Το σχέδιο της Κομισιόν για τα «κόκκινα» δάνεια

Από την έντυπη έκδοση 

Των Νίκου Μπέλλου και Ειρήνης Σακελλάρη

Νέο, αυστηρότερο σχέδιο με επιθετικές κινήσεις εκπονεί η Κομισιόν για την αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων, το οποίο επηρεάζει άμεσα και τις ελληνικές τράπεζες. Το σχέδιο θα επιτρέψει μαζικές πωλήσεις χωρίς οι τράπεζες να υποστούν σημαντικές κεφαλαιακές ζημιές.

Το σχέδιο αυτό εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια για περισσότερη τραπεζική ένωση, μέσα από την οποία σε ένα βάθος χρόνου θα πρέπει να έχει υπάρξει ομογενοποίηση των βασικών μεγεθών των πιστωτικών ιδρυμάτων στην Ευρώπη εις τρόπο ώστε οι ευρωπαϊκές τράπεζες να θεωρούνται υγιείς. Ωστόσο, το νέο σχέδιο της Κομισιόν για τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια είναι εξαιρετικά βαρύ, καθώς πρακτικά προβλέπει οι τράπεζες να παίρνουν εξωδικαστικά τα ενέχυρα των δανείων χωρίς τη δυνατότητα προσφυγής του δανειολήπτη. Προβλέπεται σε κάποιες περιπτώσεις η χρήση της δικαστικής προστασίας λόγω καταχρηστικότητας. Δηλαδή, προβλέπεται η δυνατότητα της επιχείρησης να προσφεύγει στα δικαστήρια σε ό,τι αφορά τη διάσωση των ενεχύρων της.

Η παραπάνω διάταξη θα αφορά τα καινούργια δάνεια, αλλά και τα παλαιά τα οποία αναχρηματοδοτούνται ή αλλάζουν οι όροι ή γίνονται ρυθμίσεις.

Κομβικό ρόλο στο σχέδιο της Κομισιόν παίζει η Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα συναλλαγής των NPLs που διαμορφώνει τη βάση για την άνθηση μιας δευτερογενούς αγοράς «κόκκινων» δανείων με όρους ευρωπαϊκούς.

Σε αυτό το πλαίσιο η Κομισιόν καλεί σήμερα όλες τις πλευρές σε ένα στρογγυλό τραπέζι για την υλοποίηση της προαναφερόμενης πλατφόρμας και τους ζητά να συμφωνήσουν ως την άνοιξη του 2019 πάνω στο θέμα αυτό, που ας σημειωθεί αποτελεί πρόταση της Ε.Ε. από το 2017 αλλά ελάχιστες χώρες έχουν προχωρήσει τις διαδικασίες. Το σχέδιο της Κομισιόν χαλαρώνει τους λογιστικούς κανόνες για τη μεταχείριση των προβλέψεων που είναι υποχρεωμένες να εγγράφουν οι τράπεζες όταν πωλούν δάνεια σε επενδυτές σε τιμές χαμηλότερες από αυτές που εγγράφονται στα βιβλία τους.

Στο πλαίσιο αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει:

