Οι αλλαγές στην προστασία της α΄ κατοικίας

Από την έντυπη έκδοση

Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]
 
Δύσκολο αναμένεται το 2020 για τους έχοντες ιδιωτικό χρέος, καθώς οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης δεν θα επιτρέψουν περαιτέρω παρατάσεις του ευνοϊκού καθεστώτος των ρυθμίσεων.

Με πλειστηριασμούς που υπερβαίνουν τους 1.100 ξεκινά το 2020, ενώ στην κορύφωση του α΄ τετραμήνου ο αριθμός αυτός θα αγγίξει τους 2.500. Την ίδια στιγμή, σε πλήρη λειτουργία θα βρίσκεται η πλατφόρμα για την προστασία της α΄ κατοικίας, αν και το τελικό αποτέλεσμα απέχει πολύ από τους στόχους καθώς δεν είναι πολλές οι αιτήσεις που έχουν ολοκληρωθεί. Σε ό,τι αφορά το θέμα των πλειστηριασμών, μέσα στο α’ τετράμηνο του νέου έτους εκτιμάται πως οι διενεργούμενοι πλειστηριασμοί θα είναι λίγο λιγότεροι από 2.500, ενώ θα τρέχει το σχέδιο για την προστασία της α’ κατοικίας μέχρι και το τέλος Απριλίου.

Θεωρείται περίπου βέβαιο πως οι θεσμοί θα πιέσουν περαιτέρω προς την κατεύθυνση των πλειστηριασμών, καθώς γύρω από το θέμα αυτό υπάρχει μια στατιστική που καταγράφει την αποτυχία της διαδικασίας. Πάνω από το 60% των πλειστηριασμών αυτών παραμένουν άγονοι, ενώ και σε αυτούς που τελικώς ολοκληρώνονται τα περισσότερα από τα ακίνητα παραμένουν στις τράπεζες.

Η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους καλεί τους υπερήμερους δανειολήπτες να αξιοποιήσουν το πλαίσιο προστασίας, υπογραμμίζοντας ότι όσοι έχουν ήδη εισέλθει στην πλατφόρμα και δεν έχουν υποβάλει την αίτησή τους, θα πρέπει να προλάβουν να ολοκληρώσουν τη διαδικασία ετοιμασίας αίτησης μέχρι την τελική προθεσμία, δηλαδή ως το τέλος Απριλίου. Το γεγονός ότι δεν θα υπάρξει περαιτέρω παράταση δεν είναι προσχηματικό, αφού η χώρα μας έχει αναλάβει σχετική δέσμευση απέναντι στους θεσμούς για το θέμα αυτό.

Χαμηλή ροή στις αιτήσεις

Τα τελευταία στοιχεία από την πορεία των αιτήσεων και των εγκρίσεων δείχνουν ότι υπάρχει σχετικά αυξημένη ροή ιδιαίτερα τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά οι αριθμοί απέχουν ακόμα -και μάλιστα πολύ- από την αρχική εκτίμηση ότι μπορούν να καλυφθούν 150-180 χιλιάδες δανειολήπτες.

Περίπου 57 χιλιάδες δανειολήπτες έχουν αποδεχθεί την άρση του τραπεζικού και φορολογικού τους απορρήτου, ενώ σημειώνεται ότι η ρύθμιση των δανείων με υποθήκη την α’ κατοικία περιλαμβάνει διαγραφή οφειλής (στο ποσό που υπερβαίνει το 120% της εμπορικής αξίας του σπιτιού), μακροχρόνια αποπληρωμή έως 25 έτη, χαμηλό επιτόκιο 2%, καθώς και κρατική επιδότηση (20%-50%) των μηνιαίων δόσεων.

Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί πως έχει ολοκληρωθεί η 25η εβδομάδα λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την προστασία της 1ης κατοικίας και αθροιστικά από 01/07/2019 μέχρι 20/12/2019:

* Έχουν εισέλθει στην πλατφόρμα και συναίνεσαν στην άρση φορολογικού και τραπεζικού απορρήτου 57.166 χρήστες.
* Έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία ετοιμασίας της αίτησης 38.073 χρήστες.
* Έχουν υποβληθεί 1.249 αιτήσεις και διαβιβαστεί στις τράπεζες.
* Έχουν δοθεί 315 προτάσεις ρύθμισης από τις τράπεζες.
* Έχουν ήδη αποδεχθεί 84 προτάσεις ρύθμισης οι δανειολήπτες και εκκρεμεί η αποδοχή των υπολοίπων.
* Έχει ήδη εγκριθεί η κρατική επιδότηση σε 41 πολίτες.

Δέσμευση στους θεσμούς

Βεβαίως, θα πρέπει να σημειωθεί πως ο Απρίλιος αποτελεί μήνα κομβικό, αφού η λειτουργία της πλατφόρμας, όπως όλοι οι παράγοντες και οι τράπεζες εκτιμούν και τονίζουν, δεν αναμένεται να λάβει περαιτέρω παράταση.

Όπως προειδοποιούν σε όλους τους τόνους πιστωτικά ιδρύματα και υπουργείο Οικονομικών, προς την κατεύθυνση της μη συνέχισης της διαδικασίας έχει απολύτως δεσμευτεί η κυβέρνηση απέναντι στους θεσμούς.

