Στόχος του ΕΠΑ είναι ο καλύτερος συντονισμός και υλοποίηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, που από το 2021 θα έχει μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Τι προβλέπει για τους εθνικούς πόρους, τις υπερβάσεις, την επίβλεψη των έργων και το ακατάσχετο.
Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
Μακροπρόθεσμο χαρακτήρα θα έχει από το 2021 το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), καθώς ο σχεδιασμός του θα εξαρτάται από το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) το οποίο θα σχεδιάζεται με ορίζοντα πενταετίας. Αυτό προβλέπουν διατάξεις του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων που τέθηκαν σε διαβούλευση από τον υπουργό Άδωνι Γεωργιάδη, η οποία θα διαρκέσει έως τις 24 Σεπτεμβρίου.
Στόχος του ΕΠΑ είναι ο καλύτερος συντονισμός και υλοποίηση του ΠΔΕ, το οποίο με το ισχύον πλαίσιο καταρτίζεται και υλοποιείται σε ετήσια βάση, με αποτέλεσμα την αποσπασματική και σε ορισμένες περιπτώσεις τη μη έγκαιρη εκτέλεσή του. Βάσει των διατάξεων του υπουργείου Ανάπτυξης, οι οποίες θα ενσωματωθούν στο αναπτυξιακό πολυνομοσχέδιο, το ΕΠΑ θα καθορίζει τις προτεραιότητες ανά τομέα πολιτικής στο πλαίσιο των εθνικών αναπτυξιακών στόχων, τους ειδικούς στόχους και δράσεις, τη διάρκεια της εφαρμογής του, το συνολικό και ανά Πρόγραμμα προϋπολογισμό, καθώς και τα αποτελέσματα που επιδιώκονται με την εφαρμογή του.
Η προγραμματική περίοδος του ΕΠΑ είναι πενταετούς διάρκειας, ωστόσο, με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, μπορεί να ορίζεται μικρότερη ή μεγαλύτερη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου, αν αυτό επιβάλλεται για ειδικούς λόγους, όπως ο προγραμματισμός των Επενδυτικών και Διαρθρωτικών Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άλλες δεσμεύσεις της χώρας, οι φάσεις του οικονομικού κύκλου και το ύψος των διαθέσιμων πόρων.
Εθνικοί πόροι
Το ΕΠΑ θα υλοποιείται με τους εθνικούς πόρους του ΠΔΕ που προσδιορίζονται με την απόφαση έγκρισής του. Για τον προσδιορισμό των πόρων του ΕΠΑ λαμβάνονται υπόψη, ιδίως, οι δεσμεύσεις από το δημοσιονομικό πλαίσιο που ισχύει κάθε φορά, οι προοπτικές της οικονομίας για το χρονικό διάστημα προγραμματισμού, η συμπληρωματικότητα με τις συγχρηματοδοτούμενες από την Ευρωπαϊκή Ένωση παρεμβάσεις, οι ανάγκες που προκύπτουν από άλλα προγράμματα ανάπτυξης που χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ ή από άλλες πηγές χρηματοδότησης, οι ανάγκες που προκύπτουν από έργα της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου που δεν ολοκληρώνονται εντός αυτής και οι ανάγκες ωρίμανσης έργων για μελλοντική ένταξη στο ΕΠΑ, στο ΕΣΠΑ, στα προγράμματα του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου ή σε άλλα εθνικά, ευρωπαϊκά ή διεθνή προγράμματα.
Υπερβάσεις
Σε ό,τι αφορά το ύψος των υπερδεσμεύσεων, σε κάθε τομεακό ή περιφερειακό πρόγραμμα ανάπτυξης (ΤΠΑ και ΠΠΑ) μπορεί να εντάσσονται έργα συνολικού προϋπολογισμού δημόσιας δαπάνης, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβεί το 130% της συνολικής δημόσιας δαπάνης του οικείου ΤΠΑ ή ΠΠΑ. Μετά την έγκριση του ΕΠΑ, το παραπάνω ποσοστό μπορεί να τροποποιείται ανά ΤΠΑ ή ΠΠΑ με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του γενικού γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ. Για τα έργα τα οποία εντάσσονται στα ΤΠΑ και ΠΠΑ οι νομικές δεσμεύσεις αναλαμβάνονται το αργότερο μέσα σε 18 μήνες από την ένταξή τους.
Σε αντίθετη περίπτωση, προκειμένου να μην απενταχθούν, απαιτείται αιτιολογημένη έκθεση της Υπηρεσίας Διαχείρισης και έγκριση της Διεύθυνσης Διαχείρισης Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΔΔΕΠ). Επίσης με βάση το άρθρο 20 των υπό δημόσια διαβούλευση διατάξεων, δεν απαιτείται σύμπραξη του υπουργού Οικονομικών για την έκδοση κανονιστικών διοικητικών πράξεων που προκαλούν δαπάνη, η οποία βαρύνει το Εθνικό και το Συγχρηματοδοτούμενο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Επίσης εξαιρούνται οι συμβάσεις μίσθωσης έργου που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο προγραμμάτων του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ).
Επίβλεψη έργων
Επίσης προβλέπεται πως με κοινή απόφαση των υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Υποδομών και Μεταφορών μπορεί να συστήνεται μητρώο εξειδικευμένων στελεχών προερχόμενων από τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να υποστηρίζουν για συγκεκριμένο χρόνο την επίβλεψη έργων του ΕΠΑ.
Ακατάσχετο
Οι διατάξεις για το ΕΠΑ ορίζουν ότι οι προκαταβολές και οι ενδιάμεσες πληρωμές στους δικαιούχους για την υλοποίηση των πράξεων που χρηματοδοτούνται από το ΕΠΑ δεν υπόκεινται σε κατάσχεση ή σε οποιουδήποτε είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται με οφειλές του δικαιούχου προς το Ελληνικό Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι τελικές πληρωμές όμως στους δικαιούχους, μετά την ολοκλήρωση του έργου, μπορεί να κατάσχονται, να συμψηφίζονται, να παρακρατούνται ή να αποδίδονται για λογαριασμό του δικαιούχου και καταβάλλονται με την υποχρεωτική προσκόμιση αποδεικτικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας, όπου αυτό απαιτείται.