Τρεις διαφορετικές ρυθμίσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών τόσο προς το Δημόσιο όσο και προς τις τράπεζες θέλει να προωθήσει η κυβέρνηση, προκειμένου να δώσει ευκαιρία διευθέτησης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων στο σύνολο του πληθυσμού των οφειλετών.
Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Η πρώτη ρύθμιση θα καλύπτει όσους έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη προς τις τράπεζες -κατά κύριο λόγο στεγαστικά δάνεια- αλλά θα έχει χαρακτήρα «ολιστικής ρύθμισης», δεδομένου ότι μέσω της σχετικής αίτησης θα μπορούν να τακτοποιηθούν και τα χρέη προς τις εφορίες ή προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Για όσους έχουν οφειλές μόνο προς τα ασφαλιστικά ταμεία σχεδιάζεται μια ειδική ρύθμιση από το υπουργείο Εργασίας, ενώ αντίστοιχες προετοιμασίες γίνονται και από το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να υπάρξει μια νέα, έκτακτου χαρακτήρα ρύθμιση «τελευταίας ευκαιρίας» για όσους χρωστούν αποκλειστικά στην εφορία.
Το ζητούμενο είναι να μη μείνει κανείς χωρίς την ευκαιρία να ρυθμίσει τις οφειλές του. Σήμερα, υπάρχει τεράστιο «κενό», καθώς με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό μπορούν να τακτοποιήσουν χρέη μόνο όσοι έχουν επαγγελματική ιδιότητα, ενώ για τα απλά φυσικά πρόσωπα -μισθωτούς, συνταξιούχους ή και επαγγελματίες που έχουν κλείσει τα βιβλία τους- δεν παρέχεται καμία άλλη λύση πέραν των 12 δόσεων.
Το «πακέτο»» των τριών ρυθμίσεων έχει ήδη ξεκινήσει να συζητείται με τους εκπροσώπους των θεσμών, ενώ οι διαβουλεύσεις θα συνεχιστούν και την επόμενη εβδομάδα στο πλαίσιο της αποστολής των επικεφαλής. Ο στόχος είναι να ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις το ταχύτερο δυνατόν, ώστε το νομοσχέδιο να κατατεθεί στη Βουλή μέσα στον Φεβρουάριο και οι ρυθμίσεις να αρχίσουν να «τρέχουν» από τις αρχές Μαρτίου. Ειδικά για τους οφειλέτες με τα στεγαστικά δάνεια και τις κύριες κατοικίες, έχει ξεκαθαριστεί από την κυβέρνηση η πρόθεση, σε περίπτωση καθυστερήσεων στη νομοθέτηση, να δοθεί παράταση στο πλαίσιο προστασίας που προβλέπεται από τον νόμο Κατσέλη ώστε να μην υπάρξει «κενό προστασίας» για την κύρια κατοικία.
Στόχος της κυβέρνησης είναι και οι τρεις ρυθμίσεις να είναι «εύκολες» χωρίς πολλές γραφειοκρατικές προϋποθέσεις, με δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολή των αιτήσεων, αλλά και όσο το δυνατόν λιγότερα εισοδηματικά ή περιουσιακά κριτήρια. Το κατά πόσο αυτό θα σταθεί δυνατό θα φανεί μετά την ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων, δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί είναι αντίθετοι στις γενικές ρυθμίσεις. Μπορεί η Ελλάδα να μην είναι πλέον εντός των μνημονίων, ωστόσο θα τεθεί θέμα στην ελληνική πλευρά περί τήρησης βασικών ευρωπαϊκών αρχών, όπως είναι να μην υπάρχουν ρυθμίσεις χωρίς συγκεκριμένα κριτήρια και να μη δίδονται ευκαιρίες τακτοποίησης χρεών σε επαγγελματίες που έχουν κλείσει τα βιβλία τους.
