Η πρόταση της κυβέρνησης για την α΄ κατοικία

Από την έντυπη έκδοση 

Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]

Μέχρις εσχάτων θα παλέψει η κυβέρνηση το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ιδιωτική πτώχευση και κυρίως για την προστασία της α’ κατοικίας, παρά τις έντονες αντιθέσεις που υφίστανται σε ό,τι αφορά τις επιθυμίες των θεσμών, αλλά και των τραπεζών. Δύο διαφορετικές τάσεις, δύο διαφορετικές αφετηρίες που παραδέχονται πως πρέπει να υπάρξει προστασία για τους ασθενέστερους, αλλά διαφοροποιούνται ως προς τον βαθμό.

Το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα διαμορφωθεί θα υποκαταστήσει το νόμο Κατσέλη.

Έτσι η πρόταση της κυβέρνησης θα περιλαμβάνει, όπως όλα δείχνουν, τρία βασικά σκέλη:

• Το ύψος της προστασίας της πρώτης κατοικίας να κινείται όχι πολύ χαμηλότερα από τα τρέχοντα επίπεδα, δηλαδή η προστασία να αφορά αξία κατοικίας 200.000 ευρώ. Ας σημειωθεί πως η κυβέρνηση επιθυμεί την ολοσχερή προστασία της α’ κατοικίας μέχρι αυτού του ποσού, εφόσον αυτή έχει βρεθεί ως ενέχυρο τόσο από στεγαστικό δάνειο όσο και από οποιαδήποτε άλλη μορφή δανεισμού - καταναλωτικό ή επιχειρηματικό.
• Η κυβέρνηση προωθεί μια λύση, η οποία θα προβλέπει μεταξύ άλλων τη δυνατότητα οριζόντιου «κουρέματος» για το ποσό του δανείου που συνδέεται με την πρώτη κατοικία για το ύψος του δανείου που είναι υψηλότερο από την αξία της κατοικίας αυτής. Συγχρόνως επιθυμεί η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής στις περιπτώσεις αναδιάρθρωσης να φθάνει μέχρι και τα 25 χρόνια, ενώ στην παρούσα φάση, κατά την οποία το Euribor είναι αρνητικό, το ύψος του επιτοκίου της νέας ρύθμισης προσδιορίζεται κοντά στο 3,5%. Η δόση θα επιδοτείται κατά το 1/3 για τους οικονομικά ασθενέστερους.
• Σημείο σύμπτωσης με τις τράπεζες αποτελεί ο τρόπος διαχείρισης του εγχειρήματος που σημαίνει πως τα δικαιολογητικά θα κατατίθενται μέσω της πλατφόρμας του εξωδικαστικού συμβιβασμού, η οποία θα δέχεται ή δεν θα δέχεται στο σύστημά της τον δανειολήπτη.

Ας σημειωθεί πως στην παρούσα φάση η ένταξη ενός «κόκκινου» δανειολήπτη στον νόμο Κατσέλη πραγματοποιείται με μια αίτηση στο Ειρηνοδικείο της χώρας. Η αίτηση αυτή με μια πρόχειρη εξέταση των δικαιολογητικών ουσιαστικά επιτρέπει πλήρη προστασία της πρώτης κατοικίας του δανειολήπτη έως ότου εξεταστεί σε ακροατήριο η υπόθεση. Αυτό μπορεί να γίνει και δύο και δυόμισι χρόνια μετά και τελικώς κατά την ακροαματική διαδικασία τα στατιστικά λένε πως μόνο το 60% των αιτήσεων τίθενται τελικώς υπό την προστασία του νόμου Κατσέλη.

Όμως σε αυτήν την πλατφόρμα σε μια δεύτερη φάση οι δανειολήπτες θα έχουν τη δυνατότητα να εντάξουν όλα τους τα χρέη προς ρύθμιση και έτσι το νέο θεσμικό πλαίσιο θα προβλέπει κανόνες και συνθήκες για την ιδιωτική πτώχευση.

