Διευκρινίσεις σχετικά με την έναρξη και τη λήξη του δικαιώματος σύνταξης στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ) παρέχει απόφαση του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης, Τάσου Πετρόπουλου, η οποία αναρτήθηκε στη «Διαύγεια».
Διευκρινίσεις σχετικά με την έναρξη και τη λήξη του δικαιώματος σύνταξης στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ) παρέχει απόφαση του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης, Τάσου Πετρόπουλου, η οποία αναρτήθηκε στη «Διαύγεια».
Συγκεκριμένα, με τις κοινοποιούμενες ρυθμίσεις, ενοποιείται και απλοποιείται η έναρξη καταβολής της επικουρικής σύνταξης για όλους τους ασφαλισμένους του ΕΤΕΑΕΠ, η οποία, μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 4578/2018 «Μείωση ασφαλιστικών εισφορών και άλλες διατάξεις», καθοριζόταν από τις καταστατικές διατάξεις κάθε ενταχθέντος φορέα στο ΕΤΕΑΕΠ, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαφορετική έναρξη καταβολής της επικουρικής σύνταξης ανά ενταχθέντα τομέα, κλάδο ή ταμείο.
Ειδικότερα, ως προς την εφαρμογή του άρθρου 8, η ισχύς του οποίου άρχισε από τις 4 Δεκεμβρίου 2018, επισημαίνονται τα εξής:
Α. Έναρξη συνταξιοδοτικού δικαιώματος
1. Για την άσκηση του δικαιώματος επικουρικής σύνταξης, λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου, από όλους τους ασφαλισμένους του ΕΤΕΑΕΠ, απαιτείται η υποβολή σχετικής αίτησης στο ΕΤΕΑΕΠ.
2. Βασική προϋπόθεση για την έναρξη καταβολής της επικουρικής σύνταξης είναι η προηγούμενη συνταξιοδότηση από το φορέα κύριας ασφάλισης για την αυτή αιτία.
Σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο του άρθρου 41 του ν. 4052/2012 (Α΄ 41), οι ασφαλισμένοι του ΕΤΕΑΕΠ "δικαιούνται σύνταξης, εφόσον θεμελιώνουν αντίστοιχο δικαίωμα συνταξιοδότησης στο φορέα κύριας ασφάλισής τους για την αυτή αιτία και έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου, που προβλέπει η νομοθεσία του αντίστοιχου φορέα κύριας ασφάλισής τους".
α. Κατά τα λοιπά, για την επικουρική σύνταξη, λόγω γήρατος, ισχύουν αναλογικά τα οριζόμενα στο άρθρο 1 παρ. 2 του ν. 4554/2018, ήτοι η καταβολή της αρχίζει από την πρώτη του επόμενου μήνα της υποβολής της σχετικής αίτησης, υπό την προϋπόθεση ότι, κατά την ημερομηνία αυτή, πληρούνται όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις (συνταξιοδότηση από φορέα κύριας ασφάλισης και προϋποθέσεις χορήγησης επικουρικής σύνταξης), διαφορετικά από την πρώτη ημέρα του μήνα που έπεται εκείνου κατά τον οποίο πληρούνται όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις.
Βάσει του άρθρου 1 παρ. 2, περ. γ΄ του ν. 4554/2018, η οποία εφαρμόζεται αναλογικά στο ΕΤΕΑΕΠ, οι ασφαλισμένοι που, κατά την έναρξη χορήγησης της επικουρικής σύνταξης, συνεχίζουν την απασχόλησή τους ως μισθωτοί ή μη μισθωτοί, διέπονται από τις διατάξεις περί απασχόλησης συνταξιούχων. Στις περιπτώσεις αυτές, δεν απαιτείται η διακοπή της επαγγελματικής δραστηριότητας και η συνέχιση της απασχόλησης δηλώνεται στην αίτηση συνταξιοδότησης.
β. Η παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 4554/2018 ρυθμίζει την έναρξη του δικαιώματος σύνταξης, λόγω θανάτου ή κήρυξης σε αφάνεια ασφαλισμένου ή συνταξιούχου.
