Ουδέτερο είναι το δημοσιονομικό ισοζύγιο, ελαφρύνσεων και παρεμβάσεων, στο σκέλος των εσόδων, που καταγράφεται στο προσχέδιο του νέου κρατικού προϋπολογισμού του 2020, καθώς η εφαρμογή στο ακέραιο όλων των φοροελαφρύνσεων, που έχουν εξαγγελθεί από την κυβέρνηση, θα κοστίσει 1,2 δισ. ευρώ, ποσό που θα αντισταθμιστεί, όχι με την επιβολή νέων φόρων, αλλά με ισοδύναμα μέτρα, που θα αποφέρουν στα δημόσια ταμεία 1,231 δισ. ευρώ.
Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Κούρου
[email protected]
Αύξηση του ορίου των ηλεκτρονικών συναλλαγών στο 30%, ανεξαρτήτως εισοδήματος, για το «χτίσιμο» του αφορολόγητου ορίου, επέκταση του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων σχεδόν σε περίπου 7.000 περιοχές της χώρας, αλλά και εξίσωσή τους με τις πραγματικές τιμές της αγοράς, επιτάχυνση της επίλυσης φορολογικών διαφορών που εκκρεμούν στα διοικητικά δικαστήρια, αλλά και αύξηση της εισπραξιμότητας εσόδων από ακίνητη περιουσία ειδικά από το Airbnb αποτελούν, μεταξύ άλλων, τα βαριά «χαρτιά» του οικονομικού επιτελείου στα οποία «ποντάρει» για να κλείσει τις «τρύπες» που θα ανοίξουν στα έσοδα από τις ελαφρύνσεις σε φυσικά και νομικά πρόσωπα.
Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι μόνο από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης με μέτρα προώθησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών αναμένει ότι οι εισπράξεις θα ενισχυθούν κατά 642 εκατ. ευρώ.
Ταυτόχρονα, με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την αύξηση της εισπραξιμότητας εσόδων από ακίνητη περιουσία, μέσω των νέων μορφών ελέγχου για το Airbnb (60 εκατ. ευρώ), αλλά και του εξορθολογισμού του συστήματος προσδιορισμού αξιών ακινήτων (142 εκατ. ευρώ), αναμένεται να εισρεύσει ποσό ύψους 202 εκατ. ευρώ, ενώ η επιτάχυνση επίλυσης των φορολογικών διαφορών που εκκρεμούν στα διοικητικά δικαστήρια θα αποφέρουν επιπλέον 50 εκατ. ευρώ.
Σημαντικό επίσης ρόλο στο να κλείσουν τα όποια «κενά» δημιουργηθούν από την εφαρμογή των φοροελαφρύνσεων θα έχουν:
* Ο περιορισμός της υπο-εκτέλεσης λειτουργικών και άλλων δαπανών με αναπροσαρμογή των οροφών δαπανών στον τακτικό προϋπολογισμό ύψους 500 εκατ. ευρώ.
* Η αναδιάρθρωση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων με ενίσχυση του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους, 170 εκατ. ευρώ.
* Η ουσιαστικότερη επισκόπηση δαπανών και εσόδων φορέων Γενικής Κυβέρνησης, που θα αποφέρει αύξηση των εσόδων Γενικής Κυβέρνησης κατά 134 εκατ. ευρώ, αλλά και μείωση των δαπανών κατά 80 εκατ. ευρώ.
* Η βελτίωση αποτελεσματικότητας φορέων Γενικής Κυβέρνησης 123 εκατ. ευρώ.
Παρεμβάσεις
Από την άλλη πλευρά το «πακέτο» των ελαφρύνσεων είναι «γενναίο», αφού, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει μείωση των φορολογικών συντελεστών για φυσικά και νομικά πρόσωπα, αναστολή επιβολής του ΦΠΑ στις οικοδομές, όπως και του φόρου υπεραξίας, μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και της φορολόγησης των μερισμάτων.
Θα πρέπει εξάλλου να αναφερθεί ότι η κυβέρνηση φέτος προσανατολίζεται στο να καταβάλει νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά το επίδομα θέρμανσης, αφού το σχετικό κονδύλι είναι «φουσκωμένο» στον κωδικό του φετινού προϋπολογισμού και χαμηλότερο στον αντίστοιχο του 2020. Ειδικότερα, το συγκεκριμένο «πακέτο» περιλαμβάνει:
Οικογένεια και Υπογεννητικότητα
* Χορήγηση επιδόματος ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννηθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2020, με εξαιρετικά διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια που καλύπτουν το 90% των οικογενειών, 123 εκατ. ευρώ.
