Πώς θα φορολογηθούν τα εισοδήματα του 2019

Από την έντυπη έκδοση

Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]

Από τις αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων τις οποίες προβλέπει ο ν. 4646/2019 επηρεάζονται φέτος μόνο οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι. Η προβλεπόμενη από τον νόμο αυτό νέα κλίμακα υπολογισμού του φόρου εισοδήματος, στην οποία το βασικό αφορολόγητο όριο των 8.636 ευρώ προσαυξάνεται κατά 364 ευρώ για όσους βαρύνονται με ένα εξαρτώμενο τέκνο και κατά 1.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο πέραν του πρώτου, ο ελάχιστος συντελεστής φόρου είναι μειωμένος από το 22% στο 9% και οι συντελεστές φόρου που επιβάλλονται πάνω από το επίπεδο ετησίου εισοδήματος των 20.000 ευρώ είναι μειωμένοι κατά μία ποσοστιαία μονάδα, θα αρχίσει σύντομα να λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό της μηνιαίας παρακράτησης φόρου εισοδήματος επί των μηνιαίων μισθών και συντάξεων. 

Συνέπεια της εξέλιξη αυτής θα είναι περισσότεροι από 2,5 εκατομμύρια μισθωτοί και συνταξιούχοι να δουν τις μηνιαίες κρατήσεις φόρου επί των αποδοχών τους να μειώνονται και τα ποσά των μισθών και των συντάξεων που παίρνουν «στο χέρι» να αυξάνονται αντίστοιχα.

 Επιπλέον, σύμφωνα με τα όσα έχει εξαγγείλει πρόσφατα η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, εντός του 2020 θα μειωθεί και η ειδική εισφορά αλληλεγγύης, η οποία σήμερα επιβάλλεται με συντελεστές κλιμακούμενους από 2,2% έως 10% στα φυσικά πρόσωπα με ετήσια εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ. Η μείωση αυτή μάλιστα θα ισχύσει αναδρομικά για τα εισοδήματα που αποκτώνται από την 1η-1-2020. Το αποτέλεσμα της μείωσης αυτής θα είναι να μειωθούν και οι μηνιαίες κρατήσεις ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης επί των μισθών και των συντάξεων που καταβάλλονται φέτος και εκατομμύρια μισθωτοί και συνταξιούχοι να δουν περαιτέρω αυξήσεις στα καθαρά ποσά των μηνιαίων αποδοχών τους.

 Όσον αφορά την εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος που θα υποβάλουν εντός του δευτέρου τριμήνου 2020 τα φυσικά πρόσωπα, για να δηλώσουν τα εισοδήματα του έτους 2019, θα ισχύσουν οι εξής βασικοί κανόνες:
 
1 Εφαρμογή φορολογικής κλίμακας με συντελεστές 22% - 45% για τα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, ατομικές επιχειρήσεις και αγροτικές δραστηριότητες. Τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία και συντάξεις και τα εισοδήματα από ατομικά ασκηθείσες επιχειρηματικές δραστηριότητες θα φορολογηθούν με ενιαία κλίμακα, αφού προηγουμένως αθροιστούν.

 Στην κλίμακα αυτή ο κατώτατος συντελεστής φόρου ανέρχεται στο 22% και επιβάλλεται μέχρι το επίπεδο ετησίου εισοδήματος των 20.000 ευρώ. Πάνω από το επίπεδο ετησίου εισοδήματος των 20.000 ευρώ και μέχρι τα 30.000 ευρώ επιβάλλεται συντελεστής φόρου 29%, ενώ πάνω από τα 30.000 και μέχρι τα 40.000 ευρώ εφαρμόζεται συντελεστής φόρου 37%. Για το τμήμα του ετησίου εισοδήματος άνω των 40.000 ευρώ προβλέπεται συντελεστής φόρου 45%.

 Η ίδια κλίμακα θα εφαρμοστεί και για τον υπολογισμό του φόρου στα εισοδήματα από αγροτικές δραστηριότητες. Η φορολόγηση όμως των αγροτικών εισοδημάτων με την κλίμακα αυτή θα γίνεται αυτοτελώς.
 
2 Έκπτωση φόρου εισοδήματος έως 1.900-2.100 ευρώ για μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες: Ειδικά για τα ετήσια εισοδήματα μέχρι 20.000 ευρώ από μισθούς και συντάξεις, καθώς επίσης και για τα ετήσια εισοδήματα μέχρι 20.000 ευρώ από αγροτικές δραστηριότητες που αποκτούν οι κατ’ επάγγελμα αγρότες προβλέπεται έκπτωση φόρου:

* 1.900 ευρώ, εάν δεν υπάρχουν προστατευόμενα τέκνα.
* 1.950 ευρώ, εάν υφίσταται ένα προστατευόμενο τέκνο.  
* 2.000 ευρώ, εάν υπάρχουν δύο προστατευόμενα τέκνα. 
* 2.100 ευρώ, εάν υφίστανται 3 ή περισσότερα προστατευόμενα τέκνα.

