Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα βρίσκεται σε φάση ανάκαμψης από τα μέσα του 2005 και ακολουθεί παράλληλη πορεία με αυτή του συνόλου της ΕΕ-25.
Όπως αναφέρεται σε έκθεση του ΙΟΒΕ, το Φεβρουάριο διατηρεί μεν ανοδική πορεία, η βελτίωση όμως ήταν σαφώς βραδύτερη από εκείνη των προηγουμένων μηνών.
Συγκεκριμένα, διαμορφώθηκε στις 94,5 μονάδες το Φεβρουάριο από 93,9 τον Ιανουάριο. Η άνοδος αυτή οφείλεται στη θετικότερη πορεία των επιμέρους δεικτών στους τομείς οικονομικής δραστηριότητας.
Αντίθετα δυσμενέστερη, σε σχέση με τον Ιανουάριο, είναι η στάση των καταναλωτών, καθώς σημειώνεται ουσιαστική μείωση του σχετικού Δείκτη Εμπιστοσύνης, ο οποίος μετά από μικρή βελτίωση περιορίζεται πάλι κάτω από το αντίστοιχο επίπεδο του 2005.
1. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ: Πιο αισιόδοξες οι προβλέψεις για την παραγωγή
Το Φεβρουάριο ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στον τομέα της Βιομηχανίας διαμορφώνεται στις 103,2 μονάδες, τιμή ανώτερη του Φεβρουαρίου του 2005 (98,4 μονάδες). Η βελτίωση του κλίματος οφείλεται κυρίως στις πιο αισιόδοξες προβλέψεις για την πορεία της παραγωγής.
Διευρύνεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που κρίνουν ότι τα επίπεδα παραγγελιών τους είναι κανονικά για την εποχή. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που θεωρούν τις παραγγελίες χαμηλές παραμένει μεν στο 22%, είναι όμως σαφώς μειωμένο έναντι της προ έτους τιμής του.
Βελτιωμένες, σε σχέση με αυτές που διατυπώθηκαν τον προηγούμενο μήνα είναι και οι προσδοκίες των επιχειρήσεων για την εξέλιξη της παραγωγής, των πωλήσεων και των εξαγωγών καθώς το 42%, 47% και 34% των επιχειρήσεων που έλαβαν μέρος στην έρευνα, αντίστοιχα, προβλέπουν άνοδο τους προσεχείς μήνες. Οι προσδοκίες για την απασχόληση είναι πιο συγκρατημένες, καθώς το 75% των επιχειρήσεων αναφέρεται σε σταθερότητα.
Οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής και το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού διατηρούνται στα επίπεδα του Ιανουαρίου σε 4,7 μήνες και 73,5% αντίστοιχα, τιμές πάντως ανώτερες του Φεβρουαρίου 2005.
Ειδικότερα στις βασικές ομάδες του τομέα της βιομηχανίας σημειώθηκαν οι ακόλουθες εξελίξεις:
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στην ομάδα των Καταναλωτικών Αγαθών παρουσίασε το Φεβρουάριο ελαφρά πτώση. Η υποχώρηση του δείκτη αποδίδεται στις μετριοπαθέστερες εκτιμήσεις των επιχειρήσεων, για το ύψος των παραγγελιών και αποθεμάτων, αν και η πλειονότητα διατηρεί τη θέση ότι είναι σε «κανονικά» για την εποχή επίπεδα. Αντίθετα, ευνοϊκότερες είναι οι προσδοκίες για την πορεία της παραγωγής, των πωλήσεων και των εξαγωγών τους προσεχείς μήνες. Το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού διατηρείται στα επίπεδα του Ιανουαρίου, ενώ οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής περιορίζονται ελαφρά σε 4,7 (4,9 τον Ιανουάριο).
