Ύστερα από μια δεκαετία, το 2018 οι κρατικές πιστώσεις για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) στην Ελλάδα αυξήθηκαν στα προ κρίσης επίπεδα (δείκτης GBARD). Αύξηση σημειώθηκε και στις ιδιωτικές επενδύσεις για Ε&Α στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα οριστικά στοιχεία δαπανών Ε&Α για το 2017. Παράλληλα, το 2017 αυξάνεται η απασχόληση προσωπικού σε Ε&Α.
Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Ύστερα από μια δεκαετία, το 2018 οι κρατικές πιστώσεις για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) στην Ελλάδα αυξήθηκαν στα προ κρίσης επίπεδα (δείκτης GBARD). Αύξηση σημειώθηκε και στις ιδιωτικές επενδύσεις για Ε&Α στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα οριστικά στοιχεία δαπανών Ε&Α για το 2017. Παράλληλα, το 2017 αυξάνεται η απασχόληση προσωπικού σε Ε&Α.
Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα από τα στοιχεία που δημοσίευσε και απέστειλε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στη Eurostat στις 30 Ιουνίου 2019, όπως προβλέπεται από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Η δημοσίευση των δεικτών εντάσσεται στο πλαίσιο της τακτικής παραγωγής των επίσημων στατιστικών για την Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στην Ελλάδα, που πραγματοποιεί το ΕΚΤ, ως φορέας και εθνική αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος, με τη συνεργασία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
Τι δείχνουν οι αριθμοί
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία για την κρατική χρηματοδότηση στην Ελλάδα την περίοδο 2008-2018 (https://metrics.ekt.gr /publications/340), το 2018 οι κρατικές πιστώσεις για Ε&Α ανέρχονται σε 1.141,62 εκατ. ευρώ (δείκτης GBARD), το υψηλότερο ποσό που καταγράφεται τη δεκαετία 2008-2018, με αμέσως προηγούμενο αυτό του 2008.
Ο δείκτης GBARD (Government Budget Appropriations for Research and Development) καταγράφει τις πιστώσεις των κρατικών προϋπολογισμών που δεσμεύονται για σκοπούς Ε&Α και χρησιμοποιείται σε διεθνές επίπεδο για τη μέτρηση της προτεραιότητας και της στόχευσης των εφαρμοζόμενων πολιτικών σε Ε&Α.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης παράγει, από το 2012 και εντεύθεν, και διαβιβάζει σε ετήσια βάση στη Eurostat, τον δείκτη GBARD για την Ελλάδα, συλλέγοντας στοιχεία από την κεντρική κυβέρνηση και τις 13 περιφερειακές διοικήσεις. Τα στοιχεία αφορούν τις κρατικές πιστώσεις Ε&Α που περιλαμβάνονται και στα δύο σκέλη του κρατικού προϋπολογισμού, Τακτικό Προϋπολογισμό και Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (εθνικό και συγχρηματοδοτούμενο σκέλος).
Κλείνοντας μια δεκαετία συνεχούς διαθεσιμότητας στοιχείων, η ανάλυση των στατιστικών στοιχείων αναδεικνύει τις σημαντικές διακυμάνσεις του δείκτη κατά την περίοδο 2008-2018, που οφείλονται αφενός στην επίδραση των δημοσιονομικών περιορισμών στον τακτικό προϋπολογισμό και αφετέρου στη σημαντική συμβολή των διαρθρωτικών προγραμμάτων στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
11η στην Ε.Ε. η Ελλάδα
Το 2018, ο τακτικός προϋπολογισμός αυξάνεται σε σχέση με το 2017 και το 2016, ενώ η πρόοδος υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2014-2020 συνοδεύεται με αυξημένες πιστώσεις στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με αποτέλεσμα την αύξηση του συνολικού δείκτη GBARD.
Το ποσοστό του δείκτη επί του ΑΕΠ της χώρας ανέρχεται σε 0,62%, προσεγγίζοντας τον μέσο όρο της Ε.Ε.-28 (0,64%) και η Ελλάδα βρίσκεται στην 11η θέση μεταξύ των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ποσοστό του δείκτη GBARD στις δημόσιες δαπάνες φθάνει το 1,32%, επίσης προσεγγίζοντας τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1,4%) και η Ελλάδα βρίσκεται στην 11η θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι ιδιωτικές επενδύσεις
Αύξηση παρουσιάζουν και οι ιδιωτικές επενδύσεις σε Ε&Α στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία δαπανών Ε&Α για το 2017, οι συνολικές δαπάνες στην Ελλάδα για ερευνητικές και αναπτυξιακές δραστηριότητες ανήλθαν σε 2.038,43 εκατ. ευρώ (https://metrics.ekt.gr/publications/341).
Για δεύτερη συνεχή χρονιά, ο τομέας των επιχειρήσεων είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στις εθνικές δαπάνες Ε&Α. Στον τομέα των επιχειρήσεων πραγματοποιήθηκαν δαπάνες Ε&Α ύψους 994,04 εκατ. ευρώ ή σχεδόν το 50% των συνολικών δαπανών στη χώρα. Ακολουθούν ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (576,85 εκατ. ευρώ), ο κρατικός τομέας (451,14 εκατ. Ευρώ) και τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα με 16,4 εκατ. ευρώ).
Ο συνολικός δείκτης «Ένταση Ε&Α», που εκφράζει τις δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαμορφώθηκε στο 1,13%, τοποθετώντας την Ελλάδα στη 18η θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αύξηση της απασχόλησης
Η σημαντική αύξηση των δαπανών Ε&Α το 2017 είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση στην απασχόληση σε δραστηριότητες Ε&Α.
Ο αριθμός των Ισοδυνάμων Πλήρους Απασχόλησης (ΙΠΑ), που αποδίδουν «θέσεις» πλήρους απασχόλησης, σε σχέση με το 2016, αυξάνεται κατά περίπου 14% για το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α και κατά 19% για τους ερευνητές.
Το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α το 2017 ανέρχεται σε 47.584,9 θέσεις πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ) και οι ερευνητές σε 35.000,2 ΙΠΑ. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στον τομέα των επιχειρήσεων.
Σημειώνεται ότι τα στατιστικά στοιχεία και οι δείκτες για την Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στην Ελλάδα, τα οποία παράγονται και εκδίδονται από το ΕΚΤ, αποστέλλονται σε τακτική βάση στη Eurostat και τον ΟΟΣΑ. Η ανάλυση των στοιχείων και η εξαγωγή των σχετικών δεικτών δημοσιεύονται σε έντυπες και ηλεκτρονικές εκδόσεις του ΕΚΤ που διατίθενται στον ανανεωμένο δικτυακό τόπο http://metrics.ekt.gr.