Νέες πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση ανάδειξης του Χρηματιστηρίου ως βασικού μηχανισμού άντλησης κεφαλαίων, ρυθμιστικές προσαρμογές, αναβάθμιση της αξίας της εταιρικής διακυβέρνησης αλλά και ανάπτυξη της δραστηριότητας του Ομίλου σε θέματα Βιωσιμότητας αποτελούν, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών Σωκράτη Λαζαρίδη, το τετράπτυχο στο οποίο θα επικεντρωθεί φέτος το Χρηματιστήριο.
Από την έντυπη έκδοση
Της Ιουλίας Ζαφόλια
[email protected]
Νέες πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση ανάδειξης του Χρηματιστηρίου ως βασικού μηχανισμού άντλησης κεφαλαίων, ρυθμιστικές προσαρμογές, αναβάθμιση της αξίας της εταιρικής διακυβέρνησης αλλά και ανάπτυξη της δραστηριότητας του Ομίλου σε θέματα Βιωσιμότητας αποτελούν, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών Σωκράτη Λαζαρίδη, το τετράπτυχο στο οποίο θα επικεντρωθεί φέτος το Χρηματιστήριο.
Σε ό,τι αφορά το «μεγάλο στοίχημα» του Χρηματιστηρίου, αυτό φαίνεται πως ακούει στο όνομα Roots, το πρόγραμμα που πρόσφατα τέθηκε σε λειτουργία και αφορά τη διευκόλυνση της πρόσβασης μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε επενδυτικά κεφάλαια. Στον τρόπο λειτουργίας του Roots αλλά και στις πρώτες αιτήσεις ενδιαφερόμενων εταιρειών που έχουν ήδη υποβληθεί αναφέρθηκε χθες η διευθύντρια Εισηγμένων Τίτλων Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών Γεωργία Μουρλά.
Η πρωτοβουλία, που αποτελεί προϊόν συνεργασίας με το Ελληνοαμερικανό Εμπορικό Επιμελητήριο και έχει την υποστήριξη της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Συμβουλίων Ανταγωνιστικότητας (GFCC) και του υπουργείου Εξωτερικών, αφορά την εξοικείωση μμε με τα διάφορα χρηματοπιστωτικά εργαλεία άντλησης κεφαλαίων, μέσω των αγορών του Χρηματιστηρίου, παρέχοντας πρόσβαση σε ένα διεθνές δίκτυο καταξιωμένων επαγγελματιών της κεφαλαιαγοράς, του επιχειρηματικού και του ακαδημαϊκού χώρου. Στόχος του Roots είναι η καθοδήγηση των συμμετεχουσών εταιρειών και η ανάπτυξη δεξιοτήτων που θα τους επιτρέπουν να «επικοινωνούν» αποτελεσματικά την επιχειρηματική τους πρόταση σε ενδιαφερόμενους επενδυτές. Παράλληλα, το πρόγραμμα επιδιώκει την ενίσχυση του οικοσυστήματος της κεφαλαιαγοράς και την αξιοποίηση της δυναμικά διαμορφούμενης ευρωπαϊκής τάσης, για τη χρηματοδότηση του νέου ανταγωνιστικού παραγωγικού ιστού.
Επενδυτικές ευκαιρίες
Πρωταρχικός σκοπός του Roots είναι να διαμορφώσει στην Ελλάδα έναν μηχανισμό καλλιέργειας και ανάδειξης επενδυτικών ευκαιριών, που θα στηρίζει τη νέα μικρομεσαία καινοτόμο επιχειρηματικότητα στην πορεία μεγέθυνσής της μέσω της αξιοποίησης της κεφαλαιαγοράς.
Το Roots απευθύνεται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις κάθε ηλικίας, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν ήδη εμπορική δραστηριότητα. H διαδικασία ανάπτυξης ικανοτήτων που περιλαμβάνει το πρόγραμμα αποτελείται από τρία στάδια, που ανταποκρίνονται στα παραδοτέα που πρέπει να υποβάλλουν οι εταιρείες - το επιχειρηματικό τους σχέδιο, τη χρηματοοικονομική τους δομή, και τέλος την παρουσίαση της ολοκληρωμένης επενδυτικής πρότασης (investment readiness). Καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος οι εταιρείες θα αξιολογούνται και θα λαμβάνουν προτάσεις για την οργανωτική και στρατηγική βελτίωση της πρότασής τους. Με την είσοδο στο πρόγραμμα, την κάθε εταιρεία αναλαμβάνει ένας mentor, ο οποίος θα την βοηθήσει να καλύψει κενά στη στρατηγική της επιχειρηματικής πρότασης που θέλει να υλοποιήσει, καθώς και ένας επενδυτικός σύμβουλος, που θα βοηθήσει στη βελτίωση της χρηματοοικονομικής πρότασης προς τους επενδυτές που θα καταθέσει η εταιρεία.