Η κατάσταση στα Κεφαλαιουχικά Αγαθά κρίνεται ιδιαίτερα ευνοϊκή καθώς ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών βελτιώνεται στις 93,6 μονάδες έναντι 86,4 μονάδων τον Ιανουάριο. Η βελτίωση αυτή οφείλεται στις πιο θετικές εκτιμήσεις για το επίπεδο των παραγγελιών και στην ενίσχυση των προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες. Παράλληλα θετικές είναι και οι προσδοκίες των επιχειρήσεων για άνοδο των πωλήσεων και εξαγωγών. Το θετικό κλίμα στον κλάδο τροφοδοτεί εντατικότερη χρήση του εργοστασιακού δυναμικού με αποτέλεσμα το σχετικό ποσοστό να φτάνει το 69,4% και οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής τους 6,4.
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στον κλάδο των Ενδιάμεσων Αγαθών σημείωσε νέα άνοδο, η οποία συνδέεται με την ισχυροποίηση των προβλέψεων για αύξηση της παραγωγής το προσεχές τρίμηνο και τις ευνοϊκότερες εκτιμήσεις για το ύψος παραγγελιών και αποθεμάτων. Επιπλέον, έντονα ανοδικές είναι οι προσδοκίες για αύξηση των πωλήσεων, ενώ δεν σημειώνεται διαφοροποίηση στις εκτιμήσεις για τους μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής και το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού.
2. ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ: Θετικές προβλέψεις για την απασχόληση
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές σημείωσε άνοδο στις 94,9 μονάδες έναντι 87,9 μονάδων τον Ιανουάριο, τιμή σαφώς ανώτερη και του Φεβρουαρίου 2005. Η αύξηση αυτή οφείλεται αφενός στις θετικότερες εκτιμήσεις για πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων και αφετέρου στην περαιτέρω βελτίωση των προσδοκιών αύξησης της απασχόλησης. Ειδικότερα το επίπεδο του προγράμματος εργασιών, αν και παραμένει σε κατώτερα από τα κανονικά επίπεδα για υψηλό ποσοστό επιχειρήσεων, εντούτοις εμφανίζει βελτίωση έναντι των προηγούμενων μηνών. Παράλληλα, η πλειονότητα των επιχειρήσεων μπορεί να προβλέπει ότι ο αριθμός των απασχολούμενων θα παραμείνει αμετάβλητος το προσεχές τρίμηνο, όμως περιορίζεται και αυτό το μήνα το ποσοστό αυτών που αναμένουν μείωση της απασχόλησης.
Το Φεβρουάριο αποτυπώνονται διαφοροποιήσεις στις εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για τους παράγοντες που επηρεάζουν την ομαλή διεξαγωγή της κατασκευαστικής δραστηριότητας σε σχέση με αυτές του Ιανουαρίου. Αρχικά διευρύνεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν χαμηλή ζήτηση (26% έναντι 16%). Επίσης αυξάνεται σε 21% το ποσοστό αυτών που προβάλλουν τις κακές καιρικές συνθήκες, παράγοντας που κατατάσσεται στην τρίτη θέση. Αντίθετα περιορίζεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνουν θεσμικούς ή γραφειοκρατικούς λόγους, αν και εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικά εμπόδια στη λειτουργίας τους. Τέλος η ανεπάρκεια χρηματοδότησης αποτελεί εμπόδιο για μικρότερο, έναντι του Ιανουαρίου, ποσοστό επιχειρήσεων.
Οι εξελίξεις στους κλάδους του κατασκευαστικού τομέα ήταν οι ακόλουθες:
Η εικόνα βελτίωσης του κλίματος στον κλάδο Ιδιωτικών Κατασκευών οφείλεται στις ευνοϊκότερες προσδοκίες των επιχειρήσεων για την απασχόληση. Όμως, ένα υψηλό ποσοστό επιχειρήσεων εξακολουθεί να κρίνει ότι το πρόγραμμα εργασιών τους είναι κατώτερο του κανονικού για την εποχή. Από την άλλη πλευρά θα πρέπει να σημειωθεί η αύξηση των μηνών εξασφαλισμένης παραγωγής σε 10,2 έναντι 9,8 τον Ιανουάριο, τιμή ανώτερη της αντίστοιχης του Φεβρουαρίου 2005 και η αύξηση του ποσοστού των επιχειρήσεων, που δηλώνει ότι η δραστηριότητα τους διεξάγεται απρόσκοπτα. Βασικός ανασταλτικός παράγοντας στην ομαλή διεξαγωγή της κατασκευαστικής δραστηριότητας θεωρείται από τις περισσότερες επιχειρήσεις η χαμηλή ζήτηση ενώ ακολουθούν, παράγοντες που εντάσσονται στην κατηγορία «λοιποί λόγοι» και σχετίζονται κυρίως με το θεσμικό πλαίσιο και τη γραφειοκρατία. Παράλληλα διευρύνεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, ενώ αντίθετα περιορίζεται ουσιαστικά το ποσοστό αυτών που επισημαίνουν την ανεπάρκεια χρηματοδότησης.