Βάσει αυτής, η επικουρική σύνταξη, λόγω θανάτου ασφαλισμένου ή συνταξιούχου, καταβάλλεται από την πρώτη ημέρα του μήνα που έπεται της ημερομηνίας του θανάτου και δεν μπορεί να ανατρέξει σε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από ένα έτος, πριν από το τέλος του μήνα που υποβάλλεται η αίτηση συνταξιοδότησης, εφόσον βέβαια συντρέχει κατά την ως άνω ημερομηνία και η προηγούμενη συνταξιοδότηση για την αυτή αιτία από το φορέα κύριας ασφάλισης.
3. Με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 8 του ν. 4578/2018, προβλέπεται ρητά ότι, κατ’ εξαίρεση, η καταβολή της επικουρικής σύνταξης, λόγω γήρατος, θανάτου ή αναπηρίας, από το ΕΤΕΑΕΠ, αρχίζει από την ημερομηνία έναρξης καταβολής της κύριας σύνταξης, εφόσον, κατά την ημερομηνία αυτή, πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση επικουρικής σύνταξης και η αίτηση υποβληθεί μέσα σε τρεις μήνες από την ημερομηνία κοινοποίησης της απόφασης για την απονομή της κύριας σύνταξης.
Όπως διευκρινίζεται στην υπουργική απόφαση, η διάταξη αυτή κρίθηκε σκόπιμη, καθώς εφαρμόζεται ήδη στην πλειονότητα των ασφαλισμένων του ΕΤΕΑΕΠ, βάσει των καταστατικών διατάξεων του πρ. ΕΤΕΑΜ και πρ. ΤΕΑΔΥ και σκοπό έχει την προστασία των ασφαλισμένων του ΕΤΕΑΕΠ, οι οποίοι, λόγω άγνοιας ή ελλιπούς πληροφόρησης, δεν υποβάλλουν ταυτόχρονα με την αίτηση για κύρια σύνταξη και αίτηση για επικουρική σύνταξη, αν και πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις.
Β. Λήξη συνταξιοδοτικού δικαιώματος
Με βάση την παρ. 4 του άρθρου 1 του ν. 4554/2018 και την παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 4578/2018, το δικαίωμα σε επικουρική σύνταξη λήγει α) στη σύνταξη, λόγω γήρατος, στο τέλος του μήνα κατά τον οποίο επήλθε ο θάνατος του συνταξιούχου, β) στη σύνταξη λόγω θανάτου, στο τέλος του μήνα κατά τον οποίο επήλθε ο θάνατος του δικαιούχου ή τελέστηκε γάμος ή συνάφθηκε σύμφωνο συμβίωσης ή έπαυσε η απαιτούμενη ανικανότητα για εργασία, με νεότερη κρίση της υγειονομικής επιτροπής, ή συμπληρώθηκε το όριο ηλικίας λήξης του δικαιώματος».
Πεδίο εφαρμογής
Η ισχύς των διατάξεων του κοινοποιούμενου άρθρου 8 του ν. 4578/2018 άρχισε από τις 4 Δεκεμβρίου 2018, καταργούμενης από την ημερομηνία αυτή κάθε αντίθετης γενικής ή ειδικής διάταξης. Συνεπώς, οι ρυθμίσεις για την έναρξη καταβολής της επικουρικής σύνταξης εφαρμόζονται καταρχήν επί αιτήσεων συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από την ημερομηνία αυτή και μετά.
Οι εκκρεμείς, μέχρι και τις 3 Δεκεμβρίου 2018, αιτήσεις συνταξιοδότησης, σύμφωνα με τους κανόνες του διαχρονικού δικαίου της κοινωνικής ασφάλισης, κρίνονται, σε ό,τι αφορά την έναρξη καταβολής της σύνταξης, με βάση το νομικό καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο άσκησης του δικαιώματος, εκτός αν η επελθούσα μεταβολή της νομοθεσίας είναι επί το ευμενέστερον (π.χ. πρ. ΤΕΑΥΕΚ, πρ. ΤΕΑΠΟΖΟ και πρ. ΤΕΑΥΝΤΠ σε σχέση με την παρ. 2 του άρθρου 8), οπότε η νεότερη νομοθεσία καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των μη οριστικών αποφάσεων συνταξιοδότησης, επί των οποίων έχει ασκηθεί ένσταση.