Ε.Ε.: Νέοι κανόνες για το εμπόριο στις διαδικτυακές πλατφόρμες

Από την έντυπη έκδοση

Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]

Την πρώτη ολοκληρωμένη κοινοτική νομοθεσία με στόχο τη δημιουργία ενός διαφανούς και προβλέψιμου επιχειρηματικού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις και τους εμπόρους που χρησιμοποιούν διαδικτυακές πλατφόρμες ενέκριναν καταρχήν το Συμβούλιο (Ρουμανική Προεδρία) και η Ευρωβουλή, στο πλαίσιο της διαδικασίας συναπόφασης μεταξύ των δύο θεσμικών οργάνων.

Πρόκειται για μια βασική προτεραιότητα της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, δεδομένου ότι οι νέοι κανόνες που θα εφαρμόζονται στο σύνολο της κοινοτικής επικράτειας αφορούν περίπου 7.000 διαδικτυακές πλατφόρμες ή αγορές στην Ε.Ε., από παγκόσμιους κολοσσούς έως και πολύ μικρές νεοσύστατες επιχειρήσεις. Ορισμένες διατάξεις θα ισχύουν επίσης για τις μηχανές αναζήτησης, ιδίως όσες αφορούν τη διαφάνεια στη σειρά εμφάνισης των αποτελεσμάτων αναζήτησης.

Οι έμποροι που πραγματοποιούν πωλήσεις μέσω διαδικτυακών αγορών, τα ξενοδοχεία που χρησιμοποιούν πλατφόρμες κρατήσεων ή οι φορείς ανάπτυξης εφαρμογών είναι μερικοί απ’ αυτούς που θα επωφεληθούν από τους νέους κανόνες που συμφωνήθηκαν σήμερα. Ο νέος κανονισμός θα δημιουργήσει ένα πιο προβλέψιμο και διαφανές διαδικτυακό συναλλακτικό περιβάλλον και θα προσφέρει νέες δυνατότητες για την επίλυση διαφορών και τον χειρισμό καταγγελιών.

Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρομέτρου, το 42% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ε.Ε. χρησιμοποιεί τις διαδικτυακές αγορές για την πώληση προϊόντων και υπηρεσιών, ενώ το 50% απ’ αυτές αντιμετωπίζει προβλήματα. Σχεδόν το 38% των προβλημάτων όσον αφορά τις συμβατικές σχέσεις παραμένει άλυτο και το 26% επιλύεται με δυσκολία· για τον λόγο αυτό χάνονται πωλήσεις ύψους περίπου 1,27 - 2,35 δισ. ευρώ.

Ειδικότερα, από τη νέα νομοθεσία οι μικρές επιχειρήσεις θα ωφεληθούν άμεσα, ιδίως από τα εξής:

1. Απαγόρευση ορισμένων αθέμιτων πρακτικών:

• Οι ψηφιακές πλατφόρμες δεν μπορούν πλέον να αναστέλλουν ή να κλείνουν τον λογαριασμό ενός πωλητή χωρίς σαφή αιτιολόγηση και χωρίς δυνατότητα προσφυγής. Επίσης, σε περίπτωση εσφαλμένης αναστολής, η πλατφόρμα θα πρέπει να επαναφέρει τους λογαριασμούς των πωλητών.
• Οι όροι και οι προϋποθέσεις πρέπει να είναι εύκολα διαθέσιμοι και να παρέχονται σε απλή και κατανοητή γλώσσα. Όταν πρόκειται να αλλάξουν οι παραπάνω όροι και προϋποθέσεις, πρέπει να δίνεται προειδοποίηση τουλάχιστον 15 ημερών, ώστε να μπορούν οι εταιρείες να προσαρμόζουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα στις αλλαγές. Αν οι αλλαγές απαιτούν σύνθετες προσαρμογές, θα εφαρμόζονται μεγαλύτερες προθεσμίες ειδοποίησης.

 2. Μεγαλύτερη διαφάνεια στις διαδικτυακές πλατφόρμες:

• Οι αγορές και οι μηχανές αναζήτησης πρέπει να δημοσιοποιούν τις βασικές παραμέτρους που χρησιμοποιούν για την κατάταξη των αγαθών και των υπηρεσιών στον ιστότοπό τους, ώστε να βοηθούν τους πωλητές να κατανοήσουν με ποιον τρόπο μπορούν να βελτιστοποιήσουν την παρουσία τους. Οι κανόνες αποσκοπούν να βοηθήσουν τους πωλητές χωρίς να επιτρέπουν τη χειραγώγηση του συστήματος κατάταξης.
• Ορισμένες διαδικτυακές πλατφόρμες δεν προσφέρουν μόνο την αγορά, αλλά είναι ταυτόχρονα και πωλητές στην ίδια αγορά. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες διαφάνειας, οι πλατφόρμες πρέπει να γνωστοποιούν διεξοδικά κάθε πλεονέκτημα που ενδέχεται να παρέχουν στα δικά τους προϊόντα έναντι των άλλων. Πρέπει επίσης να γνωστοποιούν τα δεδομένα που συλλέγουν και τον τρόπο με τον οποίο τα χρησιμοποιούν - και ιδίως τον τρόπο με τον οποίο ανταλλάσσουν αυτά τα δεδομένα με άλλους επιχειρηματικούς εταίρους. 

