Τη δυνατότητα να αποφύγουν τον προσδιορισμό του ετήσιου φορολογητέου εισοδήματος του τρέχοντος έτους σε επίπεδο σημαντικά υψηλότερο από το πραγματικό, βάσει των τεκμηρίων της εφορίας (των αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης και των δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων των άρθρων 31 και 32 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος) θα έχουν και το 2020 εκατομμύρια φορολογούμενοι, επιλέγοντας μεταξύ οκτώ εναλλακτικών λύσεων για την κάλυψη των προστιθέμενων διαφορών εισοδήματος που προκύπτουν λόγω των τεκμηρίων.
Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Τη δυνατότητα να αποφύγουν τον προσδιορισμό του ετήσιου φορολογητέου εισοδήματος του τρέχοντος έτους σε επίπεδο σημαντικά υψηλότερο από το πραγματικό, βάσει των τεκμηρίων της εφορίας (των αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης και των δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων των άρθρων 31 και 32 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος) θα έχουν και το 2020 εκατομμύρια φορολογούμενοι, επιλέγοντας μεταξύ οκτώ εναλλακτικών λύσεων για την κάλυψη των προστιθέμενων διαφορών εισοδήματος που προκύπτουν λόγω των τεκμηρίων.
Ειδικά οι φορολογούμενοι με πολύ χαμηλά ετήσια πραγματικά εισοδήματα, εφόσον καταφέρουν να καλύψουν τις επιπλέον διαφορές φορολογητέου εισοδήματος, θα κατοχυρώσουν δικαιώματα είσπραξης κοινωνικών επιδομάτων, ενώ παράλληλα θα καταστούν δικαιούχοι μερικής ή ολικής απαλλαγής από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ). Κι αυτό θα συμβεί επειδή, για να διαπιστωθεί εάν πληρούνται τα προβλεπόμενα εισοδηματικά κριτήρια, θα ληφθεί υπόψη το πολύ χαμηλό πραγματικό ετήσιο εισόδημα κι όχι το πολύ πιο υψηλό τεκμαρτό εισόδημα.
Ειδικότερα, σε κάθε περίπτωση φορολογούμενου που θα καταφέρει να δικαιολογήσει τη διαφορά πραγματικού δηλωθέντος και υψηλότερου τεκμαρτού εισοδήματος, ο φόρος εισοδήματος και η ειδική εισφορά αλληλεγγύης θα υπολογιστούν με βάση το πραγματικό δηλωθέν εισόδημα του έτους 2019 και θα γλιτώσει από σημαντικού ύψους φορολογικές επιβαρύνσεις. Ταυτόχρονα, σε κάθε τέτοια περίπτωση, ως ετήσιο οικογενειακό εισόδημα για τον υπολογισμό διαφόρων επιδομάτων και απαλλαγών θα ληφθεί υπόψη το πραγματικό δηλωθέν και όχι το υψηλότερο τεκμαρτό.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (παράγραφος 2 του άρθρου 34 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος) κάθε φορολογούμενος μπορεί να καλύψει τυχόν προστιθέμενη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος λόγω εφαρμογής τεκμηρίων, αναγράφοντας στη φορολογική δήλωση που θα υποβάλει το 2020, για τα εισοδήματα του τρέχοντος έτους, έως και 8 διαφορετικές κατηγορίες ποσών, που είναι οι εξής:
1 Πραγματικά εισοδήματα τα οποία απέκτησαν το 2019 ο ίδιος, η σύζυγός του και τα εξαρτώμενα μέλη της οικογενείας του και τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο. Ως τέτοια εισοδήματα θεωρούνται τα επιδόματα ανεργίας, το ΕΚΑΣ, τα κέρδη από μετοχές και αμοιβαία κεφάλαια, οι τόκοι από REPOS, έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, οι τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες, τα επιδόματα επικινδυνότητας κ.λπ. Στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνονται και τα εισπραχθέντα εισοδήματα που απαλλάσσονται από τον φόρο και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, όπως για παράδειγμα τα επιδόματα τέκνων που εισπράχθηκαν από τον ΟΠΕΚΑ, οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία των ολικά τυφλών και των κινητικά αναπήρων 80% και άνω, η αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης κ.λπ.