Ελαφρά βελτίωση χαρακτηρίζει τις εκτιμήσεις των επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων για το επίπεδο του προγράμματος εργασιών τους, καθώς μειώνεται το ποσοστό αυτών που το κρίνουν κατώτερο του κανονικού για την εποχή. Παράλληλα το 60% προβλέπει ότι η απασχόληση θα παραμείνει αμετάβλητη το προσεχές τρίμηνο. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνει ότι η κατασκευαστική δραστηριότητα διεξάγεται απρόσκοπτα παραμένει πολύ χαμηλό, ενώ το ποσοστό των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών και χαμηλής ζήτησης αυξάνεται.
3. ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ: Ενισχυμένες εκτιμήσεις για τις πωλήσεις
Η βελτίωση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο συνεχίστηκε το Φεβρουάριο του 2005. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται τόσο στις θετικότερες εκτιμήσεις και προβλέψεις των επιχειρήσεων για την πορεία των πωλήσεων, όσο και στη ρευστοποίηση των αποθεμάτων. Ειδικότερα το 40% των επιχειρήσεων, η ανώτερη τιμή από τον Ιανουάριο 2005, εκτιμά ότι οι πωλήσεις αυξήθηκαν, τάση που αναμένεται να διατηρηθεί και το επόμενο τρίμηνο, καθώς διευρύνεται περαιτέρω σε 53% το ποσοστό αυτών, που συμμετείχαν στην έρευνα και προσδοκούν άνοδο. Επιπλέον, ιδιαίτερα θετικές είναι οι προσδοκίες των επιχειρήσεων για άνοδο των παραγγελιών προς τους προμηθευτές το προσεχές τρίμηνο.
Η συνοπτική εικόνα των κλάδων του λιανικού εμπορίου, όπως προκύπτει από την έρευνα του Φεβρουαρίου περιγράφεται ως εξής:
Οι θετικές εκτιμήσεις και προβλέψεις των επιχειρήσεων για άνοδο των πωλήσεων και η ρευστοποίηση των αποθεμάτων οδήγησαν σε άνοδο του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στον κλάδο Τρόφιμα –Ποτά –Καπνός. Παράλληλα ενισχύονται οι προοπτικές ανόδου των παραγγελιών προς τους προμηθευτές, ενώ το 86% των συμμετεχόντων αναμένει σταθερότητα στην απασχόληση.
Η βελτίωση του κλίματος στον κλάδο Υφάσματα - Ένδυση - Υπόδηση το Φεβρουάριο τροφοδοτείται από την ενίσχυση των εκτιμήσεων για την τρέχουσα κατάσταση των πωλήσεων. Παράλληλα θετικές - αν και αποδυναμωμένες - είναι οι προοπτικές ανόδου των πωλήσεων τους προσεχείς μήνες, ενώ η πλειονότητα των επιχειρήσεων θεωρεί ότι τα αποθέματα κυμαίνονται σε κανονικά για την εποχή επίπεδα. Τέλος ευνοϊκότερες είναι οι προσδοκίες για το επίπεδο παραγγελιών προς τους προμηθευτές το προσεχές τρίμηνο.
