Το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας με τακτικούς ελέγχους, σε συνδυασμό με ένα αποθεματικό ασφαλείας 20 δισ. ευρώ στις αγορές, προβάλλει ως το βασικό σενάριο για την έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα. Ανοιχτό παραμένει το ζήτημα μιας περαιτέρω ελάφρυνσης του χρέους, καθώς ο ESM επιμένει στη γραμμή «εφόσον κριθεί αναγκαία», παρά τις αυξανόμενες πιέσεις στην τελική ευθεία.
Για όλα τα εκκρεμή ζητήματα που αναμένεται να κλείσουν στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου μίλησαν χθες κορυφαίοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. και των θεσμών στο ετήσιο συνέδριο του Economist με θέμα «22η Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης με την Ελληνική Κυβέρνηση», που διεξάγεται στο Λαγονήσι. Ο ομιλητές έστειλαν μηνύματα και αποκάλυψαν την κατεύθυνση στην οποία κινούνται οι συζητήσεις.
Από την έντυπη έκδοση
Το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας με τακτικούς ελέγχους, σε συνδυασμό με ένα αποθεματικό ασφαλείας 20 δισ. ευρώ στις αγορές, προβάλλει ως το βασικό σενάριο για την έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα. Ανοιχτό παραμένει το ζήτημα μιας περαιτέρω ελάφρυνσης του χρέους, καθώς ο ESM επιμένει στη γραμμή «εφόσον κριθεί αναγκαία», παρά τις αυξανόμενες πιέσεις στην τελική ευθεία.
Για όλα τα εκκρεμή ζητήματα που αναμένεται να κλείσουν στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου μίλησαν χθες κορυφαίοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. και των θεσμών στο ετήσιο συνέδριο του Economist με θέμα «22η Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης με την Ελληνική Κυβέρνηση», που διεξάγεται στο Λαγονήσι. Ο ομιλητές έστειλαν μηνύματα και αποκάλυψαν την κατεύθυνση στην οποία κινούνται οι συζητήσεις.
Κλάους Ρέγκλινγκ
«Είμαστε στη γραμμή τερματισμού του μαραθωνίου», ανέφερε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ, ο οποίος ωστόσο υπογράμμισε ότι, ακόμη και όταν σταθεί στα πόδια της, ο ESM δεν θα εγκαταλείψει την Ελλάδα. Σύμφωνα με τον κ. Ρέγκλινγκ, πρέπει να γίνει πολλή δουλειά τις επόμενες λίγες μέρες σε σχέση με τα 88 προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης. Ο ίδιος δήλωνε αισιόδοξος για την εκταμίευση της υποδόσης ύψους 1 δισ. που εκκρεμεί από την 3η αξιολόγηση.
Η τελευταία εκταμίευση του προγράμματος μπορεί να είναι ουσιαστική, ανέφερε ο κ. Ρέγκλινγκ, τονίζοντας ότι το ποσό θα διατεθεί στη δημιουργία αποθεματικού για την περίοδο μετά το πρόγραμμα. Το αποθεματικό αυτό θα διασφαλίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας για τουλάχιστον 12 μήνες. «Στην Ελλάδα δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στο ζήτημα του χρέους παρά στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων», παρατήρησε ο κ. Ρέγκλινγκ. Σε κάθε περίπτωση, όπως είπε, το Eurogroup «ίσως αποφασίσει» επιπρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης. «Αλλά μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα έχει ήδη επωφεληθεί από μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Εξάλλου, ακόμη και χωρίς πρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης, οι ωριμάνσεις του ελληνικού χρέους φτάνουν μέχρι και το 2059» τόνισε, για να συμπληρώσει ότι η Ευρωζώνη είναι διατεθειμένη να βοηθήσει και σε πιο μακροπρόθεσμη βάση την Ελλάδα, καθώς «είμαστε μια οικογένεια».
Ο κ. Ρέγκλινγκ επεσήμανε ότι «η κατάσταση παραμένει δύσκολη» στον τομέα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και πως η έξοδος στις αγορές «παραμένει εύθραυστη. Είναι κρίσιμο λοιπόν η Ελλάδα να παραμείνει προσηλωμένη στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων μετά το πρόγραμμα».
Φίλιπ Γκέρσον
«Ο χρόνος τελειώνει, αλλά συνεχίζουμε την προσπάθεια» είναι το μήνυμα που έστειλε ο αναπληρωτής διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ Φίλιπ Γκέρσον αναφορικά με τα περιθώρια ενεργοποίησης του προγράμματος του Ταμείου στην Ελλάδα. Υπάρχουν διάφορες ευκαιρίες για να προχωρήσουμε με την ανάλυση βιωσιμότητας χρέους (DSA), ανέφερε ο κ. Γκέρσον, υπογραμμίζοντας ότι αυτήν τη στιγμή το Ταμείο επικεντρώνεται στον στόχο μιας συμφωνίας με την Ευρωζώνη στις 21 Ιουνίου. Μίλησε για μια σειρά υψηλών προκλήσεων στην Ελλάδα, που παραμένουν και αφορούν ένα «μη βιώσιμο βάρος χρέους», το δημογραφικό ζήτημα, τα «κόκκινα» δάνεια, καθώς και το σύστημα κοινωνικής προστασίας το οποίο «δεν αντιμετωπίζει τη φτώχεια» στη χώρα.