* Μετάπτωση στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ του 13% των ειδών βρεφικής ηλικίας και των κρανών ασφαλείας, 12 εκατ. ευρώ.
Φυσικά Πρόσωπα
* Μείωση του εισαγωγικού συντελεστή φορολογίας εισοδήματος στο 9% και αύξηση του αφορολόγητου ορίου για κάθε παιδί, 281 εκατ. ευρώ.
* Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων πλήρους απασχόλησης κατά περίπου μία μονάδα βάσης, 123 εκατ. ευρώ.
Επιχειρήσεις
* Μείωση του φόρου εισοδήματος Νομικών Προσώπων από 28% στο 24% από τη χρήση του 2019, 566 εκατ. ευρώ.
* Μείωση της φορολογίας των κερδών που θα διανεμηθούν το 2020 από 10% σε 5%., 69 εκατ. ευρώ.
Οικοδομική Δραστηριότητα
* Αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για τρία (3) έτη και του φόρου υπεραξίας ακινήτων, 26 εκατ. ευρώ.
* Επιστροφή μέρους των δαπανών για ανακαινίσεις, ενεργειακή και αισθητική αναβάθμιση κτηρίων που εξοφλούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, η οποία δεν θα επιφέρει επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση στον Προϋπολογισμό του 2020.
Το μεγάλο «στοίχημα»
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι και για το 2020 το μεγάλο «στοίχημα» του οικονομικού επιτελείου είναι να περιοριστεί ακόμη περισσότερο η φοροδιαφυγή, ενώ σε δεύτερη φάση να αποφέρουν τα αναμενόμενα οι παρεμβάσεις που θα γίνουν στη φορολογία των ακινήτων ειδικά στην επέκταση των αντικειμενικών αξιών και στην ευθυγράμμισή τους με τις αξίες της αγοράς.
Δεν είναι τυχαίο, όπως αναφέρεται και στο κείμενο του προσχεδίου του νέου κρατικού προϋπολογισμού, ότι η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η μείωση της παραοικονομίας και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μειωθούν περαιτέρω τα φορολογικά βάρη στους πολίτες που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους.
Στο πλαίσιο αυτό η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών είναι αποδεδειγμένα το πιο αποτελεσματικό μέτρο σε αυτή την κατεύθυνση και για τον λόγο αυτό θεσμοθετείται αυξημένος συντελεστής 30% κατά τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
Όσον αφορά την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών ακινήτων, τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου πιστεύουν ότι θα συμβάλει στην αύξηση της εισπραξιμότητας σε ιδιοκτησίες συγκεκριμένων περιοχών της χώρας όπου τώρα το επίπεδο των αντικειμενικών αξιών είναι αρκετά χαμηλότερο έναντι της εμπορικής αξίας, καθώς και σε περιοχές της χώρας με πολύ υψηλή αξία ακινήτων (πολυτελείς παραθεριστικές περιοχές), που ως τώρα δεν λαμβάνονταν υπόψη. Αυτή η παρέμβαση θα δώσει τη δυνατότητα για περαιτέρω μείωση των βαρών στους πολίτες που κατέβαλαν δυσανάλογα υψηλούς φόρους ακίνητης περιουσίας.
Προς αυτή την κατεύθυνση, άλλωστε, θα συμβάλει και η ενίσχυση των ελέγχων σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων (π.χ., AirBnB). Παράλληλα η ταχύτερη εκκαθάριση των φορολογικών εκκρεμοτήτων των πολιτών θα συμβάλει στην αύξηση των εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού, καθώς και στην αποσυμφόρηση των διοικητικών δικαστηρίων.