Πολλά από ποσά αυτά προσυμπληρώνονται πλέον από τις υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) στους αντίστοιχους κωδικούς του ηλεκτρονικού εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης. Αυτό θα συμβεί και στις δηλώσεις του 2020 εφόσον οι φορείς που κατέβαλαν τα ποσά αυτά εντός του 2019 μπορούν να αποστείλουν ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ τα αρχεία με τα σχετικά στοιχεία.
Εφόσον οι φορείς που κατέβαλαν τα ποσά αυτά στον φορολογούμενο δεν θα μπορέσουν να υποβάλουν ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ τα σχετικά αρχεία, τότε ο φορολογούμενος που έχει εισπράξει τα εν λόγω ποσά εντός του 2019 θα χρειαστεί να τα αναγράψει ο ίδιος σε άλλους κωδικούς του πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης που θα υποβάλει το 2020. Στην περίπτωση αυτή, ο φορολογούμενος θα πρέπει να έχει συγκεντρώσει και να έχει διαφυλάξει τα δικαιολογητικά έγγραφα, δηλαδή τις βεβαιώσεις που οφείλουν να έχουν εκδώσει τα νομικά πρόσωπα τα οποία κατέβαλαν τα συγκεκριμένα ποσά.
2 Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα και αποκτήθηκαν εντός του 2019 από το φορολογούμενο. Τέτοια ποσά είναι π.χ. το εφάπαξ που έλαβε ο φορολογούμενος ως συνταξιούχος, μια αποζημίωση που εισέπραξε από την ασφαλιστική του εταιρεία κ.λπ. Και στην περίπτωση αυτή ο φορολογούμενος θα πρέπει να συγκεντρώσει και να διαφυλάξει τα δικαιολογητικά έγγραφα που αποδεικνύουν την είσπραξη των ποσών αυτών.
3 Κάθε έσοδο ή τίμημα που εισέπραξε ο φορολογούμενος εντός του 2019 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων του. Ως έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που εισέπραξε ο φορολογούμενος από την πώληση ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων συνολικής αξίας άνω των 10.000 ευρώ, μετοχών, ομολόγων, εντόκων γραμματίων μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων κινητών αξιών. Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε εντός του 2019 αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου. Εάν το κόστος απόκτησης του πωληθέντος εντός του 2019 περιουσιακού στοιχείου θεωρείτο «τεκμήριο» τη χρονιά κατά την οποία αποκτήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους εκείνου, τότε το τίμημα το οποίο καταβλήθηκε τη χρονιά εκείνη για την απόκτησή του δεν θα πρέπει να αφαιρείται από το τίμημα στο οποίο πωλήθηκε εντός του 2019 και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το ποσό του τιμήματος για την κάλυψη της πρόσθετης διαφοράς εισοδήματος.
Για να αποδείξει ο φορολογούμενος την είσπραξη ποσού από την πώληση περιουσιακού του στοιχείου πρέπει να έχει στη διάθεσή του και να προσκομίσει, εφόσον του ζητηθεί, κυρωμένο αντίγραφο συμβολαίου ή προσυμφώνου ή βεβαίωση του συμβολαιογράφου από τα οποία προκύπτουν τα χρηματικά ποσά που εισέπραξε. Για αγοραπωλησία αυτοκινήτων μεταξύ ιδιωτών αρκεί μία υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 από τους δύο συναλλασσόμενους.
4 Εισοδήματα και έσοδα που αποκτήθηκαν τα έτη προ του 2019, δεν ξοδεύτηκαν μέχρι τις 31-12-2018 και αναλώθηκαν εντός του 2019. Πρόκειται για τη μέθοδο κάλυψης τεκμηρίων μέσω «ανάλωσης κεφαλαίου παρελθόντων ετών»! Με την «ανάλωση κεφαλαίου», ο φορολογούμενος μπορεί να ανατρέξει στις φορολογικές δηλώσεις προηγούμενων συνεχόμενων ετών (όσων ετών θέλει) και να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:
* Να αθροίσει τα ποσά των πάσης φύσεως εισοδημάτων (από μισθούς, συντάξεις, ενοίκια, επιχειρήσεις, τόκους καταθέσεων, μερίσματα, υπεραξίες από πώληση μετοχών κ.λπ.) και τα ποσά των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, τα οποία έχει αναγράψει στις δηλώσεις των παρελθόντων ετών.