Συγκεκριμένα η μη παράταση αποτέλεσε μία από τις 6 δεσμεύσεις της κυβέρνησης προκειμένου να εκταμιευτούν τα ANFAs, τα κέρδη δηλαδή των κεντρικών τραπεζών που έχουν προέλθει από τα ελληνικά ομόλογα.

Το Eurogroup απαίτησε από την ελληνική κυβέρνηση να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και να μην επεκτείνει πέραν του Απριλίου 2020 το πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Το νέο πλαίσιο θα πρέπει να διασφαλίζει την κατάλληλη επιβολή όλων των εγγυήσεων, να συνεχιστεί η εφαρμογή άλλων μεταρρυθμίσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα, αλλά και μεταξύ άλλων η βελτίωση του πλαισίου για τις ηλεκτρονικές δημοπρασίες. Στις άλλες δεσμεύσεις που ανέλαβε η χώρα ξεχωρίζει επίσης η σημασία της εφαρμογής όλων των μεταρρυθμίσεων και κυρίως εκείνων που αφορούν τη μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες, τις προσλήψεις στο Δημόσιο και τις ιδιωτικοποιήσεις.

Τι προβλέπει η νέα ΚΥΑ

Εν τω μεταξύ, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η Κοινή Υπουργική Απόφαση - ΚΥΑ 131164/2019 (ΦΕΚ 4733/19.12.2019), των υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών, σχετικά με τον προσδιορισμό της επιδότησης ή αλλιώς συνεισφοράς του Δημοσίου για την προστασία της 1ης κατοικίας (στο πλαίσιο του Ν. 4605/2019).

Με την ΚΥΑ εξειδικεύονται, κατά κύριο λόγο, οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση συνεισφοράς Δημοσίου στα επιχειρηματικά δάνεια.

Συνοπτικά, έγιναν οι εξής προσθήκες/αλλαγές:

* Ορίζονται οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση συνεισφοράς του Δημοσίου στα επιχειρηματικά δάνεια στο πλαίσιο ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (de minimis), σύμφωνα με τις διατάξεις των Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης αναγράφονται τα ανώτατα όρια ενισχύσεων ήσσονος σημασίας όπως ισχύουν στην Ε.Ε., προβλέπεται τι συμβαίνει στις περιπτώσεις στις οποίες μία επιχείρηση δραστηριοποιείται σε περισσότερους από έναν επιλέξιμους τομείς εφαρμογής των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας, αναφέρονται οι εξαιρέσεις, ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της ενίσχυσης, καθώς και η υποχρέωση υποβολής υπεύθυνης δήλωσης, προκειμένου να γίνει έλεγχος σώρευσης των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας.

* Τροποποιείται το ποσοστό συνεισφοράς του Δημοσίου στις απαριθμούμενες περιπτώσεις ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος και κατηγορίας νοικοκυριού από 30% σε 20% στα επιχειρηματικά δάνεια και από 20% σε 30% σε κάθε άλλο είδος δανείου.

* Τροποποιούνται οι προϋποθέσεις χορήγησης της συνεισφοράς του Δημοσίου στις περιπτώσεις πολλών συγκύριων και στις περιπτώσεις επιχειρηματικών δανείων.

* Στους λογαριασμούς που καταβάλλεται η συνεισφορά του Δημοσίου δεν θα επιτρέπονται άλλες κινήσεις, παρά μόνο οι πιστώσεις του Δημοσίου με τη συνεισφορά και οι χρεώσεις για την καταβολή αυτής στην πιστώτρια τράπεζα.

* Σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου, η συνεισφορά του Δημοσίου θα διακόπτεται ανεξάρτητα με την κατηγορία του νοικοκυριού (στην αρχική ΚΥΑ ετίθετο ο όρος του μονοπρόσωπου νοικοκυριού).

* Προβλέπεται ότι η συνεισφορά του Δημοσίου θα αναπροσαρμόζεται -εκτός από την περίπτωση της μεταβολής των εισοδημάτων (που οριζόταν στην αρχική ΚΥΑ)- και σε περίπτωση μεταβολής της σύνθεσης του νοικοκυριού.

* Τροποποιείται η ημερομηνία εκκίνησης για την έναρξη εννόμων συνεπειών, σε περίπτωση διακοπής ή αναπροσαρμογής της συνεισφοράς.

* Στις περιπτώσεις αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών η επιστροφή τους θα γίνεται πλέον άτοκα, εκτός συγκεκριμένων περιπτώσεων που ορίζονται στη νέα ΚΥΑ.

* Τέλος, προβλέπεται πλέον η μηχανογραφική τήρηση από την ΗΔΙΚΑ Α.Ε. αρχείου επί δέκα οικονομικά έτη από την ημερομηνία χορήγησης της τελευταίας μεμονωμένης ενίσχυσης, το οποίο περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για να αποδειχθεί ότι έχουν τηρηθεί οι όροι των κανονισμών de minimis.

Όλοι οι πολίτες μπορούν να λάβουν συμβουλές και υποστήριξη για την προστασία της 1ης κατοικίας τους, καθώς και για τις δυνατότητες ρύθμισης των οφειλών τους, στα 43 Κέντρα και Γραφεία Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών που λειτουργούν πανελλαδικά.