Ενισχυτικά προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να λειτουργήσει και το Μνημόνιο Συνεργασίας που πρόσφατα υπεγράφη μεταξύ του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Με την υποστήριξη του Ταμείου Τεχνικής Συνεργασίας της ΕBRD, το νέο Πρόγραμμα Προετοιμασίας Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων με στόχο την εισαγωγή τους στο Χρηματιστήριο («SME Pre-Listing Support Programme») θα παρέχει εξατομικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες προς μμε που επιθυμούν να εισαχθούν στο Χ.Α.
Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί για περίοδο 30 μηνών από την ΕBRD σε στενή συνεργασία με το Χ.Α. Οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις μπορούν να υποβάλουν αίτηση στο πρόγραμμα μέσω της ιστοσελίδας του Roots.
Εταιρική διακυβέρνηση
Στην ουσιαστική «επανεκκίνηση» του Ελληνικού Συμβουλίου Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΕΣΕΔ), που έχει ιδρυθεί με σύμπραξη του Χ.Α. και του ΣΕΒ, μετά την πρόσφατη είσοδο της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών ως τακτικού του μέλους και την αλλαγή σύνθεσης της διοίκησής του, αναφέρθηκε η νομικός Αναστασία Στάμου, νέα γενική διευθύντρια του ΕΣΕΔ. Νέος πρόεδρος του Ελληνικού Συμβουλίου Εταιρικής Διακυβέρνησης είναι ο κ. Γιώργος Σεραφείμ, αναπληρωτής καθηγητής του Harvard Business School .Την υλοποίηση των δράσεων του ΕΣΕΔ έχει αναλάβει το Working Committe αυτού, ενώ έχει ανανεωθεί και η σύνθεση της συμβουλευτικής του επιτροπής με πρόσωπα εγνωσμένου κύρους από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Όπως αναφέρθηκε, μέσα από τις δραστηριότητες του ΕΣΕΔ επιδιώκεται η βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης, με σκοπό την προσέλκυση επενδυτών, τη μείωση του κόστους κεφαλαίου και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων. Ένα πλαίσιο καλής εταιρικής διακυβέρνησης μέσω της εμπιστοσύνης στο επιχειρηματικό περιβάλλον μπορεί να φέρει κοντά, με αποτελεσματικό τρόπο, τα συμφέροντα των επιχειρήσεων και της κοινωνίας, συμβάλλοντας στην ανάπτυξή τους.
Προς τον σκοπό της εμπέδωσης της σημασίας που έχει η καλή εταιρική διακυβέρνηση για το προφίλ μιας εταιρείας το ΕΣΕΔ έχει προγραμματίσει σειρά δράσεων και εκδηλώσεων προκειμένου να ενημερωθούν οι εταιρείες για πρακτικά θέματα εταιρικής διακυβέρνησης -κάποια από αυτά είναι «φρέσκα» καθώς περιλαμβάνονται στον πρόσφατο νόμο περί Ανωνύμων Εταιρειών-, αλλά και να λάβουν τις σωστές κατευθύνσεις ανάλογα με το μοντέλο/μέγεθός τους.
Έχει προγραμματιστεί η επικαιροποίηση του Ελληνικού Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης προκειμένου να αποκτήσει απλούστερη και ουσιαστικότερη δομή και να καταστεί απολύτως χρηστικός για τις εταιρείες, καθώς και η σύνταξη βασικών αρχών εταιρικής διακυβέρνησης για τις μη εισηγμένες εταιρείες. Με ερωτηματολόγιο που θα αποσταλεί στις εταιρείες, το ΕΣΕΔ θα αποκτήσει μια σαφή εικόνα του επιπέδου εταιρικής διακυβέρνησης στο οποίο βρίσκονται σήμερα οι επιχειρήσεις. Η συγκριτική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν από το ερωτηματολόγιο θα οδηγήσει σε περαιτέρω στοχευμένες ενέργειες του Χ.Α. και του ΕΣΕΔ για την ανάδειξη του καθοριστικού ρόλου της καλής εταιρικής διακυβέρνησης στην αποτίμηση μιας επιχείρησης και στην προσέλκυση επενδυτών.
