Τι θα σημαίνουν τα «θετικά» μέτρα

Από την έντυπη έκδοση 

Του Θάνου Τσίρου
[email protected]

H συζήτηση για την επάρκεια του «δημοσιονομικού χώρου» που δημιουργείται το 2019, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού, αλλά και η μη περικοπή των συντάξεων δίνει τη δημοσιονομική διάσταση της διαπραγμάτευσης, η οποία μπαίνει στην τελική της ευθεία. 

Σε πλήρη εξέλιξη, όμως, βρίσκεται και ο διάλογος σχετικά με το αν τα μέτρα που θα ενεργοποιηθούν (ή δεν θα ενεργοποιηθούν) από την Πρωτοχρονιά θα συμβάλουν στην ανάπτυξη και στην ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας. Τα ποσά που αναμένεται να ανακατανεμηθούν πρόκειται να φτάσουν ακόμη και τα 3 δισ. ευρώ. Τα 2 δισ. ευρώ που απαιτούνται για τη μη περικοπή των συντάξεων προτείνεται από την ελληνική πλευρά να καλυφθούν με τη μη εφαρμογή των αντίμετρων, κίνηση που εξασφαλίζει περίπου 1,7 δισ. ευρώ, ενώ οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού «κοστίζουν» περίπου 1 δισ. ευρώ, με προοπτική να χρηματοδοτηθούν με το πρωτογενές υπερπλεόνασμα.

Παρά την ανακατανομή των 3 δισ. ευρώ, οι κοινωνικές ομάδες οι οποίες θα βγουν αισθητά κερδισμένες από τα υπό προώθηση μέτρα είναι πολύ συγκεκριμένες. Οι συνταξιούχοι, αν «κλειδώσει» η διατήρηση της προσωπικής διαφοράς, απλώς θα αποφύγουν τη μείωση εισοδήματος. Οι αυτοαπασχολούμενοι με αποδοχές έως και 7.000 ευρώ -που αντιπροσωπεύουν το 80% του συνόλου- δεν θα δουν καμία διαφορά στα ποσά που θα πληρώνουν στα ασφαλιστικά ταμεία. Οι κερδισμένοι θα είναι οι επαγγελματίες με τα υψηλότερα εισοδήματα, καθώς θα εξαφανίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις από την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, ενώ θα υπάρξει και μείωση σε σχέση με αυτά που πλήρωναν το 2018. 

Στις τάξεις των ενοικιαστών και των ιδιοκτητών ακινήτων που πληρώνουν στεγαστικό δάνειο θα υπάρξουν δυσαρεστημένοι, καθώς η προσδοκία για καταβολή επιδόματος που είχε καλλιεργηθεί μετά την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου δεν θα επαληθευτεί για όλους. Όσον αφορά τον ΕΝΦΙΑ -η μείωση του οποίου θα προχωρήσει αν κριθεί ότι υπάρχει ο απαιτούμενος δημοσιονομικός χώρος- η μείωση θα είναι μεν σημαντική ως ποσοστό, αλλά το τελικό ποσό δεν θα είναι μεγάλο δεδομένου ότι οι μειώσεις θα αφορούν ατομικές περιουσίες έως και 150.000 ευρώ.

Ανάλυση ανά ομάδα
Με τα δεδομένα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, οι επιπτώσεις των προωθούμενων μέτρων ανά κοινωνική ομάδα θα έχουν ως εξής: 

• Στις τάξεις των συνταξιούχων δεν θα υπάρξουν ωφελημένοι -με την έννοια ότι θα δουν το εισόδημά τους να αυξάνεται- αλλά... ανακουφισμένοι με την έννοια ότι δεν θα υπάρξουν περικοπές εισοδήματος. Για περίπου 200.000 θα χαθεί η πιθανότητα να υπάρξει αύξηση λόγω του επανυπολογισμού, ενώ οι χαμένοι θα είναι οι δικαιούχοι του ΕΚΑΣ, καθώς από την 1/1/2019 θα ενεργοποιηθεί η νέα περικοπή του επιδόματος στα 12 ευρώ τον μήνα. 
• Στους μισθωτούς θα υπάρξουν διαφορές για πολύ συγκεκριμένες ομάδες. Μια συγκεκριμένη ομάδα η οποία μπορεί να δει διαφορά είναι οι νέοι ηλικίας κάτω των 25 ετών. Από τη μία έχουν να προσδοκούν στην επικείμενη αύξηση του κατώτατου μισθού από τα επίπεδα των 511 ευρώ που είναι σήμερα (σ.σ.: αυτό θα συμβεί αν ενεργοποιηθεί η κατάργηση του υποκατώτατου μισθού) και από την άλλη μπορούν να προσβλέπουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας λόγω της προωθούμενης επιδότησης των ασφαλιστικών εισφορών. Για τους υπόλοιπους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα δεν υπάρχουν ουσιαστικές αλλαγές, πέραν ίσως της αύξησης του κατώτατου μισθού. Αυτή δεν αφορά το σύνολο των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα. Επίσης, η αύξηση αναμένεται να είναι συγκρατημένη κατά το πρώτο έτος καθώς θα ληφθεί υπ’ όψιν το γεγονός ότι η παραγωγικότητα της εργασίας, ύστερα από σειρά ετών που κινήθηκε σε αρνητικό έδαφος, μόλις το 2018 γύρισε σε έστω και οριακό ποσοστό (+0,2%). 
• Για τους ιδιοκτήτες ακινήτων υπάρχει μόνο η προοπτική μείωσης του ΕΝΦΙΑ σε ποσοστό από 10% έως 30%, υπό την προϋπόθεση ότι η αξία της ατομικής περιουσίας δεν θα ξεπερνά τις 150.000 ευρώ. Οι δικαιούχοι της έκπτωσης θα φτάσουν στα 3,5 εκατομμύρια άτομα, αλλά τα ποσά που θα κερδίσουν θα είναι της τάξεως των μερικών δεκάδων ευρώ. Άλλωστε, σημαντικός αριθμός των υποψήφιων ωφελούμενων ήδη καρπώνονται την έκπτωση του 50% στον ΕΝΦΙΑ η οποία χορηγείται σε όσους πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια. Οι ιδιοκτήτες που αποπληρώνουν στεγαστικό δάνειο προσέβλεπαν στο επίδομα στέγασης, αλλά τελικώς φαίνεται ότι θα μείνουν εκτός του επιδόματος καθώς, στην καλύτερη περίπτωση, ο προϋπολογισμός του συγκεκριμένου μέτρου θα περιοριστεί στα 200 εκατ. ευρώ με αποτέλεσμα να «χωρούν» μόνο οι ενοικιαστές. 
• Στις τάξεις των αυτοαπασχολούμενων υλοποιείται ένα από τα ελάχιστα μέτρα τα οποία αφορούν και τη λεγόμενη «μεσαία τάξη». Οι επαγγελματίες με χαμηλά εισοδήματα θα εξακολουθήσουν να πληρώνουν το κατώτατο ποσό των 168 ευρώ και ως εκ τούτου δεν θα δουν κάποια διαφορά. Οι έχοντες όμως κέρδη της τάξεως των 20.000-30.000 ευρώ εκεί που περίμεναν να υποστούν μια ακόμη αύξηση στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών λόγω της επικείμενης αλλαγής στον τρόπο υπολογισμού (σ.σ.: καταργείται από 1ης/1/2019 η έκπτωση του 15% στη βάση υπολογισμού που είναι το άθροισμα των καθαρών κερδών και των εισφορών του προηγούμενου έτους) θα δουν ακόμη και μείωση σε σχέση με αυτό που πληρώνουν για το 2018.