Είναι γνωστό πως η Ιδιωτική Ασφάλιση δεν είναι ανεπτυγμένη στη χώρα μας (ο χαμηλότερος δείκτης ανάπτυξης μεταξύ των χωρών της ΕΕ), κάτι που όπως λέγεται οφείλεται στο γεγονός πως δεν υπάρχει “ασφαλιστική συνείδηση”. Ωστόσο, δεν είναι μόνο αυτό. Το πρόβλημα είναι ευρύτερο.
Του Γιώργου Κουτίνα*
Είναι γνωστό πως η Ιδιωτική Ασφάλιση δεν είναι ανεπτυγμένη στη χώρα μας (ο χαμηλότερος δείκτης ανάπτυξης μεταξύ των χωρών της ΕΕ), κάτι που όπως λέγεται οφείλεται στο γεγονός πως δεν υπάρχει “ασφαλιστική συνείδηση”. Ωστόσο, δεν είναι μόνο αυτό. Το πρόβλημα είναι ευρύτερο.
Για την ανάδειξη του χρήσιμου ρόλου και την ανάπτυξη της Ιδιωτικής Ασφάλισης, πέρα από τη θετική βούληση και ανάλογες ενέργειες από την πλευρά της Πολιτείας, χρειάζεται να αλλάξει και η ίδια η ασφαλιστική αγορά, πείθοντας ταυτόχρονα τον Έλληνα Καταναλωτή (Φυσικά Πρόσωπα ή/και Επιχειρήσεις)για την αλλαγή της.
Μοχλός των αναγκαίων αλλαγών είναι οι διάφορες Οδηγίες που η ΕΕ θεσπίζει με στόχο την εναρμόνιση των χωρών-μελών σε ενιαία πρότυπα και αρχές. Οι Οδηγίες αυτές αποτελούν το ελάχιστο υποχρεωτικό θεσμικό πλαίσιο που πρέπει να καθιερωθεί και να ακολουθείται, ώστε να αναδειχθεί η αξιοπιστία της ασφαλιστικής αγοράς και να διασφαλίζεται η Προστασία του Καταναλωτή, που πληρώνει και είναι ο κινητήριος μοχλός του συστήματος. Σχετικά, αναφέρονται οι παρακάτω Ευρωπαϊκές Οδηγίες, οι οποίες θα πρέπει να εμπεδωθούν στην πράξη:
- Οδηγία Solvency II, για τη φερεγγυότητα των Ασφαλιστικών Εταιρειών
- Κανονισμός GDPR, για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων και
- Οδηγία Insurance Distribution Directive (IDD), για τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων, η οποία τίθεται σε ισχύ από 1η Οκτωβρίου 2018.
Είναι προφανές πως οι παραπάνω Οδηγίες, δεν είναι “στατικές”. Πέρα από τη σωστή ένταξή τους στο εγχώριο νομοθετικό πλαίσιο απαιτούν υποχρεωτική εφαρμογή με διάρκεια στο χρόνο. Και σε αυτό εντοπίζεται η πρόκληση για την εγχώρια Ασφαλιστική Αγορά, η οποία μοιραία θα συγκεντρωθεί σε μεγαλύτερες και πιο οργανωμένες ασφαλιστικές εταιρείες με διεθνή υποστήριξη, αφήνοντας φυσικά πεδίο δράσης σε μικρότερα ευέλικτα επιχειρηματικά σχήματα με εξειδικευμένη εμπειρία και τεχνογνωσία.
Οδηγία IDD & Διανομή Ασφαλιστικών Προϊόντων
Καταλυτική αναμένεται να είναι η νέα Οδηγία IDD, η οποία αφορά την παροχή ασφαλιστικών προϊόντων στους Καταναλωτές μέσω διαφόρων “καναλιών διανομής” που είναι: Οι κλασικοί Πράκτορες και Μεσίτες Ασφαλίσεων, οι Τράπεζες, οι απευθείας online πωλήσεις από Ασφαλιστικές Εταιρείες και οι διάφορους Φορείς οι οποίοι με κάποιες προϋποθέσεις θα μπορούν να πωλούν ασφαλιστικά προϊόντα συμπληρωματικά με άλλες υπηρεσίες ή προϊόντα που προωθούν στους Καταναλωτές.