Σε ρυθμιστικό επίπεδο, η καταλυτική αλλαγή αφορά την ενσωμάτωση του CSDR, Κανονισμού που θα προκαλέσει τον ανταγωνισμό στην αγορά των Κεντρικών Αποθετηρίων Τίτλων της Ε.Ε. και που έφερε ουσιαστικές αλλαγές στις διαδικασίες τήρησης των μετοχολογίων στην Ελλάδα.
To ενδιαφέρον του επενδυτικού κοινού διεθνώς ως προς την υιοθέτηση από τις επιχειρήσεις βέλτιστων πρακτικών σε δραστηριότητες ΕSG (Environmental, Social, Governance) είναι, σύμφωνα με το Χρηματιστήριο, στοιχείο που πρέπει επίσης να αντιληφθούν εγκαίρως οι ελληνικές εταιρείες. Στις επικείμενες δράσεις του Χ.Α. προς την κατεύθυνση αυτή αναφέρθηκε η Project manager & sustainable finance advisor Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών Τάνια Μπιζούμη, τονίζοντας τη σημασία που έχει καταρχήν η σωστή ενημέρωση των εταιρειών για την αξία των δραστηριοτήτων στις επενδυτικές αποφάσεις των θεσμικών επενδυτών. Ακριβώς για τον λόγο αυτό το Χ.Α. θα αναλάβει πρωτοβουλίες καθοδήγησης των επιχειρήσεων ανάλογα με το προφίλ τους, προκειμένου να καταστεί σαφής η δυναμική αυτού του σκέλους ακόμα και σε θέματα ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων.
Χρονιά των MidCaps το 2018
Χρονιά της μεσαίας κεφαλαιοποίησης ήταν το 2018 για το Ελληνικό Χρηματιστήριο, καθώς οι μετοχές αυτής της κατηγορίας παρέμειναν στο στόχαστρο των επενδυτών.
Για 4η συνεχή χρονιά ο δείκτης FTSE/XA Mid & Small Cap Θεμελιωδών Μεγεθών είχε θετική απόδοση, ενώ ο δείκτης μεσαίας και μικρής κεφαλαιοποίησης ήταν θετικός για 2η συνεχή χρονιά.
Οι μεγάλες χρηματιστηριακές αγορές σε ολόκληρο τον κόσμο βίωσαν το 2018 το χειρότερο έτος από την έναρξη της παγκόσμιας κρίσης το 2009, αναβιώνοντας επιπλέον τον φόβο για περαιτέρω πτώση το 2019. Οι αναταράξεις στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές οδήγησαν την παγκόσμια κεφαλαιοποίηση σε πτώση 12,7%, με ταυτόχρονη όμως αύξηση της μέσης αξίας συναλλαγών κατά 17,7%. Η εγχώρια κεφαλαιοποίηση μειώθηκε στη διάρκεια της περσινής χρονιάς κατά 17%, ενώ η αξία συναλλαγών υποχώρησε περαιτέρω, κατά 5%.
Η σημαντική υποχώρηση του τραπεζικού δείκτη κατά 49% -από το 2010 έχουν υπάρξει άλλες 3 χειρότερες επιδόσεις- οδήγησε χαμηλότερα και τις τιμές των βασικών δεικτών της αγοράς, με εξαίρεση τους δείκτες στους οποίους συμμετέχουν εταιρείες μεσαίας & μικρής κεφαλαιοποίησης. Για πρώτη φορά από το 2010 η απόδοση του δείκτη FTSE/ΧΑ Large Cap είναι καλύτερη από την απόδοση του γενικού δείκτη, συνεπεία της μεγαλύτερης επίδρασης στην τιμή του δείκτη των 17 πτωτικών από τις 18 ανοδικές μετοχές του γενικού δείκτη που δεν συμμετέχουν στη σύνθεση του FTSE/ΧΑ Large Cap.
Το κλείσιμο του γενικού δείκτη το 2018 είναι το χαμηλότερο από την έναρξη της κρίσης το 2010, παραμένει όμως 39% υψηλότερα από το ιστορικό χαμηλό 20ετίας (440,88 στις 11/02/2016).