 Το ισχύον κατά περίπτωση ποσό έκπτωσης φόρου θα αφαιρείται από τον φόρο, ο οποίος θα έχει προκύψει από την εφαρμογή του συντελεστή φόρου 22% επί του ετησίου εισοδήματος. 

Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία ο φόρος που αναλογεί με βάση τον ελάχιστο συντελεστή 22% είναι μικρότερος από την ισχύουσα έκπτωση φόρου, το ποσό της έκπτωσης αυτής θα περιορίζεται ακριβώς στο ύψος του αναλογούντος φόρου και θα τον μηδενίζει.

Για όσους από τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες έχουν ετήσιο εισόδημα άνω των 20.000 ευρώ, η ισχύουσα κατά περίπτωση έκπτωση φόρου (των 1.900-2.100 ευρώ) θα μειώνεται κατά το 1% του πέραν των 20.000 ευρώ τμήματος του ετησίου εισοδήματος.
 
Κατοχύρωση της έκπτωσης φόρου υπό προϋποθέσεις

Κάθε μισθωτός, συνταξιούχος και κατ’ επάγγελμα αγρότης, για να δικαιούται έκπτωσης φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ, θα πρέπει κατά τη διάρκεια του 2019 να έχει εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή μέσω e-banking) δαπάνες για αγορές αγαθών ή παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με ποσοστό:

* 10% του ετησίου εισοδήματός του, πραγματικού ή τεκμαρτού, εφόσον το εισόδημα αυτό ανέρχεται έως 10.000 ευρώ,
* 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ και 15% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το ετήσιο -πραγματικό ή τεκμαρτό- ατομικό του εισόδημα ανέρχεται σε 10.001 έως 30.000 ευρώ και
* 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ, 15% επί των επόμενων 20.000 ευρώ και 20% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το ετήσιο -πραγματικό ή τεκμαρτό- εισόδημά του ξεπερνά τις 30.000 ευρώ. 

 Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία ο φορολογούμενος δεν θα έχει καταφέρει να καλύψει το απαιτούμενο ποσό δαπάνης με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, το «ακάλυπτο» ποσό θα φορολογείται με 22%.

 Από την υποχρέωση να έχουν εξοφλήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής τις δαπάνες που κατοχυρώνουν την έκπτωση φόρου, εξαιρούνται (εφόσον το εισόδημά τους φορολογείται με την κλίμακα φόρου των μισθωτών και των συνταξιούχων):

α) οι φορολογούμενοι 70 ετών και άνω, 
β) τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, 
γ) όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση, 
δ) οι φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του ΕΟΧ που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα,
ε) δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή,
στ) ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος,
ζ) φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους,
η) φορολογούμενοι που δεν έχουν εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο ή/και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ,
θ) οι φορολογούμενοι που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματός τους,
ι) οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ),
ια) οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία,
ιβ) οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών),
ιγ) όσοι διαμένουν σε οίκους ευγηρίας και σε ψυχιατρικά καταστήματα, καθώς και οι φυλακισμένοι.

 Οι φορολογούμενοι που υπάγονται στις παραπάνω περιπτώσεις «εξαιρέσεων» οφείλουν ωστόσο να έχουν καλύψει τα προαναφερθέντα ποσοστά του ετησίου εισοδήματος με δαπάνες αγοράς και παροχής υπηρεσιών, εξοφληθείσες με μετρητά. Για τον λόγο αυτό πρέπει να έχουν συγκεντρώσει και να έχουν διαφυλάξει τις αποδείξεις των δαπανών αυτών στα σπίτια τους, ώστε να είναι σε θέση να τις προσκομίσουν στις αρμόδιες φορολογικές αρχές σε περίπτωση που τους ζητηθούν για έλεγχο.  
 
3 Εφαρμογή αυτοτελούς κλίμακας φορολογίας για τα εισοδήματα από ακίνητα, με συντελεστές από 15% έως 45%: Προβλέπεται αυτοτελής φορολόγηση των εισοδημάτων από την εκμετάλλευση ακίνητης περιουσίας με κλίμακα στην οποία ισχύουν συντελεστές φόρου:

α) 15% μέχρι το επίπεδο ετησίου εισοδήματος 12.000 ευρώ.
β) 35% στο τμήμα ετησίου εισοδήματος από τα 12.001 έως τα 35.000 ευρώ.
γ) 45% στο τμήμα ετησίου εισοδήματος πάνω από τα 35.000 ευρώ. 
 
