Δεύτερη ευκαιρία σε επιχειρηματίες που πτωχεύουν

Από την έντυπη έκδοση 

Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]

Την παροχή δεύτερης ευκαιρίας σε αξιόπιστους πτωχεύσαντες επιχειρηματίες και τη διευκόλυνση των βιώσιμων επιχειρήσεων με οικονομικές δυσχέρειες να έχουν πρόσβαση στο πλαίσιο προληπτικής αναδιάρθρωσης από αρχικό στάδιο, προβλέπει η νέα κοινοτική οδηγία που υιοθέτησαν οι μόνιμοι αντιπρόσωποι (πρέσβεις) των χωρών της Ε.Ε. Πρόκειται για ένα ενιαίο πλαίσιο που θα προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες σε επιχειρήσεις, κυρίως μμε, με χρηματοδοτικές δυσκολίες, μεταξύ των οποίων οι μικρότερες παρεμβάσεις των δικαστηρίων και οι χρονικές «ανάσες» πριν από τις αναγκαστικές εκτελέσεις. Η απόφαση βασίζεται σε πρόταση της Κομισιόν, η οποία επικεντρώνεται σε τρία βασικά στοιχεία:

1. Κοινές αρχές για τη χρήση πλαισίων έγκαιρης αναδιάρθρωσης, που θα βοηθούν τις εταιρείες να εξακολουθήσουν τις δραστηριότητές τους και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τους.
2. Κανόνες που επιτρέπουν στους επιχειρηματίες να επωφεληθούν από μια δεύτερη ευκαιρία.
3. Στοχοθετημένα μέτρα για τα κράτη-μέλη ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών αφερεγγυότητας, αναδιάρθρωσης και απαλλαγής.

Όταν η Κομισιόν είχε υποβάλει την πρόταση, τον Νοέμβριο του 2016, η Ελλάδα βρισκόταν μεταξύ των χωρών με προβληματικό σε αποτελεσματικότητα νομικό πλαίσιο στο ζήτημα της αφερεγγυότητας, αφού κατατασσόταν στην 23η θέση μεταξύ των κρατών-μελών. Oι διαδικασίες αφερεγγυότητας στη χώρα μας διαρκούσαν κατά μέσο όρο 3,5 έτη έναντι 2 έτη στην Ε.Ε., ενώ το ποσοστό ανάκτησης των οφειλόμενων έφτανε μόλις το 35,6% με μέσο όρο στην Ευρώπη το 65%.

Οι ενιαίοι κανόνες θα τηρούν τις παρακάτω βασικές αρχές:

• Οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, ιδίως οι μμε, θα έχουν πρόσβαση σε εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης για την ανίχνευση της επιδεινούμενης οικονομικής κατάστασής τους και τη διασφάλιση της έγκαιρης αναδιάρθρωσής τους.
• Ευέλικτα πλαίσια προληπτικής αναδιάρθρωσης θα απλουστεύσουν τις χρονοβόρες, πολύπλοκες και δαπανηρές δικαστικές διαδικασίες. Τα εθνικά δικαστήρια θα επεμβαίνουν, όταν χρειάζεται, για τη διαφύλαξη των συμφερόντων των ενδιαφερομένων.
• Ο οφειλέτης θα έχει στη διάθεσή του μια περιορισμένη χρονικά «ανάσα» τεσσάρων μηνών κατ’ ανώτατο όριο πριν από την αναγκαστική εκτέλεση, ώστε να διευκολύνονται οι διαπραγματεύσεις και η επιτυχής αναδιάρθρωση.
• Τυχόν διαφωνούσα μειοψηφία πιστωτών και εταίρων δεν θα μπορεί να εμποδίσει τα σχέδια αναδιάρθρωσης, ωστόσο τα έννομα συμφέροντά τους θα διασφαλίζονται.
• Η νέα χρηματοδότηση θα έχει ειδική προστασία, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχούς αναδιάρθρωσης.
• Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι τα υφιστάμενα δικαιώματα των εργαζομένων βάσει του εθνικού και του κοινοτικού δικαίου δεν θίγονται από τη διαδικασία προληπτικής αναδιάρθρωσης (π.χ. το δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης και συνδικαλιστικής δράσης και το δικαίωμα ενημέρωσης και διαβούλευσης).
• Η επιμόρφωση, η εξειδίκευση των επαγγελματιών του κλάδου και των δικαστηρίων, καθώς και η χρήση της τεχνολογίας μέσω ηλεκτρονικής υποβολής των απαιτήσεων και των κοινοποιήσεων προς τους πιστωτές θα βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και θα μειώσουν τη διάρκεια των διαδικασιών αφερεγγυότητας, αναδιάρθρωσης και δεύτερης ευκαιρίας.