Εκτός από τους κλασικούς δείκτες της αγοράς αρνητική απόδοση το 2018 είχαν:
α) ο δείκτης FTSE/ΧΑ Διεθνούς Δραστηριοποίησης Plus (έπειτα από μία 2ετία θετικών αποδόσεων
β) ο δείκτης τιμών μη τραπεζών (APIxB) που τυχαίνει να είναι αρνητικός το έτος που προηγείται του έτους διενέργειας εκλογών (2011, 2014, 2018) και
γ) οι 14 από τους 15 κλαδικούς δείκτες (εξαίρεση ο δείκτης FTSE/XA Πετρέλαιο και Αέριο με θετική απόδοση 7,3%)
Οι 10 πρώτες μετοχές της κατάταξης κατά μέση κεφαλαιοποίηση (63% του συνόλου της αγοράς) πραγματοποίησαν το 65% των ημερήσιων συναλλαγών (35,9 εκατ. ευρώ) το 2018, παρουσιάζοντας μείωση κατά 12,4% σε σχέση με το 2017.
Οι επόμενες 10 μετοχές της κατάταξης που αποτελούν το 16% του συνόλου της αγοράς πραγματοποίησαν το 18% των συναλλαγών (10,1 εκατ. ευρώ) το 2018, παρουσιάζοντας μείωση κατά 5,4% σε σχέση με το 2017.
Επίσης, 194 μετοχές με συνολική μέση κεφαλαιοποίηση 9,1 δισ. ευρώ (21% του συνόλου της αγοράς) πραγματοποίησαν το 2018 το 16,6% των ημερήσιων συναλλαγών (9,1 εκατ.) παρουσιάζοντας αύξηση κατά 40,7% σε σχέση με το 2017.
Οι ξένοι επενδυτές
Οι διεθνείς επενδυτές κατείχαν στο τέλος του 2018 τίτλους συνολικής αξίας 22,3 δισ. ευρώ ή το 63,3% της συνολικής κεφαλαιοποίησης της αγοράς.
Επενδυτές από ΗΠΑ (12,7%), Κύπρο (10,0%) και Λουξεμβούργο (9,8%) κατέχουν συνολικά το 32,5% της συμμετοχής όλων των διεθνών επενδυτών στην αγορά.
Σταθερά πάνω από 50% βρίσκεται η συμμετοχή των διεθνών επενδυτών στη συναλλακτική δραστηριότητα της αγοράς. Για το 2018 η συνολική αξία των συναλλαγών που πραγματοποίησαν έφθασε τα 7,8 δισ. ευρώ, ή το 56% του συνόλου της συναλλακτικής δραστηριότητας αγοράς.
Κυκλοφοριακή ταχύτητα
Η κυκλοφοριακή ταχύτητα της αγοράς μειώθηκε το 2018 σε 26,3% -επίπεδα που είναι και τα χαμηλότερα από το 1996- έναντι 29,1% το 2017, συνέπεια της μείωσης κατά 1,06% της συνολικής αξίας συναλλαγών (από 14,6 σε 13,7 δισ. ευρώ) και αύξησης κατά 4% της μέσης κεφαλαιοποίησης (από 50,2 σε 52,2 δισ. ευρώ). Η κυκλοφοριακή ταχύτητα των τραπεζών μειώθηκε επίσης σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά και διαμορφώθηκε σε 65,9% (79,8% το 2017), ενώ αντίστοιχα ενισχύθηκε από το 17,7% στο 19,1% η κυκλοφοριακή ταχύτητα των λοιπών επισηγμένων εταιρειών.
Η αύξηση της κυκλοφοριακής ταχύτητας των μετοχών του δείκτη FTSE/XA Mid Cap από 29,2% το 2017 σε 46% το 2018 οφείλεται στην αύξηση της συνολικής αξίας συναλλαγών κατά 450 εκατ. ευρώ από τη μεταβίβαση πακέτων μετοχών των εταιρειών ΟΛΘ και Υγεία (χωρίς τις συγκεκριμένες συναλλαγές η κυκλοφοριακή ταχύτητα διαμορφώνεται σε 29% το 2018). Ένα άλλο στοιχείο που χαρακτήρισε το 2018 είναι τα αυξημένα μερίδια των χρηματιστηριακών εταιρειών - θυγατρικών τραπεζών. Ενώ κατά την περίοδο 2010-2014 είχε παρατηρηθεί μείωση της δραστηριότητάς τους (από το 56,6% στο 43,5%) η εικόνα άρχισε να αντιστρέφεται από το 2015, με αποτέλεσμα την αύξηση της δραστηριότητας της συγκεκριμένης κατηγορίας μελών πέρυσι στο 54,8%. Μείωση σημειώθηκε στη συμμετοχή των μελών ΧΑΚ (3,1% από 3,8% το 2017) όπως και των remote members (13,7% από 18,4% το 2017).
