιακό έτος, εφόσον προηγουμένως προβεί σε ενημέρωση και διαβούλευση με τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζομένων (…). Εάν ελλείπουν συνδικαλιστικές οργανώσεις και συμβούλιο εργαζομένων, η ενημέρωση και διαβούλευση γίνεται με το σύνολο των εργαζομένων. Η ενημέρωση μπορεί να γίνει με εφάπαξ ανακοίνωση σε εμφανές και προσιτό σημείο της επιχείρησης. Η διαβούλευση πραγματοποιείται σε χρόνο και τόπο που ορίζει ο εργοδότης. (…) Οι ατομικές συμβάσεις πρέπει να περιλαμβάνουν (…) τον χρόνο απασχόλησης, τον τρόπο κατανομής και τις περιόδους εργασίας».

Κλείνοντας, εκφράζουμε την πεποίθηση ότι από τη μια πλευρά θα πρέπει όλες οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και ατομικά οι εργαζόμενοι να αφουγκραστούν τις ανάγκες της αγοράς, ώστε να εφαρμοστεί συναινετικά ένας βιώσιμος τρόπος αντιμετώπισης αυτής της πρωτοφανούς κρίσης και από την άλλη πλευρά τα ελεγκτικά όργανα του Υπουργείου Εργασίας θα πρέπει να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και ελαστικότητα απέναντι σε τυχόν λάθη ως προς την εφαρμογή της νομοθεσίας. Μόνον έτσι θα μπορέσει να ανταπεξέλθει η αγορά, η οικονομία και εν συνόλω η κοινωνία και να βγει αλώβητη μέσα από όλη αυτή τη δυσκολία.

*O Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της ARTION Α.Ε. & Iδρυτής του Ομίλου ARTION, Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός.

Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION Α.Ε.. (Πουρνάρα 9 Μαρούσι | +30 210 6009062 |  www.artion.gr).