Στον κλάδο Είδη Οικιακού Εξοπλισμού οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για την πορεία των πωλήσεων είναι μετριοπαθέστερες έναντι του Ιανουαρίου, με αποτέλεσμα τη μείωση του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών στον κλάδο. Αντίθετα ενισχύονται περαιτέρω οι ήδη αισιόδοξες προσδοκίες για αύξηση των πωλήσεων τους προσεχείς μήνες. Παράλληλα θετικές αν και συγκρατημένες έναντι του Ιανουαρίου, είναι οι προβλέψεις για την εξέλιξη των παραγγελιών προς τους προμηθευτές, ενώ το 90% αναμένει σταθερότητα του αριθμού των εργαζομένων.
Στον κλάδο Οχήματα-Ανταλλακτικά, η κατάσταση παρουσιάζεται βελτιωμένη σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Στοιχεία της βελτίωσης αυτής είναι: ο διαφαινόμενος περιορισμός της πτωτικής πορείας των πωλήσεων, οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις για την πορεία τους στο άμεσο μέλλον και το σχετικώς υψηλό ποσοστό επιχειρήσεων που προβλέπει ότι θα αυξηθούν οι παραγγελίες τους προς τους προμηθευτές τους 3-4 προσεχείς μήνες. Τέλος, βελτιώνονται και οι προβλέψεις για τον αριθμό των απασχολουμένων.
Η βελτίωση της εμπορικής δραστηριότητας στον κλάδο Πολυκαταστήματα αποτυπώνεται στην άνοδο του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών. Οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για την τρέχουσα κατάσταση των πωλήσεων είναι θετικότερες έναντι του Ιανουαρίου, καθώς αυξάνεται ουσιαστικά το ποσοστό αυτών που εκτιμούν άνοδο και υπερβαίνει το αντίστοιχο αυτών που αναφέρονται σε μείωση. Ευνοϊκές είναι επίσης οι προβλέψεις για άνοδο των πωλήσεων το προσεχές τρίμηνο, ενώ αναμένεται αύξηση των παραγγελιών προς τους προμηθευτές.
4. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ: Επιδείνωση του κλίματος
Σε αντίθεση με τους άλλους τομείς της οικονομίας το κλίμα στις Υπηρεσίες επιδεινώνεται τον Φεβρουάριο για τρίτο κατά σειρά μήνα. Έτσι, ο σχετικός Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών του κλάδου, ο οποίος περί τα τέλη του 2005 είχε παρουσιάσει ασθενείς ενδείξεις ανάκαμψης, περιορίζεται πάλι τον Φεβρουάριο σε επίπεδο κάτω από το αντίστοιχο του 2005. Η επιδείνωση αυτού του μήνα οφείλεται στις δυσμενέστερες εκτιμήσεις των ερωτώμενων για τη γενική κατάσταση των επιχειρήσεών τους. Οι προβλέψεις για τους 3-4 προσεχείς μήνες είναι οριακά ανοδικές και με βάση αυτές εκτιμάται ότι θα υπάρξει ελαφρά άνοδος της ζήτησης και του αριθμού των απασχολουμένων. Η ζήτηση πάντως εξακολουθεί να θεωρείται κύριος ανασταλτικός παράγων από το ¼ περίπου των συμμετεχόντων.
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στον κλάδο Ξενοδοχεία –Εστιατόρια παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος στα επίπεδα του Ιανουάριο. Η επιδείνωση των εκτιμήσεων για την τρέχουσα κατάσταση της δραστηριότητας αντιστάθμισε τη θετική συμβολή των ευνοϊκότερων προβλέψεων για την τρέχουσα και αναμενόμενη πορεία της ζήτησης. Παρά τον περιορισμό του ποσοστού των επιχειρήσεων που δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω ανεπάρκειας ζήτησης, το ποσοστό αυτό παραμένει υψηλό (46%) και αποτελεί τον βασικότερο ανασταλτικό παράγοντα. Ακολουθούν η ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης, καθώς και άλλοι παράγοντες που συνδέονται κυρίως με θέματα εποχικότητας.