4 Επιβολή ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης κλιμακωτά, με συντελεστές από 2,2% έως 10%, σε ετήσια εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ: Στους έχοντες ετήσια εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ (δηλωθέντα φορολογούμενα και φοροαπαλλασσόμενα αθροιστικά από όλες τις πηγές ή υπολογισθέντα βάσει τεκμηρίων) θα επιβάλλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης που θα υπολογίζεται  κλιμακωτά, ως εξής:

* 2,2% στο τμήμα ετησίου εισοδήματος από τα 12.001 έως τα 20.000 ευρώ,
* 5% στο τμήμα ετησίου εισοδήματος από 20.001 ως 30.000 ευρώ,
* 6,5% στο τμήμα ετησίου εισοδήματος από 30.001 ως 40.000 ευρώ,
* 7,5% στο τμήμα ετησίου εισοδήματος από 40.001 ως και 65.000 ευρώ,
* 9% στο τμήμα ετησίου εισοδήματος από 65.001 ως και 220.000 ευρώ και
* 10% στο τμήμα ετησίου εισοδήματος πάνω από τα 220.000 ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία το τεκμαρτό εισόδημα του φορολογούμενου θα είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν, αλλά ο φορολογούμενος θα καλύπτει τη διαφορά αναγράφοντας στη δήλωσή του ποσό κεφαλαίου προερχόμενου από εισοδήματα παρελθόντων ετών, το οποίο αναλώθηκε εντός του 2019 για αγορές περιουσιακών στοιχείων κ.λπ., τότε ως βάση υπολογισμού της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης θα λαμβάνεται υπόψη το δηλωθέν εισόδημα κι όχι το τεκμαρτό.
 
5 Επιβολή προκαταβολής φόρου εισοδήματος έναντι του επόμενου έτους με συντελεστή 100% επί του κυρίου φόρου εισοδήματος, σε όσους δηλώνουν εισοδήματα από επιχειρηματικές ή και αγροτικές δραστηριότητες, καθώς επίσης και σε όσους φορολογούνται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.
 
6 Επιβολή τέλους επιτηδεύματος από 400 έως 650 ευρώ σε κάθε φορολογούμενο που έχει ασκήσει επιχειρηματική δραστηριότητα: Οι φορολογούμενοι που ασκούν ατομικά επιχειρηματικές δραστηριότητες θα πληρώσουν και για τη χρήση του 2019 το ετήσιο τέλος επιτηδεύματος το οποίο ανέρχεται σε 650 ευρώ και σε επιπλέον 600 ευρώ για κάθε υποκατάστημα. Ειδικά για τους εργαζόμενους με «μπλοκάκια», δηλαδή τα φυσικά πρόσωπα που το εισόδημά τους προέρχεται από ατομική επιχείρηση παροχής υπηρεσιών ή ελευθέριο επάγγελμα και έχουν έγγραφη σύμβαση με μέχρι 3 φυσικά ή και νομικά πρόσωπα, ή το 75% των ακαθάριστων εσόδων τους προέρχεται από 1 φυσικό ή νομικό πρόσωπο, τα ποσά του τέλους επιτηδεύματος ανέρχονται σε 400 ευρώ ετησίως, εφόσον η έδρα βρίσκεται σε τουριστικό τόπο ή σε πόλεις-χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους, και σε 500 ευρώ ετησίως εφόσον η έδρα βρίσκεται σε πόλη με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους.

Η περιοχή του Νομού Αττικής λογίζεται ως μια πόλη, καθώς και το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης.

Σε περίπτωση διακοπής της δραστηριότητας μέσα στη χρήση του 2019, το τέλος επιτηδεύματος θα περιορίζεται ανάλογα με τους μήνες λειτουργίας της επιχείρησης ή της άσκησης του επαγγέλματος μέσα στο 2019. Χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών θα λογίζεται ως μήνας.

Εξαιρούνται από την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος:

α) τα πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%, 
β) όσοι ασκούν τη δραστηριότητά τους σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους,
γ) οι φορολογούμενοι για τους οποίους δεν έχουν παρέλθει 5 έτη από την πρώτη έναρξη εργασιών, καθώς και εκείνοι για τους οποίους υπολείπονται λιγότερα από 3 έτη μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας,
 δ) οι Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας με τη μορφή Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης ή Συνεταιρισμού Εργαζομένων,
 ε) τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες που βρίσκονται σε κατάσταση αδράνειας, εκκαθάρισης ή πτώχευσης,
 στ) οι αγρότες, οι οποίοι είναι μέλη αγροτικών συνεταιρισμών που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 8 του ν. 4384/2016,
ζ) οι αγροτικοί συνεταιρισμοί και οι σχολικοί συνεταιρισμοί του άρθρου 46 του ν. 1566/1985.  
 
7 Έκπτωση παρακρατηθέντων και προκαταβληθέντων φόρων. Από τον φόρο που αναλογεί στο σύνολο των εισοδημάτων του φορολογούμενου από όλες τις βασικές πηγές (από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματικές δραστηριότητες, αγροτικές δραστηριότητες και ακίνητα) θα αφαιρεθούν οι φόροι που παρακρατήθηκαν το 2019 από εισπραττόμενα ποσά μισθών ή συντάξεων καθώς και οι φόροι που προκαταβλήθηκαν εντός του 2019. Επιπλέον, από το συνολικό ποσό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης που αναλογεί στο άθροισμα όλων των εισοδημάτων του φορολογούμενου θα αφαιρεθεί το άθροισμα των ποσών της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης που παρακρατείτο κάθε μήνα από τους μισθούς ή τις συντάξεις του 2019.