Η τελική απόφαση του Συμβουλίου διατηρεί όλα τα βασικά στοιχεία της αρχικής πρότασης της Επιτροπής, αλλά παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη-μέλη ώστε να προσαρμόσουν τη νέα νομοθεσία στα υφιστάμενα πλαίσιά τους. Ειδικότερα, το Συμβούλιο τροποποίησε τις διατάξεις σχετικά με:

• Τη συμμετοχή των δικαστών: Διατηρώντας μεν τον στόχο των ταχύτερων διαδικασιών αφερεγγυότητας, η θέση του Συμβουλίου προβλέπει μεγαλύτερη ευελιξία για τα κράτη-μέλη ώστε να αποφασίζουν πότε και πού είναι υποχρεωτική η συμμετοχή των δικαστών.
• Τη διάρκεια της αναστολής των ατομικών καταδιώξεων: Διατηρώντας αφενός τις διάρκειες που πρότεινε η Επιτροπή (δηλαδή έως το πολύ 4 μήνες για την αρχική διάρκεια), το Συμβούλιο εισάγει τη δυνατότητα μεγαλύτερης προθεσμίας των δικαστηρίων ώστε να επικυρώσουν σχέδια που είναι ιδιαίτερα περίπλοκα.
• Tη διακατηγοριακή παράκαμψη των διαφωνιών: Ενώ διατηρούνται οι κανόνες που καθορίζονται στην πρόταση, τα κράτη-μέλη αποφάσισαν υπέρ μεγαλύτερης ευελιξίας σε εθνικό επίπεδο ώστε να καθοριστούν οι όροι που απαιτούνται για τη διενέργεια προκαταρκτικής αποτίμησης μιας επιχείρησης, καθώς και οι κανόνες οι οποίοι καθορίζουν την παράκαμψη των διαφωνιών μιας κατηγορίας πιστωτών.

Αναφορικά με τα επόμενα βήματα, το κείμενο θα εγκριθεί τώρα και τυπικά από τα δύο θεσμικά όργανα, δηλαδή το Συμβούλιο και την Ευρωβουλή και θα δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα. Κατόπιν, τα κράτη-μέλη θα έχουν διετή προθεσμία για να εφαρμόσουν τους νέους κανόνες στην εθνική τους νομοθεσία, ενώ θα μπορούν να ζητήσουν από την Επιτροπή ένα επιπλέον έτος για την εφαρμογή.

Το σημαντικότερο εμπόδιο
Σύμφωνα με τα κοινοτικά στοιχεία, κάθε χρόνο 200.000 επιχειρήσεις πτωχεύουν στην Ε.Ε., ενώ χάνονται 1,7 εκατ. θέσεις εργασίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην έκθεση των προέδρων των 5 κοινοτικών οργάνων (Κομισιόν, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρωβουλή, ΕΚΤ, Eurogroup) για την ολοκλήρωση της ΟΝΕ ο τομέας της νομοθεσίας περί αφερεγγυότητας αναφέρεται μεταξύ των σημαντικότερων σημείων συμφόρησης που εμποδίζουν την ολοκλήρωση των κεφαλαιαγορών στην Ευρωζώνη και πέρα από αυτήν.