Νέα ρύθμιση χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία αναζητεί το υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία με τους θεσμούς, μετά την εκτόξευση σε πάνω από 200 χιλιάδες των οφειλετών που απώλεσαν τα τελευταία χρόνια τις διάφορες ρυθμίσεις στις οποίες είχαν ενταχθεί. Μάλιστα το συνολικό ποσό των χρεών των συγκεκριμέων οφειλετών ανέρχεται στα 7,7 δισ. Το κρίσιμο ερώτημα στο οποίο καλείται να δώσει απάντηση το οικονομικό επιτελείο είναι η διαμόρφωση μιας νέας νομοθετικής πρότασης, η οποία θα εντάξει στο σύστημα εξόφλησης των ασφαλιστικών οφειλών δεκάδες χιλιάδες κυρίως ελεύθερους επαγγελματίες, αποκλείοντας ταυτόχρονα τη δημιουργία μιας νέας «γενιάς συστηματικών κακοπληρωτών». Η απάντηση στο κρίσιμο αυτό θέμα συνιστά ένα από τα πιο δύσκολα διαχρονικά προβλήματα της κοινωνικής ασφάλισης.
Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Νέα ρύθμιση χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία αναζητεί το υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία με τους θεσμούς, μετά την εκτόξευση σε πάνω από 200 χιλιάδες των οφειλετών που απώλεσαν τα τελευταία χρόνια τις διάφορες ρυθμίσεις στις οποίες είχαν ενταχθεί. Μάλιστα το συνολικό ποσό των χρεών των συγκεκριμένων οφειλετών ανέρχεται στα 7,7 δισ. Το κρίσιμο ερώτημα στο οποίο καλείται να δώσει απάντηση το οικονομικό επιτελείο είναι η διαμόρφωση μιας νέας νομοθετικής πρότασης, η οποία θα εντάξει στο σύστημα εξόφλησης των ασφαλιστικών οφειλών δεκάδες χιλιάδες κυρίως ελεύθερους επαγγελματίες, αποκλείοντας ταυτόχρονα τη δημιουργία μιας νέας «γενιάς συστηματικών κακοπληρωτών». Η απάντηση στο κρίσιμο αυτό θέμα συνιστά ένα από τα πιο δύσκολα διαχρονικά προβλήματα της κοινωνικής ασφάλισης.
Ενιαίοι κανόνες χωρίς εξαιρέσεις
Πηγές του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης τονίζουν ότι η νέα ρύθμιση θα έχει ενιαίους κανόνες για όλους τους οφειλέτες, χωρίς καμία εξαίρεση. Ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια είναι ο αριθμός των δόσεων, καθώς η πάγια ρύθμιση είναι 12 δόσεις, με αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός οφειλετών να μένει εκτός ρύθμισης. Σημειώνεται ότι στο 68% των περιπτώσεων απώλειας των ρυθμίσεων το ποσό της μηνιαίας δόσης ήταν ύψους 50-300 ευρώ, ενώ σχεδόν το 20% των οφειλετών χάνει τη ρύθμιση για δόσεις έως και 100 ευρώ. Έτσι, τα σενάρια που έχουν «πέσει» στο τραπέζι των διαβουλεύσεων αφορούν την αύξηση των δόσεων της πάγιας ρύθμισης από 12, που είναι σήμερα, σε 24 δόσεις ή σε 36.
Οι συζητήσεις με τους θεσμούς
Στόχος είναι η ένταξη όσων γίνεται περισσοτέρων οφειλετών σε ρύθμιση και η αύξηση των εσόδων του ΕΦΚΑ. Ήδη, οι διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους των θεσμών βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ το θέμα αφορά και τις οφειλές προς τις εφορίες, καθώς χιλιάδες οφειλέτες δεν πληρούν τις αυστηρές προϋποθέσεις που υπάρχουν για τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης των οφειλών σε έως και 120 δόσεις και έτσι αποκλείονται από αυτόν.
Τα στοιχεία του ΚΕΑΟ
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΑΟ, από τις συνολικά 382.650 αιτήσεις που υποβλήθηκαν από οφειλέτες για ένταξη για κάποια ρύθμιση οφειλών μέσα στα τελευταία χρόνια, μόλις οι 133.270 είναι ενεργές. Οι υπόλοιπες 205.318 ρυθμίσεις έχουν «χαθεί», ενώ υπάρχουν και 44.062 που έχουν ολοκληρωθεί. Επισημαίνεται ότι οι ρυθμίσεις αφορούν σε νομοθετικές παρεμβάσεις διαφορετικών κυβερνήσεων, όπως για παράδειγμα η πάγια ρύθμιση του νόμου 4152/2013, η ρύθμιση του νόμου 4305/2014 και η ρύθμιση των 100 δόσεων του νόμου 4321/2015.