Μειωμένα έσοδα
Επισημαίνεται ότι με βάση τα στοιχεία του προσχεδίου του νέου κρατικού προϋπολογισμού του 2020, τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού, σε δημοσιονομική βάση, προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 53,964 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 322 εκατ. ευρώ ή 0,6%, έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
Η εν λόγω μείωση οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα στην κατηγορία «Μεταβιβάσεις» και στην κατηγορία «Λοιπά τρέχοντα έσοδα». Ειδικότερα:
* Οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 27.764 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 3 εκατ. ευρώ, έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
* Οι τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας προβλέπονται σε 2.708 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 32 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
* Οι λοιποί φόροι επί παραγωγής προβλέπεται να ανέλθουν σε 1.151 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 112 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
* Ο φόρος εισοδήματος προβλέπεται να διαμορφωθεί στο ποσό των 17.042 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 488 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
* Οι μεταβιβάσεις προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 4.603 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 221 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019, λόγω του ότι δεν έχουν συμπεριληφθεί τα ποσά που αναμένονται από ANFAs και SMPs από τον ESM, τα οποία εντάσσονται κατ' έτος στον προϋπολογισμό αφού εισπραχθούν, ενώ στο έτος 2019 περιλαμβάνονται τα ποσά που έχουν εισπραχθεί ύψους 644 εκατ. ευρώ.
* Τα λοιπά τρέχοντα έσοδα εκτιμώνται σε 1.754 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 524 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019, λόγω πρόβλεψης μειωμένων εσόδων από μερίσματα, από επιστροφές ιδίων πόρων από Ε.Ε., καθώς και από τις προσαρμογές κατά ESA στο εθνικό σκέλος του ΠΔΕ.
* Οι επιστροφές φόρων προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 4.773 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 127 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
Αυξημένες δαπάνες
Δαπάνες αυξημένες κατά 750 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το ύψος στο οποίο εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν φέτος προβλέπει για το 2020 το προσχέδιο του νέου κρατικού προϋπολογισμού. Το συνολικό ύψος των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού αναμένεται να διαμορφωθεί στα 57,052 δισ. ευρώ το 2020, έναντι 56,302 δισ. ευρώ το 2019.
Οι προβλέψεις για το 2020 ενσωματώνουν τις ακόλουθες μεταβολές:
1) Εξοικονόμηση 500 εκατ. ευρώ από τη μείωση των πληρωμών για τόκους εξυπηρέτησης δημοσίου χρέους. Οι δαπάνες για τόκους, σε ακαθάριστη δημοσιονομική βάση, προβλέπεται να μειωθούν από το επίπεδο των 6,5 δισ. ευρώ φέτος στο επίπεδο των 6 δισ. ευρώ το 2020.
2) Αύξηση των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) κατά 600 εκατ. ευρώ, στα 6,75 δισ. ευρώ το 2020 από 6,15 δισ. ευρώ φέτος. Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο κρατικός προϋπολογισμός του 2019 προέβλεπε για φέτος ότι οι δαπάνες του ΠΔΕ θα ανέρχονταν στα 6,75 δισ. ευρώ, αλλά τελικά η χρονιά εκτιμάται ότι θα κλείσει με περικοπή τους κατά 600 εκατ. ευρώ.
3) Διάθεση ποσού 43 εκατ. ευρώ για τη χορήγηση επιδόματος 2.000 ευρώ στις νέες οικογένειες για κάθε παιδί που γεννιέται.
Παροχές σε εργαζομένους
4) Αύξηση των δαπανών για παροχές σε εργαζομένους κατά 415 εκατ. ευρώ, στα 13,399 δισ. ευρώ το 2020, από 12,984 δισ. ευρώ το 2019. Η μεταβολή αυτή οφείλεται:
α) στην αύξηση των τακτικών αποδοχών κατά 137 εκατ. ευρώ που αφορά κυρίως τις μισθολογικές ωριμάνσεις του εν ενεργεία προσωπικού,
β) στην αύξηση των εργοδοτικών εισφορών υπέρ ΕΦΚΑ, ΕΟΠΥΥ και λοιπών ασφαλιστικών φορέων κατά 327 εκατ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση του ποσοστού των εργοδοτικών εισφορών του ΕΦΚΑ από 10% για το 2019 σε 13,33% το 2020 και
γ) στη μείωση κατά 50 εκατ. ευρώ των δαπανών για πληρωμές πρόσθετων αποδοχών, δεδομένου ότι οι πληρωμές αυτές εμφανίστηκαν αυξημένες στο έτος 2019, λόγω της διενέργειας εκλογικών αναμετρήσεων.