• Όταν ένας δανειολήπτης χρεοκοπεί, τα κράτη-μέλη να θέτουν option ανάκτησης της αξίας του δανείου που φέρει κάλυμμα χωρίς οι αντίδικοι να καταλήγουν στα δικαστήρια. Αυτό θα επιτρέψει στις τράπεζες να ανακτήσουν ταχύτερα τις αξίες από τα κολάτεραλ αποτρέποντας τη δημιουργία νέων NPLs. 
• Το σχέδιο προβλέπει δικλίδες ασφαλείας για τους δανειολήπτες: Προβλέπεται η εξαίρεση των καταναλωτικών δανείων όπου δεν γίνεται η αποστέρηση του καλύμματος με εξωδικαστικό τρόπο, ενώ το ίδιο ισχύει και αν το κάλυμμα τυγχάνει να αφορά την κύρια κατοικία του επιχειρηματία δανειολήπτη.
• H Επιτροπή προτείνει τροποποίηση του κανονισμού για την κεφαλαιακή επάρκεια. Οι τράπεζες πρέπει να θέσουν στην άκρη ένα ελάχιστο ποσό κεφαλαίου για να καλύπτουν τα σίγουρα χαμένα NPLs. Εάν η τράπεζα δεν καλύπτει αυτές τις ελάχιστες απαιτήσεις τότε το κενό θα αφαιρείται από τα εποπτικά της κεφάλαια. Ο νέος κανονισμός θα εφαρμοστεί στα καινούργια δάνεια με στόχο να μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις για τις τράπεζες από τα NPLs στο μέλλον.
• Το σχέδιο για εθνικές εταιρείες διαχείρισης ενεργητικού. Οι εταιρείες αυτές θα βοηθήσουν τις τράπεζες να απελευθερώσουν τους ισολογισμούς τους από τα NPLs καθώς αυτά θα μεταφερθούν σε εταιρείες -οχήματα, πράγμα που θα διευκολύνει τους επενδυτές να αγοράσουν NPLs. Αυτές οι εταιρείες θα μπορούν να συσταθούν είτε από μία είτε από περισσότερες τράπεζες είτε από τις δημόσιες αρχές σε κάθε κράτος-μέλος.

Αυτό το σχέδιο που είναι μη δεσμευτικό παρέχει πρακτική καθοδήγηση για τον σχεδιασμό και το στήσιμο των εταιρειών διαχείρισης ενεργητικού με βάση τις καλύτερες πρακτικές στις χώρες-μέλη.

• Οι κανονισμοί για τις κρατικές ενισχύσεις στην Ε.Ε. και την εξυγίανση των τραπεζών θα πρέπει να τηρούνται πάντα.

Η εξωδικαστική επιβολή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αν δεν προβλέπεται ρητώς στη σύμβαση των δανείων. Πλην όμως αυτό θα αποτελεί πρακτικά όρο για να χορηγηθεί στους υποψήφιους δανειολήπτες το επιχειρηματικό δάνειο.   

Bloomberg: Αντιρρήσεις από SSM
Το σχέδιο της Κομισιόν, όπως αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg, προορίζεται να υποστηρίξει κυρίως τις ιταλικές τράπεζες, που βαρύνονται με προβληματικά ανοίγματα 174 δισ. ευρώ, αλλά θα ωφελήσει και τις ελληνικές τράπεζες και τα λοιπά πιστωτικά ιδρύματα του Νότου, σε μια περίοδο όπου οι ελληνικές αρχές αναζητούν λύσεις τέτοιες που οι τράπεζες να διατηρήσουν τελικώς την κεφαλαιακή τους επάρκεια μειώνοντας δραστικά τα «κόκκινα» δάνεια.

Σε αυτό το δημοσίευμα το πρακτορείο επεσήμαινε πως η Ντανιέλ Νουί του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ δεν εγκρίνει το σχέδιο, θεωρώντας ότι χαλαρώνουν υπερβολικά οι λογιστικοί κανόνες. Πάντως, το σχέδιο (σ.σ.: ή τμήμα του) θα συζητηθεί στις 4 Δεκεμβρίου στο Eurogroup και, εάν εγκριθεί, θα προχωρήσει άμεσα η εφαρμογή του.

Ας σημειωθεί πως τη δική τους πρόταση για τα «κόκκινα» δάνεια έχουν διατυπώσει η ΤτΕ και το ΤΧΣ. Και στις δύο προτάσεις προβλέπονται οχήματα-εταιρείες ειδικού σκοπού. Τέλος, συγκεκριμένη πρόταση που προβλέπει και τη σχετική χρηματοδότηση διατύπωσε η Eurobank για να αντιμετωπίσει τα «κόκκινα» δάνειά της.