Η εξέλιξη των «χαμένων» ρυθμίσεων
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΑΟ, ενώ στο πρώτο τρίμηνο του 2018 ο αριθμός αυτών που απώλεσαν τη ρύθμιση οφειλών ήταν 182.962 φυσικά και νομικά πρόσωπα με οφειλές 7,2 δισ. ευρώ, στο δεύτερο τρίμηνο του έτους ο αριθμός των οφειλετών αυξήθηκε κατά 22.356 και ανήλθε στους 205.318, με τις οφειλές να ξεπερνούν τα 7,7 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι με σχετική υπουργική απόφαση στις 28 Δεκεμβρίου του 2016 μεταφέρθηκαν από την αρχή του 2017 στο ΚΕΑΟ όλες οι μη ρυθμισμένες οφειλές κάτω των 5.000 ευρώ και αφετέρου οι μη ρυθμισμένες οφειλές άνω των 5.000 ευρώ που δεν πληρούσαν τα παλαιότερα κριτήρια για διαβίβαση των θεωρητικά εισπράξιμων οφειλών στο ΚΕΑΟ. Σύμφωνα με τα στοιχεία, στο πρώτο τρίμηνο του 2017 το ύψος των οφειλών που απώλεσαν τις ρυθμίσεις των διαφόρων νόμων ήταν 5 δισ. ευρώ και ο αριθμός των «χαμένων ρυθμίσεων» 119.658. Έτσι, μέσα σε ένα διάστημα 18 μηνών υπάρχει μια αύξηση της τάξης του 71,5% στον αριθμό των «χαμένων» ρυθμίσεων (1ο τρίμηνο 2017 - 2ο τρίμηνο 2018).
Για την ορθή κατανόηση των στοιχείων να επισημανθεί ότι μέσα στο τρίτο τρίμηνο του 2017 εντάχθηκαν στο ΚΕΑΟ 413.114 οφειλέτες με συνολικές οφειλές ύψους 7.134.388.040 ευρώ. Οι οφειλές που εντάχθηκαν στο διάστημα αυτό αφορούν -σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση- κυρίως οφειλές των οφειλετών του τ. ΟΑΕΕ που μεταφέρθηκαν για πρώτη φορά στο ΚΕΑΟ, καθώς εντάχθηκαν 377.817 οφειλέτες με συνολικές οφειλές 7.063.856.742 ευρώ.
Τα σενάρια που επεξεργάζονται για τους οφειλέτες του ΕΦΚΑ στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης βασίζονται στον μηχανισμό της ρύθμισης του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Όμως, η βασική επιδίωξη είναι να ενταχθούν στη νέα ρύθμιση και εκείνοι οι οφειλέτες τους οποίους οι προηγούμενες ρυθμίσεις των τελευταίων ετών τούς είχαν αφήσει έξω από το σύστημα.
Οι επιχειρήσεις χωρίς κέρδη
Όπως επεσήμανε πρόσφατα ο αρμόδιος υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Αναστάσιος Πετρόπουλος, πρέπει να βρεθούν τρόποι να ενταχθούν στο σύστημα των ρυθμίσεων «όσοι δεν μπορούν να ενταχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό, όπως για παράδειγμα οι κλειστές επιχειρήσεις».
Σύμφωνα με πληροφορίες, μέσα σε αυτό το πλαίσιο εξετάζεται και η ένταξη όσων κατά την προηγούμενη τριετία δεν είχαν κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής χρήσης ή ακόμη και όσων δεν είχαν θετική καθαρή θέση στις δύο τελευταίες χρήσεις.
Με αυστηρά κριτήρια
Στελέχη του αρμόδιου υπουργείου τονίζουν ότι σε κάθε περίπτωση η νέα ρύθμιση, η οποία δεν αναμένεται πριν από το τέλος του 2018, θα περιλαμβάνει αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
Ο στόχος είναι διπλός. Θα πρέπει να πεισθούν οι δανειστές και να ενταχθούν στη νέα ρύθμιση εκείνοι που πραγματικά θα μπορούν να ανταποκριθούν στις πληρωμές και να αποκλειστούν οι «παραδοσιακοί κακοπληρωτές» οι οποίοι χρησιμοποιούν τις ρυθμίσεις απλά και μόνο για να λαμβάνουν φορολογικές και ασφαλιστικές ενημερότητες και στη συνέχεια διακόπτουν τις πληρωμές των δόσεων.