* Από το άθροισμα εισοδημάτων και εσόδων προηγούμενων ετών, που θα προκύψει, θα πρέπει, στη συνέχεια, να αφαιρέσει τα ποσά που ελήφθησαν υπόψη στις ίδιες φορολογικές δηλώσεις ως τεκμήρια διαβίωσης, καθώς και τα ποσά που δήλωσε στις ίδιες δηλώσεις ότι δαπάνησε για να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.).
Το καθαρό ποσό που θα προκύψει από τις παραπάνω μαθηματικές πράξεις είναι το «κεφάλαιο» των προηγούμενων ετών που μπορεί ο φορολογούμενος να «σχηματίσει» και να εμφανίσει στην εφορία ως προϊόν αποταμίευσης. Από κει και πέρα, σε κάθε περίπτωση, από το «κεφάλαιο» που θα σχηματιστεί με τον τρόπο αυτό, ο φορολογούμενος μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα μέρος για να καλύψει την πρόσθετη διαφορά εισοδήματος που θα του προσδιορίσουν τα τεκμήρια.
Η αναλυτική καταγραφή όλων των παραπάνω ποσών (εισοδημάτων, δαπανών, καθαρού κεφαλαίου) μπορεί να γίνει χειρόγραφα σε ένα απλό φύλλο χαρτιού ή ηλεκτρονικά σε πρόγραμμα Excell, με τη μορφή ενός πίνακα εσόδων, δαπανών και καθαρού «κεφαλαίου».
5 Χρηματικά ποσά που εισήγαγε στην Ελλάδα ο φορολογούμενος το 2019, είτε σε ευρώ είτε σε συνάλλαγμα, εφόσον η απόκτησή τους στο εξωτερικό δικαιολογείται. Για την απόδειξη των ποσών αυτών απαιτείται το πρωτότυπο παραστατικό που εκδίδει κάθε τράπεζα όταν εισάγονται χρηματικά κεφάλαια από το εξωτερικό. Μεταξύ των παραστατικών περιλαμβάνεται και η μοναδική βεβαίωση αγοράς συναλλάγματος.
6 Δάνεια που έλαβε ο φορολογούμενος εντός του 2019 από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους. Η σύναψη δανείου με τραπεζικό ίδρυμα αποδεικνύεται από το κείμενο της σχετικής σύμβασης που έχει υπογραφεί από τον φορολογούμενο, ενώ η σύναψη δανείου με ιδιώτη αποδεικνύεται από συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο που έχει χαρτοσημανθεί. Σε κάθε περίπτωση το αποδεικτικό έγγραφο που επικαλείται ο φορολογούμενος θα πρέπει να έχει βέβαιη ημερομηνία για τη συνομολόγηση του δανείου. Από την ημερομηνία αυτή πρέπει να προκύπτει ότι το δάνειο ελήφθη εντός του 2019 και πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης αγοράς περιουσιακού στοιχείου που πρόκειται να δικαιολογηθεί.
7 Ποσά που εισέπραξε το 2019 ο φορολογούμενος είτε από δωρεές είτε από γονικές παροχές. Για να αποδείξει ο φορολογούμενος ότι εισέπραξε εντός του 2019 τέτοια ποσά, θα πρέπει η σχετική φορολογική δήλωση να έχει υποβληθεί μέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η σχετική δαπάνη.
8 Κέρδη από λαχεία, Προπό, Λόττο, Tζόκερ, Προκαθορισμένο Στοίχημα κ.λπ. τυχερά παιχνίδια του ΟΠΑΠ. Τα ποσά των κερδών από τυχερά παιχνίδια του ΟΠΑΠ λαμβάνονται υπόψη μόνο εφόσον αφαιρεθεί η δαπάνη του φορολογούμενου για την αγορά του κουπονιού ή του δελτίου ή του λαχείου που κέρδισε. Για να αποδειχθεί η είσπραξη κέρδους από τυχερό παιχνίδι του ΟΠΑΠ ή λαχείο θα πρέπει ο φορολογούμενος να έχει στη διάθεσή του τη σχετική βεβαίωση από τον ΟΠΑΠ ή από την εταιρεία που διενεργεί τις κληρώσεις των Λαχείων.