Ας σημειωθεί πως οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς, μολονότι οι τράπεζες θα καταθέσουν το δικό τους σχέδιο μέσα στην εβδομάδα, είναι εξόχως πιθανόν να μην έχουν τελεσφορήσει μέχρι την έκθεση της Κομισιόν στις 27 Φεβρουαρίου. Κάτι τέτοιο μοιραία εκτιμάται πως θα οδηγήσει σε νέα παράταση του υπάρχοντος νόμου Κατσέλη.

Την ίδια στιγμή οι τράπεζες φαίνεται να διαφωνούν στα περισσότερα με την κυβέρνηση σε ό,τι αφορά τη λύση που προτείνουν για την αντιμετώπιση της αλλαγής του νόμου Κατσέλη. Η πρόταση των τραπεζών αφορά επίσης μια ολιστική προσέγγιση για την ιδιωτική πτώχευση και την αντιμετώπισή της. Οι τράπεζες συνδιαμορφώνουν την πρότασή τους με την PwC. 

Η κυβέρνηση είναι φανερό πως προτάσσει το κοινωνικό πρόσημο, ενώ σε ό,τι αφορά τις τράπεζες επιθυμούν παράλληλα με την προστασία των δανειοληπτών να μπορέσουν να διαχειριστούν τα προβληματικά χαρτοφυλάκια με τρόπο αποτελεσματικό χωρίς να χρειαστούν και νέα κεφάλαια.

Κυπριακό μοντέλο
Τα πιστωτικά ιδρύματα σύντομα θα εφοδιάσουν την κυβέρνηση με στοιχεία, μέσω των οποίων θα καταστεί σαφές πόσα δάνεια μπορούν να επιδοτηθούν με βάση τα 160 εκατ. ευρώ των κοινοτικών πόρων που είναι διαθέσιμα για τον σκοπό αυτόν, καθώς υπολογίζεται πως το 1/3 της δόσης του δανείου των πτωχών θα επιδοτείται κατά το κυπριακό μοντέλο «Εστία».

Τι ζητούν τα πιστωτικά ιδρύματα
Οι τράπεζες προτείνουν αναφορικά με το πλαίσιο προστασίας τα εξής:

• Να σταματήσει η άκριτη προστασία δανειοληπτών από τους πλειστηριασμούς. Η πλατφόρμα του εξωδικαστικού συμβιβασμού με κάποια αλλαγή στο software θα υποδέχεται τις αιτήσεις και θα κρίνεται με αντικειμενικότητα η δυνατότητα υπαγωγής κάποιου ή όχι στο νέο θεσμικό πλαίσιο.
• Η υπαγωγή θα αφορά δάνεια καταναλωτικά, μικρά επιχειρηματικά και στεγαστικά με κριτήρια περιουσιακά, εισοδηματικά κ.λπ. Μετά την υπαγωγή ο δανειολήπτης θα έχει δικαίωμα διαπραγμάτευσης με τις τράπεζες ή θα μπορεί να καταλήξει στο δικαστήριο. Όπως και στον νόμο Κατσέλη, θα αποφασίζεται κούρεμα, αναδιάρθρωση κ.λπ. για όλους τους παραπάνω τύπους δανείων στον πτωχό δανειολήπτη. Η προστασία όμως της α’ κατοικίας αυτού θα αφορά μόνο δάνεια στεγαστικά και όχι άλλου τύπου που ενέταξαν την πρώτη κατοικία από την αρχή ή στην πορεία ως ενέχυρο.
• Οι τράπεζες προτείνουν ως όριο για την προστασία τα σπίτια αξίας έως 100.000 ευρώ.
• Οι τράπεζες επ’ ουδενί δεν δέχονται οριζόντιο «κούρεμα» για το ποσό του δανείου που ξεπερνά την αξία του ενεχύρου.