Οι υπόλοιπες συστημικές και μη τράπεζες παρακολουθούν τις εξελίξεις και αναμένουν να δουν και αυτές με τη σειρά τους ποια λύση θα ακολουθήσουν. Ας σημειωθεί πως η πίεση όμως δεν είναι ίδια για κάθε ένα από τα πιστωτικά και μη πιστωτικά ιδρύματα. 

Επιτάχυνση για την ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών
Την επιτάχυνση των εργασιών, με στόχο την έγκριση το συντομότερο δυνατό των προτάσεων για την ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, ζήτησε χθες η Επιτροπή από το Συμβούλιο Υπουργών, τους Ευρωπαίους ηγέτες και την Ευρωβουλή.

Όπως τονίζει, η Τραπεζική Ένωση μαζί με την Ένωση Κεφαλαιαγορών προωθούν ένα πιο ολοκληρωμένο και σταθερό χρηματοπιστωτικό σύστημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αυξάνουν την ανθεκτικότητα της ΟΝΕ έναντι δυσμενών κλυδωνισμών, ενώ διευκολύνουν σημαντικά τον επιμερισμό των κινδύνων στον ιδιωτικό τομέα σε διασυνοριακό επίπεδο. Η Ένωση Κεφαλαιαγορών επιδιώκει να συνδέσει καλύτερα τις αποταμιεύσεις με τις επενδύσεις και να ενισχύσει το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα με την προώθηση του επιμερισμού των κινδύνων στον ιδιωτικό τομέα, την παροχή εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης και την αύξηση των επιλογών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τους μικροεπενδυτές και τους θεσμικούς επενδυτές. Θα προσφέρει περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές, ώστε να μπορούν να αγοράζουν φθηνότερα και καλύτερα επενδυτικά προϊόντα, και θα καταστήσει δυνατό για τους παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε άλλα κράτη-μέλη, αναφέρει η Επιτροπή. Η Κομισιόν στη χθεσινή ανακοίνωσή της παρουσιάζει τα κυριότερα δομικά στοιχεία της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, τα οποία έχει ολοκληρώσει την τελευταία τριετία. Σε αυτά περιλαμβάνονται σημαντικές προτάσεις για τη δημιουργία νέων ευκαιριών σε ολόκληρη την ενιαία αγορά για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές μέσω νέων προϊόντων και υπηρεσιών που καλύπτουν όλη την Ε.Ε., μέσω απλούστερων, σαφέστερων και πιο αναλογικών κανόνων, καθώς και μέσω μιας αποτελεσματικότερης εποπτείας του χρηματοπιστωτικού τομέα. 

Μέχρι στιγμής, 10 από τις 13 προτάσεις για τη θεμελίωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών εξετάζονται από το Συμβούλιο και την Ευρωβουλή. Εκκρεμούν επίσης τρεις προτάσεις για τη βιώσιμη χρηματοδότηση και τρεις άλλες σημαντικές προτάσεις για τις χρηματοπιστωτικές αγορές της Ε.Ε. 

Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να δημιουργήσουν όλα τα βασικά δομικά στοιχεία για την ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών πριν από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Μάιο του 2019.  Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής, για την ανάπτυξη, την απασχόληση, τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα, Γίρκι Κατάινεν, η Ένωση Κεφαλαιαγορών σημαίνει ότι διευρύνεται η πρόσβαση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση και αυξάνονται οι επενδυτικές ευκαιρίες στην Ευρώπη. «Θέλουμε οι επιχειρήσεις και οι πολίτες να επωφελούνται πλήρως από τις δυνατότητες της Ενιαίας Αγοράς στους τομείς των τραπεζικών και χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, γι' αυτό έχει μεγάλη σημασία να υπάρξει συμφωνία σε όλα τα εκκρεμή μέτρα το συντομότερο δυνατόν» τόνισε.