ΙΣΧΥΡΟ πονοκέφαλο στην κυβέρνηση, αλλά και στους καταναλωτές, προκαλεί το συνεχιζόμενο κύμα ανατιμήσεων που καταγράφεται σε αγαθά πρώτης ανάγκης και περιλαμβάνει αυξητικές μεταβολές τιμών έως και 24%.
Οι πιέσεις που ασκούνται στην ελληνική οικονομία από τις αρνητικές διεθνείς συγκυρίες στις αγορές των πετρελαιοειδών, των σιτηρών και αλεύρων, των γαλακτοκομικών και των σπορελαίων, επιφέρουν πλέον δυσβάστακτες ανατιμήσεις σε μια σειρά αγαθών ευρείας κατανάλωσης, γεγονός το οποίο καταγράφεται ήδη στον πληθωρισμό, που τον Οκτώβριο σκαρφάλωσε στο 3,1% και που όπως όλα καταμαρτυρούν θα ανέβει και σε υψηλότερα επίπεδα τους επόμενους μήνες.
Βαρύ κλίμα στην αγορά προκαλεί η ξέφρενη πορεία του πετρελαίου προς τα 100 δολάρια το βαρέλι. Μοναδικό ανάχωμα έναντι του πανάκριβου μαύρου χρυσού αποτελεί η ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου, που περιορίζει σε μεγάλο βαθμό τις αρνητικές επιπτώσεις, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά συνολικά στην Ε.Ε..
Τα στελέχη του λιανεμπορίου εκφράζουν φόβους ότι αν οι εξελίξεις δεν αναστραφούν άμεσα, οι καταναλωτές θα υποχρεωθούν να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση στις αγορές τους, να περιοριστούν δηλαδή στην κάλυψη βασικών τους αναγκών. Εξάλλου, η άνοδος του πληθωρισμού επηρεάζει ανοδικά και τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων, δημιουργώντας μια ακόμη οικονομική επιβάρυνση σε χιλιάδες νοικοκυριά. Κι όλα αυτά εν όψει των εορτών των Χριστουγέννων.
Οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις τον Οκτώβριο, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, σημειώθηκαν στα δημητριακά (10,6%), ενώ μεγάλη ήταν επίσης η άνοδος των τιμών στα νωπά φρούτα (7,7%), τα νωπά λαχανικά (5,8%), αλλά στα γλυκά και ζαχαρώδη (5,7%), τα γαλακτοκομικά, τα αβγά και εν γένει στα τρόφιμα (3,9%), καθώς τέλος και στα ψάρια (3,8%).
Και βέβαια, η τιμολόγηση σε χονδρική και λιανική των αγαθών ευρείας κατανάλωσης, κυρίως των εισαγόμενων, καθώς και των νωπών προϊόντων, επιβαρύνθηκε και συνεχίζει να επιβαρύνεται από το μεταφορικό κόστος, που έχει διογκωθεί από την άνοδο των τιμών στα πετρελαιοειδή. Μόνο το μήνα Οκτώβριο ο πληθωρισμός επιβαρύνθηκε κατά περίπου μισή μονάδα (0,45) από τη μεταβολή της τιμής της βενζίνης, που ήταν 12,5%.
Όμως ανοδικές τάσεις αναμένονται και στη βιομηχανική τομάτα, μετά τις αλλαγές που επήλθαν στις επιδοτήσεις της Ε.Ε. για τους παραγωγούς. Όπως αναφέρουν εκπρόσωποι της βιομηχανίας, οι τιμές θα αυξηθούν το 2008 τουλάχιστον κατά 5%, ενώ στο σπορέλαιο η πορεία των τιμών ακολουθεί ήδη κάθετη άνοδο, καταγράφοντας τους τελευταίους 12 μήνες αύξηση 30%. Η μεγάλη ζήτηση της πρώτης ύλης του σπορελαίου για την παραγωγή βιοκαυσίμων εκτίναξε στα ύψη τις τιμές του στην ευρωπαϊκή αγορά, ενώ ανάλογες επιδράσεις υπήρξαν και στα δημητριακά.