Το ύψος των αντληθέντων κεφαλαίων από ήδη εισηγμένες εταιρείες ήταν αναιμικό την τριετία 2016-2018. Το 2018 αντλήθηκαν συνολικά 450 εκατ. ευρώ: 241,5 εκατ. ευρώ από την έκδοση 4 νέων εταιρειών ομολόγων τριών μη εισηγμένων στο Χρηματιστήριο εταιρειών, 4,16 εκατ. ευρώ από μία νέα εισαγωγή εταιρείας (CNL Capital) η πρώτη με αξιοποίηση του θεσμού των Εταιρειών Κεφαλαίου Επιχειρηματικών Συμμετοχών στην Ελληνική Κεφαλαιαγοράς και 206 εκατ. ευρώ από διάφορές εταιρικές πράξεις.
Οι διεθνείς επενδυτές για 6ο συνεχόμενο χρόνο παρουσιάζουν θετικές ροές κεφαλαίων στην αγορά. Το συνολικό ύψος των εισροών κεφαλαίων την περίοδο 2013 - 2018 έφτασε τα 5,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 253 εκατ. ευρώ το 2018. Τέλος, οι ροές κεφαλαίων παρέμειναν θετικές (συνολικά 253 εκατ. ευρώ) παρά την εκροή 287 εκατ. ευρώ από τον Ιούνιο και μέχρι το τέλος του έτους.
Συνεργασία με το ΟΕΕ
Μνημόνιο συνεργασίας, το οποίο οριοθετεί τη μεταξύ τους συνεργασία για την ανάληψη πρωτοβουλιών και την πραγματοποίηση κοινών δράσεων υπεγράφη χθες μεταξύ του Χρηματιστηρίου και του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
Κύριος σκοπός του μνημονίου είναι η ενίσχυση των συνεργειών μεταξύ της επιχειρηματικής και επιστημονικής κοινότητας και της αγοράς, μέσω ιδίως της ενημέρωσης, επιμόρφωσης, έρευνας και ανάλυσης δεδομένων. «Προχωρήσαμε με χαρά και χωρίς δεύτερη σκέψη στην υπογραφή του συγκεκριμένου μνημονίου συνεργασίας καθώς πιστεύουμε ακράδαντα ότι το Χ.A. μπορεί να αποτελέσει έναν από τους βασικούς μοχλούς επιστροφής στη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας, μέσα από τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, ώστε αυτές να αναπτυχθούν υγιώς, να ενισχύσουν την παρουσία τους εντός συνόρων, αλλά και την εξωστρέφειά τους» δήλωσε ο πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Κωνσταντίνος Κόλλιας. Ως βήμα που εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια του Ομίλου για την ανάδειξη του Χρηματιστηρίου ως εργαλείου χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και βασικού πυλώνα της οικονομίας περιέγραψε την έναρξη συνεργασίας με το Οικονομικό Επιμελητήριο ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Χρηματιστηρίου Σωκράτης Λαζαρίδης. «Στο πλαίσιο της συνεργασίας σχεδιάζουμε πρωτοβουλίες και δράσεις για την επίτευξη από κοινού συγκεκριμένων στόχων, προσβλέποντας πάντα στην ουσιαστική συμβολή για οικονομική ανάπτυξη» πρόσθεσε.
Η μέση ημερήσια αξία συναλλαγών
Το 2018, η μέση ημερήσια αξία συναλλαγών χωρίς πακέτα των 10 μετοχών με τη μεγαλύτερη αύξηση των καθαρών συναλλαγών τους ήταν 1,8 εκατ. ευρώ, έναντι 490.000 ευρώ το 2017, που αντιστοιχεί στο 4,2% του συνόλου των ημερήσιων συναλλαγών.
Στις 20 μετοχές με τη μεγαλύτερη αύξηση των ημερήσιων καθαρών συναλλαγών τους το 2018, μόνο τρεις ανήκουν στη σύνθεση του δείκτη FTSE/ΧΑ Large Cap .
Το 76% των ημερήσιων καθαρών συναλλαγών πραγματοποίησαν το 2018 οι 10 πιο ρευστές μετοχές της αγοράς, όταν το αντίστοιχο ποσοστό το 2017 ήταν 81%.
Το 2018 καθαρή ημερήσια αξία συναλλαγών μεγαλύτερη από 1 εκατ. είχαν 9 μετοχές (από 11 το 2017), μικρότερη από 1 εκατ. ευρώ αλλά μεγαλύτερη από 100.000 ευρώ είχαν 24 μετοχές (από 21 το 2017), ενώ μικρότερη από 10.000 είχαν 126 μετοχές (από 135 το 2017).