Η αγορά συμβουλευτικών υπηρεσιών παρουσίασε σημαντική αύξηση το 2006. Σύμφωνα με μελέτη της KANTOR, που καλύπτει 45 εταιρείες συμβούλων επιχειρήσεων με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των € 300 χιλιάδων, η αγορά υπερέβη τα € 252 εκατ., και συνολικά αγγίζει τα € 300 εκατ., σημειώνοντας αύξηση 20% και αναστρέφοντας έτσι την εικόνα στασιμότητας των προηγούμενων δυο ετών. Ο μέσος ετήσιος όρος αύξησης των εσόδων για την περίοδο 2002-2006 ανέρχεται σε 16%.
Οι «τυπικές» συμβουλευτικές υπηρεσίες εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύουν το 42% των εσόδων εκτός των υπηρεσιών πληροφορικής, και ακολουθούν οι υπηρεσίες διαχείρισης και παρακολούθησης προγραμμάτων με 41%. Η «υψηλού επιπέδου» στρατηγική αποτελεί μόλις το 17%, αν και παρουσιάζει αυξητικές τάσεις. Σημαντικός πελάτης εξακολουθεί να παραμένει ο δημόσιος τομέας (κεντρικές και περιφερειακές υπηρεσίες, καθώς και ΔΕΚΟ).
Ο ανταγωνισμός οξύνεται. Το 2006 μόνο 45 εταιρείες είχαν έσοδα άνω των € 300 χιλιάδων, έναντι 54 εταιρειών το 2002. Οι 10 μεγαλύτερες εταιρείες κατείχαν το 67% των εσόδων το 2006, ενώ το 2002 το 58%. Ο αριθμός των εταιρειών με έσοδα πάνω από € 300 χιλ. ετησίως, μειώνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,5%.
Οι μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού ενίσχυσαν περαιτέρω την παρουσία τους στην ελληνική αγορά, ενώ ισχυρότερη καθίσταται και η παρουσία μεγάλων ελεγκτικών εταιρειών του εξωτερικού.
Το 2006 οι συμβουλευτικές εταιρείες βελτίωσαν την κερδοφορία τους. Το περιθώριο καθαρού κέρδους διαμορφώθηκε σε 10,6% έναντι 8,5% το 2005 και επανήλθε στα επίπεδα του 2002. Αντίστοιχα, βελτιωμένη εμφανίζεται η απόδοση απασχολουμένων κεφαλαίων, ενώ η απόδοση ιδίων κεφαλαίων παρέμεινε σταθερή, υποδηλώνοντας σημαντική αύξηση της κεφαλαιακής βάσης των εταιρειών. Ο μακροπρόθεσμος δανεισμός αυξήθηκε σημαντικά, πολύ ταχύτερα από τον βραχυπρόθεσμο, επιφέροντας μια ουσιαστική αλλαγή στην κεφαλαιακή δομή των εταιρειών συμβούλων.
Η μέση εταιρεία συμβούλων σχεδόν διπλασιάστηκε την τελευταία πενταετία. Απασχολεί περισσότερο από διπλά κεφάλαια, αλλά τα ίδια κεφάλαια μειώνονται σε σχέση με τα δανειακά.
Η ομαδοποίηση των εταιρειών συμβούλων σε τέσσερις κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος τους, αναδεικνύει μια ενδιαφέρουσα δυναμική. Οι μικρές εταιρείες (με έσοδα κάτω από € 3 εκατ.) βρίσκονται υπό πίεση, αδυνατώντας να αυξήσουν το μέγεθος τους. Αντίθετα, οι μεγάλες εταιρείες (έσοδα άνω των € 3 εκατ.) παρουσιάζουν σταθερή αύξηση, «καρπούμενες» την αύξηση της αγοράς. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι εταιρείες με έσοδα άνω του € 1 εκατ. κατάφεραν να διατηρήσουν υψηλή κερδοφορία.
Τις καλύτερες επιδόσεις κερδοφορίας παρουσιάζουν οι εταιρείας της Ομάδας Β με έσοδα μεταξύ € 1 εκατ. και € 3 εκατ., αν και την καλύτερη δυναμική ανάπτυξης με σταθερά υψηλή κερδοφορία εμφανίζουν οι μεγάλες εταιρείες (Ομάδα Δ).