Οι λεπτομέρειες των τριών ρυθμίσεων είναι οι εξής:
1 Το νέο πλαίσιο προστασίας της κύριας κατοικίας στην πραγματικότητα σχεδιάζεται να είναι μια ανοικτή ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας οι οφειλέτες θα μπορούν να υποβάλλουν αίτηση ρύθμισης των δανείων τους. Το κριτήριο υπαγωγής θα είναι η ύπαρξη στεγαστικού δανείου (προφανώς σε καθυστέρηση). Ωστόσο, στη συγκεκριμένη πλατφόρμα θα εμφανίζονται και τα χρέη προς την εφορία ή προς τα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ η δόση που θα προτείνεται στον δανειολήπτη θα είναι συνάρτηση του μηνιαίου εισοδήματός του (σ.σ.: και πάλι δηλαδή θα λαμβάνονται υπόψη οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης, η οικογενειακή κατάσταση κ.λπ.). Το στεγαστικό δάνειο σχεδιάζεται να ρυθμίζεται σε βάθος 25 ετών, ενώ για τα χρέη προς την εφορία θα δίδεται περίοδος 10 ετών (ή 120 δόσεων). Ειδικά για τους πολίτες με πολύ χαμηλά εισοδήματα θα προβλέπεται ακόμη και η δυνατότητα επιδότησης της συνολικής δόσης, κάτι βεβαίως που θα γίνεται υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Αυτό που μένει να ξεκαθαρίσει είναι αν δυνατότητα υποβολής αίτησης υπαγωγής στη συγκεκριμένη πλατφόρμα θα έχουν όλοι οι δανειολήπτες ή αν θα μπει ως κριτήριο και η αξία του ακινήτου. Σε κάθε περίπτωση, όπως έλεγε και προχθές κυβερνητικό στέλεχος, σε περίπτωση που το στεγαστικό δάνειο υπερβαίνει την αξία του ακινήτου, θα προβλέπεται ακόμη και «κούρεμα», ενώ και για τις οφειλές της εφορίας και των ασφαλιστικών ταμείων θα υπάρχει πρόβλεψη για διαγραφή τουλάχιστον των προσαυξήσεων. Με βάση τις συζητήσεις που έχουν γίνει μέχρι τώρα, αυτό το σχήμα -το οποίο στην πράξη θα υλοποιηθεί μέσω της πλατφόρμας του εξωδικαστικού συμβιβασμού- θα είναι μόνιμο. Υπό αυτή την έννοια, θα πάψει να υφίσταται το πλαίσιο προστασίας της κύριας κατοικίας μέσω του νόμου Κατσέλη το οποίο και εμπλέκει στη διαδικασία ρύθμισης τη Δικαιοσύνη.
2 Για τη ρύθμιση των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, το ζητούμενο είναι να γίνει επανυπολογισμός των οφειλόμενων με βάση τα νέα δεδομένα που δημιουργήθηκαν μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (σ.σ.: αυτό επιφέρει και κούρεμα οφειλών), αλλά και να υπάρξει διαγραφή των προσαυξήσεων σε ποσοστό έως και 85%. Στη ρύθμιση δεν θα εντάσσονται τα «φρέσκα» χρέη (σ.σ.: προς το παρόν η συζήτηση αφορά τις οφειλές έως το 2016), ενώ η πρόθεση του υπουργείου Εργασίας είναι να μην μπουν εισοδηματικά ή περιουσιακά κριτήρια. Για τους οφειλέτες που μετά τα όποια «κουρέματα» θα καταφέρνουν να περιορίσουν το χρέος τους κάτω από τα 20.000 ευρώ, θα ανακτάται και το δικαίωμα υποβολής αίτησης συνταξιοδότησης. Μάλιστα, μετά την απονομή της σύνταξης, το ύψος της μηνιαίας δόσης που θα προκύπτει από τη ρύθμιση (σ.σ.: σχεδιάζεται ο αριθμός τους να φτάνει στις 36 για χρέη έως 5.000 ευρώ ή στις 120 δόσεις για μεγαλύτερα ποσά) θα παρακρατείται αυτομάτως από τη σύνταξη. Να σημειωθεί πάντως ότι από τον επανυπολογισμό των οφειλόμενων θα προκύπτει και μείωση στην υπό έκδοση σύνταξη, καθώς θα τεκμαίρεται ότι ο ασφαλισμένος έχει καταβάλει λιγότερα στο ασφαλιστικό ταμείο από όσα προέκυπταν με βάση το προ του 2016 καθεστώς.
