Την ανάγκη άμεσης εφαρμογής ενιαίας στρατηγικής για την αντιμετώπιση της κρίσης που μαστίζει τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας, με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την αναζωογόνηση του κλάδου υπογραμμίζει μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Αντίθετα, η αδράνεια μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική για τον κλάδο που αποτέλεσε για πολλά χρόνια την ατμομηχανή της ελληνικής μεταποίησης. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, επισημαίνει το ΙΟΒΕ, οι προοπτικές για την κλωστοϋφαντουργία διαγράφονται δυσοίωνες και θα πρέπει να αναμένεται ακόμα μεγαλύτερη συρρίκνωσή της τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με την μελέτη το σημαντικότερο πρόβλημα του κλάδου σήμερα συνδέεται με τη ισχυρή ανταγωνιστική πίεση που δέχεται, κυρίως από χώρες χαμηλού κόστους, ύστερα από την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 2005.
Η απελευθέρωση της παγκόσμιας αγοράς, επισημαίνει το ΙΟΒΕ, βρήκε απροετοίμαστες τις περισσότερες εγχώριες κλωστοϋφαντουργικές εταιρίες με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αντιδράσουν αποτελεσματικά στο νέο περιβάλλον. Κατά την κρίσιμη περίοδο 1994 - 2004 που προηγήθηκε της μετάβασης από το καθεστώς της πλήρους προστασίας σε εκείνο της ελεύθερης αγοράς (το 2005), οι περισσότερες εγχώριες κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις αδράνησαν. Δεν προχώρησαν στον εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού τους και των δομών λειτουργίας τους, δεν δημιούργησαν νέες κατάλληλες υποδομές και δεν φρόντισαν την προσαρμογή τους στο νέο παγκόσμιο περιβάλλον. Έτσι η απελευθέρωση της αγοράς τις βρήκε απροετοίμαστες και αδύναμες να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό με αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων του κλάδου να βρεθεί γρήγορα αντιμέτωπος με το φάσμα της επιβίωσης.
Στο δυσμενές αυτό περιβάλλον για την ελληνική κλωστοϋφαντουργία πολλές εταιρίες του κλάδου έχουν επιπρόσθετα να αντιμετωπίσουν σειρά χρηματοδοτικών περιορισμών. Οι περιορισμοί αυτοί εντοπίζονται αφενός στην ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης και αφετέρου στη δυσκολία εξεύρεσης "φθηνών" κεφαλαίων, καθώς οι τράπεζες εμφανίζονται απρόθυμες να χορηγήσουν μακροχρόνια δάνεια. Έτσι ο βραχυχρόνιος δανεισμός αποτελεί την έσχατη και πλέον ασύμφορη επιβεβλημένη λύση. Επιπλέον πρόβλημα για τον κλάδο αποτελεί η ρηχή τεχνολογική βάση των ελληνικών επιχειρήσεων.
Τα σοβαρά ανταγωνιστικά μειονεκτήματα των εγχωρίων επιχειρήσεων του κλάδου στο νέο παγκόσμιο και πλήρως απελευθερωμένο περιβάλλον σε συνδυασμό με την αδυναμία εξεύρεσης κεφαλαίων ώστε να επιχειρήσουν μια ύστατη προσπάθεια αναδιάταξης των δυνάμεών τους, έχουν φέρει τις επιχειρήσεις του κλάδου σε δεινή θέση και το μέλλον τους προδιαγράφεται δυσοίωνο.
Προτάσεις για τη διάσωση του κλάδου
Παρόλα αυτά, στη μελέτη του ΙΟΒΕ επισημαίνεται ότι υπάρχει ακόμα χρόνος αντίδρασης για την διάσωση του κλάδου, αρκεί να υπάρξει συστηματική και συντονισμένη προσπάθεια από όλους του εμπλεκομένους. Η υφιστάμενη κατάσταση δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί ούτε με απομόνωση της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας από τη διεθνή αγορά, ούτε με απο-σπασματικά μέτρα ενίσχυσης που στερούνται ενιαίου προγραμματισμού.
Σύμφωνα με την μελέτη του ΙΟΒΕ σημαντικά πεδία δράσης για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου είναι δυνατόν να αποτελέσουν:
α) η αλλαγή της στρατηγικής των ελληνικών επιχειρήσεων με τη μετατόπιση του ανταγωνισμού από το πεδίο παραγωγής φθηνών προϊόντων στο πεδίο παραγωγή ποιοτικών προϊόντων σε ανταγωνιστικές τιμές, με ιδιαίτερη έμφαση στη σμίκρυνση του χρόνου παράδοσης,
β) η υιοθέτηση, από την πλευρά των επιχειρήσεων, ενός περισσότερο πελατοκεντρικού συστήματος παραγωγής και διανομής, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ικανοποίηση των υψηλών απαιτήσεων, εγχώριων και διεθνών πελατών,
γ) η αποτελεσματική εκμετάλλευση μικρών αγορών (niche markets) στο πλαίσιο των οποίων είναι δυνατό να παραχθούν προϊόντα υψηλού βαθμού διαφοροποίησης,
δ) η δημιουργία καταστημάτων boutique, στα οποία διατίθενται τόσο συναφή (κλωστοϋφαντουργικά από διαφορετικές ύλες) όσο και μη συναφή μεταξύ τους προϊόντα, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται, αφενός η μεγαλύτερη ικανοποίηση περισσότερων πελατών και αφετέρου η αποτελεσματικότερη διαχείριση κινδύνου και η μείωση της πιθανότητας συρρίκνωσης,
ε) η προβολή των ελληνικών κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στις αγορές του εξωτερικού, μέσα από συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις,
στ) η βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων του κλάδου στις υπάρχουσες δυνατότητες χρηματοδότησης,
ζ) Η αύξηση των επενδύσεων προκειμένου να εξασφαλιστούν ερευνητικές και αναπτυξιακές προσπάθειες, έτσι ώστε να βελτιωθεί η παραγωγικότητα, να μειωθεί το κόστος παραγωγής, να βελτιωθεί η ποιότητα των προϊόντων και το επίπεδο εξυπηρέτησης των πελατών,
η) η έμφαση στην καινοτομία, η οποία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας του κλάδου,
θ) η έμφαση στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, ιδιαίτερα στον τομέα της πληροφορικής και των επικοινωνιών,
ι) η καταπολέμηση του παραεμπορίου, κυρίως της εισαγωγής προϊόντων σε τιμές Dumping κάτω του κόστους, του αθέμιτου ανταγωνισμού και της γραφειοκρατίας, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση ενός σταθερού φορολογικού συστήματος, με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές κερδών για τα επιχειρηματικά κέρδη,
ια) η υιοθέτηση πρακτικών διασφάλισης προστασίας του περιβάλλοντος και
ιβ) η έμφαση στην Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη των επιχειρήσεων του κλάδου.