3. Νέες οδοί για την επίλυση διαφορών: Σήμερα, οι πωλητές βρίσκονται συχνά εγκλωβισμένοι χωρίς δυνατότητες προσφυγής ή αντιμετώπισης καταγγελιών, όταν ανακύπτουν προβλήματα. Αυτό θα αλλάξει με τους νέους κανόνες. Ειδικότερα:

• Όλες οι πλατφόρμες πρέπει να συγκροτήσουν ένα εσωτερικό σύστημα χειρισμού καταγγελιών για να βοηθούν τους επιχειρηματικούς χρήστες. Μόνο οι μικρότερες πλατφόρμες, από άποψη απασχολούμενων ή κύκλου εργασιών, θα απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή.
• Οι πλατφόρμες θα πρέπει να παρέχουν στις επιχειρήσεις περισσότερες επιλογές για την επίλυση ενδεχόμενου προβλήματος μέσω διαμεσολαβητών. Με αυτόν τον τρόπο θα επιλύονται περισσότερα ζητήματα εκτός δικαστηρίων, εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα για τις επιχειρήσεις.

4. Επιβολή των κανόνων:

• Οι επιχειρηματικές ενώσεις θα μπορούν να προσφεύγουν στα δικαστήρια για να σταματήσουν τυχόν μη συμμόρφωση των πλατφορμών με τους κανόνες. Το γεγονός αυτό θα βοηθήσει να ξεπεραστεί ο φόβος αντιποίνων και να μειωθεί το κόστος δικαστικών υποθέσεων για μεμονωμένες επιχειρήσεις, όταν δεν τηρούνται οι νέοι κανόνες. Επιπλέον, τα κράτη μέλη μπορούν να ορίσουν δημόσιες αρχές με εξουσίες επιβολής, εφόσον το επιθυμούν, και οι επιχειρήσεις μπορούν να απευθύνονται στις αρχές αυτές.

Επισημάνσεις
Ορόσημο για την ψηφιακή ενιαία αγορά, που θα ωφελήσει εκατομμύρια ευρωπαϊκές επιχειρήσεις για να προσεγγίσουν τους πελάτες τους, χαρακτήρισε τη συμφωνία ο αρμόδιος αντιπρόεδρος της Επιτροπής Άντρους Άνσιπ. Όπως είπε, στόχος είναι να τεθούν εκτός νόμου ορισμένες από τις πλέον αθέμιτες πρακτικές και να δημιουργηθεί ένα σημείο αναφοράς για τη διαφάνεια, ενώ ταυτόχρονα θα διασφαλίζονται τα μεγάλα πλεονεκτήματα των διαδικτυακών πλατφορμών τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τις επιχειρήσεις.

Από την πλευρά της, η επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Ελζμπιέτα Μπιενκόφσκα στάθηκε ιδιαίτερα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, υπογραμμίζοντας ότι οι νέοι κανόνες έχουν σχεδιαστεί ειδικά για τις εκατομμύρια μμε που αποτελούν την οικονομική ραχοκοκαλιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Πολλές απ’ αυτές δεν διαθέτουν τη διαπραγματευτική ισχύ για μια διένεξη με μια μεγάλη πλατφόρμα, αλλά με τους νέους κανόνες αποκτούν ένα νέο δίχτυ ασφαλείας και δεν θα ανησυχούν πλέον μήπως πεταχτούν έξω τυχαία από μια πλατφόρμα ή για την αδιαφάνεια στη σειρά εμφάνισης των αποτελεσμάτων», κατέληξε.

Τέλος, η επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας Μαρίγια Γκαμπριέλ ανέφερε ότι πρόκειται για τους πρώτους κανόνες αυτού του είδους σε ολόκληρο τον κόσμο, οι οποίοι επιτυγχάνουν τη σωστή ισορροπία όσον αφορά την τόνωση της καινοτομίας, ενώ θα βελτιώσουν τη σχέση ανάμεσα στις επιχειρήσεις και τις πλατφόρμες, καθιστώντας την πιο δίκαιη και πιο διαφανή, και θα αποφέρουν εν τέλει μεγάλα πλεονεκτήματα για τους καταναλωτές.

Επόμενα βήματα
Οι νέοι κανόνες θα εγκριθούν τώρα από την Ολομέλεια και το Συμβούλιο της Ε.Ε., ενώ θα τεθούν σε ισχύ 12 μήνες μετά την έγκριση και τη δημοσίευσή τους, και στη συνέχεια θα επανεξεταστούν εντός 18 μηνών, ώστε να εξασφαλιστεί ότι συμβαδίζουν με την ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά. Σημειώνεται ότι η Ε.Ε. έχει συγκροτήσει ειδικό παρατηρητήριο για τις πλατφόρμες.