Βελτιωμένο έναντι του Ιανουαρίου είναι το κλίμα στον κλάδο Τουριστικά Πρακτορεία. Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών αυξάνεται κυρίως λόγω αισιόδοξών προβλέψεων για την πορεία της ζήτησης το προσεχές τρίμηνο και δευτερευόντως εξαιτίας θετικότερων εκτιμήσεων για την παρούσα εξέλιξη της. Παράλληλα το 82% κρίνει ότι η τρέχουσα κατάσταση της επιχείρησης παρέμεινε αμετάβλητη. Θετικότερες έναντι των προηγούμενων ερευνών είναι οι απαντήσεις των επιχειρήσεων σε θέματα που σχετίζονται με την απασχόληση, ενώ το 23% προβλέπει αύξηση του αριθμού των εργαζομένων.
Υποχώρηση του κλίματος καταγράφεται στον κλάδο Διαφορές Επιχειρηματικές Δραστηριότητες, ο οποίος περιλαμβάνει διαφημιστικές και άλλες εταιρείες παροχής υπηρεσιών. Η εξέλιξη αυτή συνδέεται με την αποδυνάμωση των εκτιμήσεων και βραχυπρόθεσμων προοπτικών των επιχειρήσεων. Ειδικότερα, μειώνεται το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνει ότι η κατάσταση της επιχείρησης ήταν βελτιωμένη το τελευταίο τρίμηνο, ενώ αποδυναμώνονται ελαφρά οι προβλέψεις για την εξέλιξη της ζήτησης το προσεχές τρίμηνο. Το 42% των επιχειρήσεων του κλάδου κρίνει ότι η επιχειρηματική τους δραστηριότητα διεξάγεται απρόσκοπτα, ενώ για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις, που αντιμετωπίζουν προβλήματα, το μεγαλύτερο ποσοστό συγκεντρώνεται στην κατηγορία «άλλοι παράγοντες» που κυρίως αφορούν στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας και θέματα γραφειοκρατίας.
ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ
Υποχώρηση των προσδοκιών
Τον Φεβρουάριο ο Δείκτης Εμπιστοσύνης των Καταναλωτών, ύστερα από βελτίωση που είχε εμφανίσει τον πρώτο μήνα του χρόνου, μειώνεται σημαντικά, σε επίπεδο κάτω από το αντίστοιχο του Φεβρουαρίου του 2005. Η μείωση του Δείκτη αντανακλά τις δυσμενέστερες προβλέψεις των καταναλωτών για την εξέλιξη των σημαντικών παραμέτρων που τον συνθέτουν. Συγκεκριμένα:
Οι προσδοκίες των καταναλωτών για την οικονομική τους κατάσταση τους προσεχείς 12 μήνες παραμένουν σαφώς αρνητικές, ενώ η διαφορά θετικών αρνητικών απαντήσεων διευρύνεται έναντι του Ιανουαρίου και παραμένει κατώτερη του μακροχρόνιου μέσου όρου.
Οι προσδοκίες των νοικοκυριών για τη γενικότερη οικονομική κατάσταση εμφανίζονται εντονότερα δυσμενείς με τη σχετική διαφορά θετικών - αρνητικών απαντήσεων να κυμαίνεται στα χαμηλότερα επίπεδα των χωρών της Ευρωζώνης (πλην της Πορτογαλίας).
Οι προθέσεις των καταναλωτών για αποταμίευση τους προσεχείς 12 μήνες παραμένούν δυσμενείς, καθώς η διαφορά θετικών και αρνητικών απαντήσεων γίνεται εντονότερα αρνητική (-48 έναντι -45 τον Ιανουάριο) και αποτελεί μαζί με την Πορτογαλία τη χαμηλότερη ένδειξη όλων των επιμέρους χωρών της Ευρωζώνης.
Σε σχετικό ερώτημα για τα επίπεδα ανεργίας τους προσεχείς 12 μήνες οι προβλέψεις των νοικοκυριών είναι περισσότερο απαισιόδοξες. Η σχετική διαφορά (αύξηση της ανεργίας- μείωση) διευρύνεται σε +48 έναντι +38 τον Ιανουάριο, ενώ η αντίστοιχη διαφορά στο σύνολο της ΕΕ-25 αλλά και της ΕΕ-12 διατηρείται σε (+19).