Η παγίδα των «χάρτινων» αποδείξεων

Από την έντυπη έκδοση

Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]

Περισσότεροι από 1.000.000 φορολογούμενοι, στους οποίους περιλαμβάνονται υπερήλικες συνταξιούχοι, άνεργοι, φοιτητές, περιστασιακά απασχολούμενοι, ανάπηροι, στρατευμένοι, κάτοικοι μικρών χωριών, άστεγοι, ακόμη και ανήλικοι υπόχρεοι υποβολής δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, όφειλαν να έχουν μαζέψει κατά τη διάρκεια του 2018 χάρτινες αποδείξεις λιανικών συναλλαγών για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικής αξίας ίσης με το 10% - 18,75% των ετησίων πραγματικών ή τεκμαρτών εισοδημάτων του προηγούμενου έτους. Αν δεν τήρησαν την υποχρέωση αυτή και φυσικά δεν έχουν πραγματοποιήσει και αγορές με ηλεκτρονικά μέσα, τότε κινδυνεύουν να πληρώσουν απρόσμενα υψηλούς φόρους.

Για όλες αυτές τις ομάδες φορολογουμένων, τα εισοδήματα του έτους 2018 θα φορολογηθούν φέτος με την κλίμακα που ισχύει για τους μισθούς και τις συντάξεις, στην οποία προβλέπεται ετήσια έκπτωση φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ, που ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο εισοδήματος έως 8.636-9.545 ευρώ. Σύμφωνα δε με τον ΚΦΕ, οι συγκεκριμένες κατηγορίες φορολογουμένων έχουν την υποχρέωση κατοχύρωσης της έκπτωσης φόρου με την προσκόμιση χάρτινων αποδείξεων αξίας:

• 10% για το τμήμα του ετησίου εισοδήματος έως 10.000 ευρώ
• 15% για το τμήμα του ετησίου εισοδήματος από τα 10.001 έως τα 30.000 ευρώ
• 20% για το τμήμα του ετησίου εισοδήματος πάνω από τα 30.000 ευρώ.

Σύμφωνα, ειδικότερα, με το άρθρο 16 του ΚΦΕ (ν. 4172/2013) και το άρθρο 3 της υπ’ αριθμόν ΠΟΛ. 1005/2017 απόφασης της υφυπουργού Οικονομικών Αικατερίνης Παπανάτσιου, απαλλάσσονται από την υποχρέωση να έχουν εξοφλήσει με «πλαστικό» χρήμα ή άλλα μέσα ηλεκτρονικής πληρωμής τις δαπάνες που κατοχυρώνουν έκπτωση φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ, αλλά υποχρεούνται να συγκεντρώσουν και να διαφυλάξουν για μελλοντικό έλεγχο τις χάρτινες αποδείξεις εξόφλησης με μετρητά των δαπανών που κατοχυρώνουν το αφορολόγητο, οι παρακάτω κατηγορίες φορολογουμένων:

1.  Φορολογούμενοι 70 ετών και άνω, δηλαδή γεννηθέντες έως και 31/12/1948.
2.  Άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.
3.  Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
4.  Φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του ΕΟΧ, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 20 του ν. 4172/2013, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή εργασία και συντάξεις.
5.  Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή, με την επιφύλαξη της προηγούμενης παραγράφου.
6.  Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων.
7. Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.
8.  Οι φορολογούμενοι που δεν έχουν εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο (από ακίνητα, τόκους καταθέσεων κ.λπ.) ή και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ. Σ’ αυτούς περιλαμβάνονται χιλιάδες περιστασιακά απασχολούμενοι (φοιτητές, νοικοκυρές κ.λπ.), καθώς και άνεργοι που παρακολουθούν επιδοτούμενα προγράμματα εργασιακής εμπειρίας. Οι φορολογούμενοι των περιπτώσεων αυτών πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα, διότι το ποσό των χάρτινων αποδείξεων που οφείλουν να έχουν συγκεντρώσει θα πρέπει να έχει (προ)υπολογιστεί ως ποσοστό όχι επί του πραγματικού εισοδήματος του έτους 2018 (το οποίο άλλωστε στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι είτε μηδενικό είτε πάρα πολύ μικρό), αλλά επί του τεκμαρτού εισοδήματος, το οποίο θα προκύπτει γι’ αυτούς με βάση το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ και με την προσθήκη του τεκμηρίου διαβίωσης για την κύρια κατοικία (είτε αυτή είναι ιδιόκτητη είτε ενοικιαζόμενη είτε δωρεάν παραχωρηθείσα) και του τεκμηρίου διαβίωσης τυχόν υπάρχοντος Ι.Χ. Για παράδειγμα, ένας περιστασιακά απασχολούμενος με πραγματικό εισόδημα έτους 2018 το ποσό των 500 ευρώ και με τεκμαρτό ποσό εισοδήματος 5.000 ευρώ -προσδιοριζόμενο βάσει ελάχιστου τεκμηρίου 3.000 ευρώ και τεκμηρίου κύριας κατοικίας 2.000 ευρώ- θα πρέπει να έχει μαζέψει χάρτινες αποδείξεις δαπανών έτους 2018 συνολικής αξίας ίσης με το 10% του τεκμαρτού εισοδήματος των 5.000 ευρώ, όχι του πραγματικού εισοδήματος των 500 ευρώ. Θα πρέπει δηλαδή να έχει συγκεντρώσει αποδείξεις αξίας 500 ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν στο 10% του τεκμαρτού εισοδήματος. Οι φορολογούμενοι που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματός τους, η οποία φορολογείται με την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος των μισθωτών και των συνταξιούχων.
9.  Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), στους οποίους περιλαμβάνονται χιλιάδες άποροι, ακόμη και άστεγοι πολίτες.
10.  Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
11.  Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).