Η Οδηγία IDD αναφέρεται, μεταξύ άλλων, σε “διανομή” τυποποιημένων ασφαλιστικών και χρηματοοικονομικών προϊόντων. Στοχεύοντας πάντα στη διασφάλιση των συμφερόντων του Καταναλωτή μέσα από βελτιωμένες ασφαλιστικές υπηρεσίες, εισάγει κανόνες δεοντολογικής συμπεριφοράς. Ειδικότερα, επιβάλλει την υποχρεωτική συμβουλή και την αμερόληπτη ενημέρωση του Καταναλωτή για την ασφάλιση που πρόκειται να αγοράσει. Προς τούτο, οι Ασφαλιστικοί Διαμεσολαβητές θα πρέπει να είναι επίσημα εγγεγραμμένοι σε Επαγγελματικό Μητρώο και να διαθέτουν άριστη γνώση των ασφαλιστικών ή και των χρηματοοικονομικών προϊόντων που προωθούν. Παράλληλα, προκειμένου να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των Καταναλωτών προς την Ασφαλιστική Αγορά και τα προϊόντα της, η Οδηγία IDD επιβάλλει σε όλα τα κανάλια διανομής την υποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη Επαγγελματικής Ευθύνης για τυχόν λάθη ή παραλείψεις τους που θα μπορούσαν να ζημιώσουν τον εκάστοτε ασφαλισμένο Καταναλωτή.
Τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα (Bancassurance) & Ασφάλιση Online
Στα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης οι Τράπεζες είχαν επιδοθεί, ενίοτε σε συνθήκες άνισου ανταγωνισμού με τους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές, στο να προσφέρουν ασφαλιστικά προϊόντα από τα τραπεζικά καταστήματα. Είναι βέβαιο πως το καθεστώς αυτό θα συνεχίσει να υπάρχει αλλά αναμένεται να αλλάξει γιατί και η ίδια η τραπεζική - ασφαλιστική αγορά αλλάζει. Η μείωση των τραπεζικών καταστημάτων με ανάπτυξη του online banking χωρίς τη φυσική παρουσία των πελατών της σε αυτά, συνεπάγεται απώλειες σε πωλήσεις ασφαλιστικών προϊόντων. Οι απώλειες αυτές είναι προφανές πως θα πρέπει να αναπληρωθούν ή με Online πωλήσεις από Τράπεζες ή απευθείας από Ασφαλιστικές Εταιρείες ή ακόμη με οργανωμένους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές με επαγγελματική επάρκεια και σύγχρονο επιχειρηματικό πνεύμα.
Ασφαλιστικά Προϊόντα & Ασφαλιστικοί Διαμεσολαβητές
Οι διαδικτυακές πωλήσεις ίσως είναι σχετικά εύκολες σε τυποποιημένα ασφαλιστικά προϊόντα όπως η αστική ευθύνη αυτοκινήτου, η οδική βοήθεια, η ασφάλιση κατοικίας και σκάφους, το προσωπικό ατύχημα, τα απλά προγράμματα υγείας και συνταξιοδοτικά προϊόντα. Ωστόσο, υπάρχει αντικειμενική δυσκολία σε σύνθετες ασφαλίσεις ζωής και υγείας, όπου οι Καταναλωτές έχουν να κάνουν πολλές ερωτήσεις οι απαντήσεις των οποίων συχνά δεν είναι απλές. Φυσικά, τα θέματα είναι επίσης περίπλοκα και πιο απαιτητικά στις περιπτώσεις επαγγελματικών και επιχειρηματικών ασφαλίσεων, όπου η εξειδικευμένη τεχνογνωσία και η πρακτική εμπειρία είναι απαραίτητες προκειμένου να πεισθεί ο εκάστοτε Επαγγελματίας ή Επιχείρηση για να ασφαλιστεί. Προς την κατεύθυνση αυτή, είναι προφανές πως ο ρόλος των οργανωμένων Εταιρειών Μεσιτών Ασφαλίσεων (Insurance Brokers) και των Γραφείων Ασφαλιστικών Πρακτόρων (Insurance Agents), θα είναι καθοριστικός. Ιδιαίτερα σημαντικός αναμένεται να εξελιχθεί ο κλάδος των Μεσιτών Ασφαλίσεων, κυρίως στις επιχειρηματικές και εξειδικευμένες ασφαλίσεις που απαιτούν προχωρημένη οργάνωση και τεχνογνωσία.
Εξελίξεις
Στο πλαίσιο της οικονομικής ανάκαμψης, οι προσπάθειες για την ανάπτυξη του κλάδου της Ιδιωτικής Ασφάλισης με εφαρμογή της νέας ευρωπαϊκής οδηγίας IDD, πρέπει να βασίζονται στην εφαρμογή της ώριμης πρακτικής εμπειρίας των χωρών της ΕΕ και όχι σε εγχώριες “πατέντες” ή σε πολιτικές ιδεοληψίες και μικροσυμφέροντα, που πολλές φορές δημιουργούν λανθασμένη εικόνα για το θεσμό της Ιδιωτικής Ασφάλισης στη χώρα μας.
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως ο εκσυγχρονισμός είναι μονόδρομος και πως ο δυναμισμός της αγοράς θα πρέπει να εκτονωθεί αναπτυξιακά με αντικειμενική προσαρμογή στα ισχύοντα ευρωπαϊκά πρότυπα.
* Εμπειρογνώμων Ασφαλίσεων, Διευθύνων Σύμβουλος της ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ - Insurance Brokers, Ανταποκριτές Lloyd's