3 Για τις οφειλές προς την εφορία σχεδιάζεται μια ανεξάρτητη ρύθμιση. Άλλωστε, χρέη προς την εφορία έχει και το μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού πληθυσμού (σ.σ.: τα στοιχεία του Νοεμβρίου δείχνουν ότι οι οφειλέτες έχουν ξεπεράσει τα 4,2 εκατομμύρια), ενώ πρακτικά η μόνη διέξοδος που υπάρχει σήμερα είναι η ρύθμιση των 12 δόσεων. Η ρύθμιση για τις οφειλές προς την εφορία θα έχει αντίστοιχα χαρακτηριστικά με αυτή των ασφαλιστικών ταμείων, χωρίς βεβαίως το θέμα του επανυπολογισμού των οφειλόμενων ποσών. Επίσης, σχεδιάζεται η ρύθμιση να συνδυαστεί και με τη δυνατότητα αποδέσμευσης των τραπεζικών λογαριασμών. Όσο περισσότερες δόσεις θα πληρώνει εμπρόθεσμα ο οφειλέτης, τόσο μεγαλύτερο ποσό θα αποδεσμεύεται από τον τραπεζικό του λογαριασμό.
Πρoετοιμασία εν όψει των διαπραγματεύσεων
Το θέμα της ρύθμισης των χρεών και του νέου πλαισίου προστασίας της κύριας κατοικίας από τον πλειστηριασμό κυριάρχησε και κατά τη χθεσινή ευρεία κυβερνητική σύσκεψη υπό την προεδρία του ΥΠΟΙΚ, Ευκλείδη Τσακαλώτου, η οποία είχε ως αντικείμενο την προετοιμασία εν όψει των διαπραγματεύσεων με τους εκπροσώπους των θεσμών από τη Δευτέρα. Από τη συνάντηση προέκυψε ότι η αξία του ακινήτου θα αποτελέσει κριτήριο για την ένταξη στη ρύθμιση, ενώ για τον προσδιορισμό της θα χρησιμοποιηθεί η τρέχουσα εμπορική τιμή και όχι αυτή που προκύπτει με βάση τις τιμές ζώνης της εφορίας.
Οι συζητήσεις θα συνεχιστούν και στην αρχή της επόμενης εβδομάδας, καθώς προγραμματίζονται συναντήσεις του υπουργού Επικρατείας Αλέκου Φλαμπουράρη με τις τράπεζες με κύριο θέμα συζήτησης τις λεπτομέρειες τις ρύθμισης: τη διάρκεια επιμήκυνσης των δανείων, το όριο αξίας της κύριας κατοικίας κ.λπ.
Πάντως, κυβερνητικός παράγοντας εμφανίστηκε χθες αισιόδοξος ότι τελικώς δεν θα χρειαστεί παράταση του πλαισίου προστασίας της κύριας κατοικίας βάσει του νόμου Κατσέλη, κάτι που σημαίνει ότι το νέο πλαίσιο ρύθμισης θα είναι έτοιμο μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου. Το θέμα της ρύθμισης των δανείων αναμένεται να συζητηθεί σε επίπεδο υπουργών με τους θεσμούς στις συναντήσεις της Τρίτης και της Πέμπτης. Μετά τη χθεσινή σύσκεψη, κορυφαίος κυβερνητικός παράγοντας παραδέχτηκε ότι ενδέχεται να υπάρξουν καθυστερήσεις στο θέμα της επιλογής των γενικών γραμματέων υπουργείων, με αποτέλεσμα το συγκεκριμένο «προαπαιτούμενο» να μην εκπληρωθεί μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου λόγω και των καθυστερήσεων που παρατηρούνται στις διαδικασίες του ΑΣΕΠ. Σε κάθε περίπτωση εκτιμάται ότι η συγκεκριμένη εκκρεμότητα δεν θα δημιουργήσει προβλήματα στη διαδικασία της αξιολόγησης.