Μάλιστα, ορισμένοι εκφράζουν φόβους ότι η άνοδος της τιμής του σπορελαίου θα στρέψει τους καταναλωτές προς το ελαιόλαδο, του οποίου η τιμή είχε πλέον μειωθεί αισθητά, αναστρέφοντας και πάλι την πορεία του. Πάντως εκπρόσωποι της βιομηχανίας τυποποίησης ελαιολάδου, υποστηρίζουν ότι αν τελικά υπάρξει άνοδος των τιμών, αυτή θα περιοριστεί στα επίπεδα του 2 ή 3%.
Ποιες είναι όμως οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις τις οποίες αποφάσισαν οι μεγάλοι προμηθευτές του οργανωμένου λιανεμπορίου; Σύμφωνα με στοιχεία της αγοράς, για τα οποία ενημέρωση έχει και το υπουργείο Ανάπτυξης, προκύπτουν τα εξής:
- Από το σύνολο των 80 προϊόντων για τα οποία έχουν ανακοινωθεί ανατιμήσεις, τα 55 είναι τρόφιμα, τα 23 μη τρόφιμα και τα 2 ζωοτροφές.
- Ο κύριος όγκος των ανατιμήσεων κινείται σε επίπεδα υψηλότερα του πληθωρισμού. Ειδικότερα, μόλις σε 12 προϊόντα οι αυξήσεις τιμών είναι χαμηλότερες του 3,1% που ήταν ο πληθωρισμός Οκτωβρίου.
- Στη λίστα με τις ανατιμήσεις υπάρχουν και προϊόντα τα οποία ανατιμώνται πάνω από 10%.
- Ωστόσο, οι αυξήσεις τιμών σε 57 αγαθά κυμαίνονται από 3,1% έως και 10%.
- Στο σύνολό τους οι αυξήσεις διαμορφώνονται μεταξύ 1,21% και 24,2% (!).
- Η συντριπτική πλειοψηφία των ανατιμήσεων έχουν ανακοινωθεί για το τρίμηνο διάστημα Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου - Νοεμβρίου, ενώ υπάρχουν και ελάχιστες σε αριθμό αυξήσεις τιμών που θα ισχύσουν το Δεκέμβριο, ή και τον Ιανουάριο.
- Οι αυξήσεις που περιλαμβάνονται στη λίστα την οποία δημοσιεύει σήμερα η «Ν», αν και έχουν ημερομηνία εφαρμογής στην τριμηνία που προαναφέρθηκε, στην πράξη οι περισσότερες αναμένεται να ισχύσουν από το 2008, δεδομένου ότι οι μεγάλες εταιρείες λιανικής διαθέτουν σημαντικά αποθέματα στις κεντρικές αποθήκες τους, τα οποία προμηθεύτηκαν πριν τις ανατιμήσεις. Εξάλλου, ο ανταγωνισμός στην αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι ιδιαίτερα σκληρός, γεγονός το οποίο δεν θα επιτρέψει στις αλυσίδες να μετακυλήσουν σε πρώτο χρόνο τις ανατιμήσεις στο ράφι.
- Κατά ένα μεγάλο μέρος οι αυξήσεις τιμών αφορούν γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα στα οποία, εδώ και αρκετούς μήνες, καταγράφεται μεγάλη αύξηση του κόστους των πρώτων υλών.
- Γενικότερα η λίστα με τις ανατιμήσεις περιλαμβάνει τρόφιμα και μη τρόφιμα πρώτης ανάγκης, προϊόντα δηλαδή που αγοράζουν καθημερινά οι καταναλωτές, με αποτέλεσμα οι αυξητικές μεταβολές τιμών να επιδρούν άμεσα στο οικογενειακό εισόδημα.
ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΤΣΟΥΛΟΣ