Το ποσό των 12 δισ. ευρώ είναι το αρχικό ύψος των κρατικών εγγυήσεων που μπορούν να χορηγηθούν στις τράπεζες, στο πλαίσιο του σχεδίου «Ηρακλής», όπως προβλέπει το σχετικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε χθες το βράδυ στη Βουλή. Νωρίτερα, το σχέδιο είχε αποσπάσει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ενώ ενσωματώνει και τις παρατηρήσεις των θεσμών.
Από την έντυπη έκδοση
Το ποσό των 12 δισ. ευρώ είναι το αρχικό ύψος των κρατικών εγγυήσεων που μπορούν να χορηγηθούν στις τράπεζες, στο πλαίσιο του σχεδίου «Ηρακλής», όπως προβλέπει το σχετικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε χθες το βράδυ στη Βουλή. Νωρίτερα, το σχέδιο είχε αποσπάσει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ενώ ενσωματώνει και τις παρατηρήσεις των θεσμών.
Ειδικότερα, με το νομοσχέδιο καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις παροχής της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου στις τιτλοποιήσεις απαιτήσεων των ελληνικών τραπεζών και ρυθμίζονται οι αναγκαίες λεπτομέρειες για την εφαρμογή του σχεδίου «Ηρακλής», το οποίο στηρίζεται στο ιταλικό μοντέλο, προσαρμοσμένο στην ελληνική πραγματικότητα.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, με το σχέδιο νόμου υιοθετείται το πρόγραμμα παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου «Ηρακλής» σε τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) των ελληνικών τραπεζών.
Το πρόγραμμα έρχεται να εφαρμοστεί την ιδανική στιγμή καθώς υπάρχει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον για τίτλους με θετικές αποδόσεις, κάτι που έγινε αντιληπτό και από την τελευταία έκδοση του 10ετούς ομολόγου. Αποτελεί μία καινοτομία για την Ευρώπη, γιατί ενώ στηρίζεται στο ιταλικό μοντέλο τιτλοποίησης δανείων με εγγύηση του Δημοσίου, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που επιχειρεί ένα τέτοιο σχέδιο ενώ δεν βρίσκεται σε επενδυτική βαθμίδα.
Προστίθεται ότι το σχέδιο «Ηρακλής» δεν επιβαρύνει τον Έλληνα φορολογούμενο, ενώ προβλέπεται η λήψη προμήθειας από το Δημόσιο για την εγγύηση που παρέχει, τιμολογημένη με όρους αγοράς.
Παροχή κρατικής εγγύησης
Η διαδικασία παροχής της κρατικής εγγύησης ορίζεται από το άρθρο 6 του νομοσχεδίου και το μέγιστο ύψος της είναι το ποσό των 12 δισ. ευρώ, το οποίο όμως μπορεί να αυξηθεί στο μέλλον.
Ειδικότερα, το επίμαχο άρθρο αναφέρει:
1 Με απόφαση του υπουργού Οικονομικών που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, το Ελληνικό Δημόσιο δύναται να παρέχει εγγύηση (η «πράξη παροχής εγγύησης»), έπειτα από σύμφωνη γνώμη της Διυπουργικής Επιτροπής της παρ. 1 του άρθρου 96 του ν. 4549/2018 (Α’ 105), όπως ισχύει, προς τους ομολογιούχους υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας και υπέρ του αποκτώντος, για τιτλοποιημένες απαιτήσεις του παρόντος νόμου. Η εγγύηση τίθεται σε ισχύ με την υπογραφή, μετά την προσκόμιση των δικαιολογητικών της παρ. 2 του άρθρου 10, της σύμβασης εγγύησης σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος Γ’, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του παρόντος νόμου (η «σύμβαση εγγύησης»). Το ανώτατο συνολικό ποσό της δυνάμενης να χορηγηθεί εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου κατ’ εφαρμογή του παρόντος νόμου ανέρχεται σε 12 δισ. ευρώ. Με απόφαση του υπουργού Οικονομικών, που εκδίδεται κατόπιν σχετικής απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ως άνω ποσό δύναται να αυξάνεται για το μέλλον.
2 Η εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου συνίσταται στην ανάληψη υποχρέωσης πληρωμής των υποχρεώσεων του αποκτώντος για την ολοσχερή εξόφληση απαιτήσεων από ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων για αποπληρωμή του κεφαλαίου και των τόκων για όλη τη διάρκεια των τίτλων. Η εξόφληση των απαιτήσεων διενεργείται κατά τόκους ή/και κεφάλαιο, αναλόγως της δομής και των συμβατικών όρων κάθε ομολογίας υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας.
3 Το αίτημα για την παροχή της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου υποβάλλεται αποκλειστικά εντός χρονικής περιόδου 18 μηνών από τις 10/10/2019, ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης C (2019) 7309 Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επί του προγράμματος παροχής εγγυήσεων του παρόντος νόμου. Με απόφαση του υπουργού Οικονομικών, που εκδίδεται κατόπιν σχετικής απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μπορεί να παρατείνεται η περίοδος παροχής εγγύησης, καθώς επίσης να τροποποιούνται για το μέλλον οι όροι παροχής αυτής.
4 Η εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου είναι ρητή, ανέκλητη, ανεπιφύλακτη και σε πρώτη ζήτηση, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 213, 214 και 215 παρ. 1 του Κανονισμού (Ε.Ε.) 575/2013, ως εάν το Ελληνικό Δημόσιο ήταν πρωτοφειλέτης, διέπεται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου και ερμηνεύεται σύμφωνα με τις διατάξεις της από 10/10/2019 C (2019) 7309 Απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και του πρωτογενούς, παραγώγου και επικουρικού ενωσιακού δικαίου περί κρατικών ενισχύσεων.
5 Η εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου χορηγείται έως την καθορισμένη λήξη των ομολογιών υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας ή την πλήρη εξόφλησή τους.
6 Στην απόφαση της παρ. 1 αναφέρεται το ακριβές ποσό της εγγύησης, ο χρόνος διάρκειάς της, η καταβλητέα στο Ελληνικό Δημόσιο προμήθεια ασφαλείας και οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες η εγγύηση παραμένει σε ισχύ σύμφωνα με το άρθρο 15.
Οι προμήθειες
Το νομοσχέδιο καθορίζει και τη διαδικασία επιβολής και καταβολής προμήθειας ασφαλείας. Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη, η προμήθεια ασφαλείας καταβάλλεται από την ημερομηνία παροχής της εγγύησης και καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος αυτής, υπολογιζόμενη επί του εκάστοτε ανεξόφλητου εγγυημένου υπολοίπου ομολογιών υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας. Η προμήθεια ασφαλείας υπολογίζεται και καταβάλλεται στην αρχή κάθε εκτοκιστικής περιόδου και θα αντικατοπτρίζει τους κινδύνους που αναλαμβάνει το Δημόσιο και θα είναι συνάρτηση των ημερομηνιών λήξης των ομολογιών υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας.
Η βασική προμήθεια είναι συνάρτηση του κατάλληλου δείκτη αναφοράς. Από ένα έως τρία έτη χρησιμοποιείται το CDS τριετίας, για 4-5 έτη το CDS πενταετίας, για 6-7 το CDS 7ετίας και στη συνέχεια το CDS 10ετίας.
Πότε τίθεται σε ισχύ
Η εγγύηση τίθεται σε ισχύ μόλις επιβεβαιωθεί ότι πληρούνται σωρευτικά συγκεκριμένες προϋποθέσεις και ειδικότερα:
α) μόλις επέλθει η πώληση σε ιδιώτες επενδυτές ποσοστού 50%+1 των ομολογιών χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, καθώς και αρκετό ποσοστό ομολογιών χαμηλής και μέσης εξοφλητικής προτεραιότητας, ώστε να επιτευχθεί η λογιστική απο-αναγνώριση,
β) υπάρχει αξιολόγηση των ομολογιών υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας που ανταποκρίνεται στην ελάχιστη βαθμίδα που προβλέπει ο νόμος,
γ) η διαχείριση των τιτλοποιημένων απαιτήσεων έχει ανατεθεί σε διαχειριστή που δεν ελέγχεται από το μεταβιβάζον πιστωτικό ίδρυμα (είτε με τη μορφή συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας διαχείρισης, είτε με τη μορφή δικαιώματος διορισμού πλειοψηφίας των μελών του Δ.Σ. ή άλλως, όπως προβλέπει η κείμενη νομοθεσία και τα διεθνή λογιστικά πρότυπα).
Βασική προϋπόθεση για την παροχή της εγγύησης είναι η προηγούμενη αξιολόγηση των ομολογιών υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας από αναγνωρισμένο οίκο αξιολόγησης (εξωτερικό οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η ελάχιστη βαθμίδα που απαιτείται να λάβουν οι συγκεκριμένες ομολογίες προκειμένου να παρασχεθεί η εγγύηση είναι η «ΒΒ-» (Standard & Poors), «Ba3» (Moody’s), «BB-» (Fitch), «BBL» (DBRS). Τυχόν δεύτερη αξιολόγηση διενεργείται από αναγνωρισμένο οίκο αξιολόγησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κανονισμού (Ε.Κ.) αριθ. 1060/2009 (E.E. L 302). Στην περίπτωση δύο αξιολογήσεων και για την επιβεβαίωση της πλήρωσης της ελάχιστης απαιτούμενης βαθμίδας προκειμένου να παρασχεθεί η εγγύηση, λαμβάνεται υπ’ όψιν η χαμηλότερη αξιολόγηση.
Κατάπτωση της εγγύησης
Το άρθρο 13 καθορίζει τη διαδικασία κατάπτωσης της εγγύησης. Το αίτημα κατάπτωσης υποβάλλεται μετά την παρέλευση 50 ημερών από τη μη πληρωμή τυχόν υποχρέωσης του αποκτώντος από τις ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας και εντός εννέα μηνών από τη συμπλήρωση της ανωτέρω προθεσμίας.
Το Ελληνικό Δημόσιο καταβάλλει τα οφειλόμενα ποσά προς τους ομολογιούχους υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας εντός 30 ημερών από την παραλαβή του αιτήματος κατάπτωσης, το οποίο υποβάλλεται προς τη Διεύθυνση Κρατικών Εγγυήσεων και Κίνησης Κεφαλαίων της Γενικής Γραμματείας Δημοσιονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών. Το Ελληνικό Δημόσιο υποκαθίσταται στα δικαιώματα των ομολογιούχων υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας.
Ενημέρωση σε ξένους επενδυτές
Τις βασικές πτυχές του σχεδίου «Ηρακλής», αλλά και το πρόγραμμα εκδόσεων ελληνικών ομολόγων είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν στους εκπροσώπους μεγάλων επενδυτικών φορέων τα μέλη του ελληνικού οικονομικού επιτελείου. Στο περιθώριο του επενδυτικού συνεδρίου της Capital Link, με τίτλο «21 Annual Capital Link Invest In Greece Forum», ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας είχε την ευκαιρία να συναντηθεί με στελέχη της PIMCO, της Goldman Sachs, της Citibank, της Blackrock, της Blue Crest, της Morgan Stanley, της Helm, της Nomura και της Third Point. Ο στόχος διπλός: να ενημερωθούν οι ξένοι επενδυτές για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του σχεδίου «Ηρακλής», με το βάρος της σχετικής ενημέρωσης να πέφτει στον αρμόδιο υφυπουργό Οικονομικών Γιώργο Ζαββό, ο οποίος επίσης βρίσκεται στις ΗΠΑ, αλλά και να μάθουν από πρώτο χέρι τις βασικές προβλέψεις του προγραμματισμού του ΟΔΔΗΧ για την επόμενη χρονιά. Ειδικά το σχέδιο «Ηρακλής» αναμένεται να περάσει από τη Βουλή με διαδικασίες εξπρές, ώστε να σταλεί και το μήνυμα αποφασιστικότητας στις αγορές για την ταχύτατη μείωση των «κόκκινων» δανείων, ένα από τα ζητήματα που απασχολεί πάρα πολύ τους ξένους αναλυτές που παρακολουθούν την υπόθεση «Ελλάδα».
Το οικονομικό επιτελείο ποντάρει στη συμπεριφορά των αγορών μέσα στο 2020, καθώς και ο στόχος της μείωσης των «κόκκινων» δανείων που βαραίνουν τους ισολογισμούς των τραπεζών, αλλά και η υπερκάλυψη των ελληνικών εκδόσεων, όπως και η υλοποίηση των επόμενων κινήσεων αναδιάρθρωσης του χρέους, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις διαθέσεις των αγορών. Στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις του υπουργού Οικονομικών, οι οποίες ήταν δεκάδες, προβλήθηκε ξεκάθαρα το επιχείρημα ότι η Ελλάδα έχει μπει σε τροχιά ανάπτυξης και πλέον συνιστά έναν από τους ασφαλέστερους επενδυτικούς προορισμούς, δεδομένου ότι εκτός από τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα διαθέτει κι ένα πολύ μεγάλο «μαξιλάρι ασφαλείας» για το χρέος το οποίο «εγγυάται» την κάλυψη των δανειακών υποχρεώσεων όχι μόνο για το 2020, αλλά και για τα επόμενα 3-4 χρόνια. Το οικονομικό επιτελείο προτάσσει στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις ότι το 2020 θα είναι η χρονιά με τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης της τελευταίας 15ετίας. Προβάλλει, επίσης, το νέο ευνοϊκότερο περιβάλλον τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα φυσικά πρόσωπα που θα θελήσουν να μεταφέρουν τη φορολογική έδρα τους στην Ελλάδα, προσβλέποντας σε προσέλκυση κεφαλαίων ήδη από τις αρχές της επόμενης χρονιάς.