Το Δημόσιο θα εξακολουθήσει να είναι σημαντικός πελάτης για τις εταιρείες συμβούλων και τα προσεχή χρόνια. Το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης οδεύει πλέον προς ολοκλήρωση, αλλά η Δ’ Προγραμματική Περίοδος (2007-2013) εκτιμάται ότι θα «γεννήσει» σημαντική ζήτηση για συμβουλευτικές υπηρεσίες κυρίως στους τομείς Δημόσιας Διοίκησης, Περιφερειακής Ανάπτυξης, Υποδομών, Γεωργίας και Πληροφορικής. Η ζήτηση συμβουλευτικών υπηρεσιών θα εστιάσει σε θέματα αναδιοργάνωσης υπηρεσιών, παρακολούθησης και αξιολόγησης προγραμμάτων υλοποίησης, ιδιωτικοποιήσεων ΔΕΚΟ (μέσω μεθόδων ΣΔΙΤ και PFIs), ψηφιακής σύγκλισης, ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού και εκπαίδευσης.
Η ζήτηση από τον ιδιωτικό τομέα αναμένεται επίσης να αυξηθεί τα επόμενα έτη. Οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις για αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας και επέκταση των δραστηριοτήτων τους στο εξωτερικό. Περίπου 170 εταιρείες αποτελούν τον βασικό πυρήνα ζήτησης συμβουλευτικών υπηρεσιών. Η ζήτηση πλέον εστιάζει σε ολοκληρωμένες, υψηλής προστιθέμενης αξίας υπηρεσίες:
- βελτίωση της αποδοτικότητας της λειτουργίας με έμφαση στην οργάνωση και τον περιορισμό του κόστους
- στρατηγική ανάπτυξης και χρηματοοικονομική αναδιάρθρωση
- συνολική αναδιοργάνωση και υποστήριξη στην υλοποίηση
Τέλος, οι ίδιες οι ελληνικές συμβουλευτικές εταιρείες αντιμετωπίζουν την πρόκληση της επέκτασης των δραστηριοτήτων τους στο εξωτερικό, καθώς κυρίως μέσω της ΕΕ, αλλά και άλλων διεθνών οργανισμών (World Bank, EBRD, EIB) υλοποιούνται στις γειτονικές χώρες σημαντικού ύψους αναπτυξιακά προγράμματα. Οι περιοχές στις οποίες οι ελληνικές εταιρείες συμβούλων μπορούν να είναι ανταγωνιστικές αφορούν σε:
- διαμόρφωση οικονομικής πολιτικής
- αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμό θεσμικού πλαισίου
- κοινωνική ανάπτυξη και συνοχή
- ανάπτυξη υποδομών
- εκσυγχρονισμός κρατικών εταιρειών / ιδιωτικοποιήσεις
Συνοψίζοντας, η αγορά συμβουλευτικών υπηρεσιών παρουσίασε σημαντική αύξηση εσόδων αλλά και κερδοφορίας το 2006. Ο κλάδος δείχνει υψηλή και αυξανόμενη συγκέντρωση, παρά την παρουσία σημαντικού αριθμού μικρών εταιρειών και οδηγείται από τις μεγάλες εταιρείες.
Η ζήτηση τα επόμενα χρόνια εκτιμάται ότι θα αυξηθεί, με κύριο οδηγό το δημόσιο τομέα, και δευτερευόντως τις μεγάλες εταιρείες του ιδιωτικού τομέα. Σημαντική ευκαιρία, αποτελεί η επέκταση των δραστηριοτήτων των εταιρειών συμβούλων στο εξωτερικό, εκμεταλλευόμενες την υλοποίηση σημαντικού μεγέθους αναπτυξιακών προγραμμάτων, κυρίως στα νέα κράτη – μέλη της ΕΕ.
Αν η ζήτηση αυξηθεί με ρυθμούς μεγαλύτερους του 20%, η συγκέντρωση θα διογκωθεί περαιτέρω και η πίεση στις μικρές εταιρείες θα είναι σημαντική. Σε μια αγορά στην οποία οι μισές από τις μεγάλες εταιρείες είναι διεθνείς, η δυναμική αυτή θα οδηγήσει στην αύξηση του μεγέθους των μεγάλων ελληνικών εταιρειών με «απορροφήσεις» μικρότερων.