«Η Ελλάδα χρειάζεται ελάφρυνση χρέους, στοιχείο ουσιαστικό, ειδάλλως η χώρα δεν θα ανακάμψει», τόνισε ο αξιωματούχος του ΔΝΤ. Μεταξύ άλλων, εξέφρασε την εκτίμηση ότι η ελληνική οικονομία έχει ακόμη μεγάλο κενό ανταγωνιστικότητας, με την επισήμανση ότι -δεδομένου του βάθους της κρίσης που προηγήθηκε- οι ρυθμοί ανάπτυξης στην Ελλάδα «είναι απογοητευτικοί».
«Στον μαραθώνιο, όταν περνάς τη γραμμή τερματισμού, πρέπει να συνεχίσεις να κινείσαι. Η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει να κινείται», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Γκέρσον. Το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη 2% στην Ελλάδα το 2018 και εκτιμά ότι η Ελλάδα θα πετύχει τους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα «χωρίς περαιτέρω μέτρα λιτότητας».
Φρανσέσκο Ντρούντι
«Η συμφωνία για το χρέος θα πρέπει να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα για μια πιο μακρά περίοδο», επεσήμανε ο επικεφαλής της αποστολής της ΕΚΤ στην Ελλάδα, Φρανσέσκο Ντρούντι. Σημείωσε ότι το αποθεματικό ασφαλείας θα πρέπει να είναι επαρκές: «Θα πρέπει να είναι εκεί, αλλά να χρησιμοποιηθεί με σύνεση», τόνισε ο αξιωματούχος της ΕΚΤ. Επιπλέον, πρόσθεσε ότι είναι καθοριστικό το στοιχείο της εποπτείας μετά το πρόγραμμα, καθώς οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να συνεχιστούν. Στο πλαίσιο αυτό, στάθηκε στη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Όπως είπε, η ΕΚΤ διαπιστώνει αποτελέσματα στον τομέα των πλειστηριασμών, αλλά αναμένει την επιτάχυνση της διαδικασίας το επόμενο διάστημα.
Νικόλα Τζιαμαρόλι
Στη διατηρησιμότητα των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα, ακόμη και μετά τη λήξη του προγράμματος, επικεντρώθηκε και ο επικεφαλής της αποστολής του ESM στην Ελλάδα Νικόλα Τζιαμαρόλι. «Είναι σημαντική η προσήλωση στις μεταρρυθμίσεις, ώστε να δώσουμε τη δυνατότητα στους Έλληνες πολίτες, που έχουν κάνει θυσίες, να δουν τα αποτελέσματα της πολυετούς προσαρμογής», ανέφερε χαρακτηριστικά. Μεταξύ άλλων, επέστησε προσοχή στη σημασία της μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα αλλά και της αγοράς προϊόντων, ενώ στάθηκε και στον καίριο ρόλο των ιδιωτικοποιήσεων.
Ντέκλαν Κοστέλο
«Υπάρχει πρόοδος στην Ελλάδα, αλλά στις διαρθρωτικές αλλαγές η νομοθέτηση είναι το πρώτο στάδιο και στη συνέχεια χρειάζεται η εφαρμογή. Αν δεν γίνει αυτό, δεν θα δει τα οφέλη η πραγματική οικονομία», υπογράμμισε ο επικεφαλής της αποστολής της Επιτροπής στην Ελλάδα Ντέκλαν Κοστέλο, μιλώντας για την ανάγκη συνέχειας στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων.
Στάθηκε στην εισήγηση της Κομισιόν για καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας στην Ελλάδα μετά τη λήξη του προγράμματος, καθώς «η επιτυχία ή αποτυχία ορισμένων μεταρρυθμίσεων θα κριθεί τα πρώτα χρόνια μετά το πρόγραμμα». Όπως είπε, το συγκεκριμένο καθεστώς θα ανανεώνεται κάθε 6 μήνες, ανάλογα με την πρόοδο. «Δεν χρειάζονται επιπλέον μεταρρυθμίσεις, αλλά θα πρέπει να εφαρμοστεί ό,τι συμφωνήθηκε μέχρι τώρα» τόνισε, προσθέτοντας ότι μετά το 2022 ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα μπορεί να μειωθεί στο 2% του ΑΕΠ, γεγονός που θα παράσχει «ακόμη περισσότερο δημοσιονομικό χώρο». Ο κ. Κοστέλο χαρακτήρισε σημαντικό στοιχείο την ελάφρυνση χρέους, που μπορεί να βοηθήσει στα spreads των ελληνικών ομολόγων.
Γιώργος Χουλιαράκης
Το αποθεματικό ασφαλείας για την περίοδο μετά το τέλος του προγράμματος θα είναι 17-18 δισ. και θα αποτελεί έναν ειδικό λογαριασμό που δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άλλον λόγο παρά μόνο για την αποπληρωμή του χρέους, υπογράμμισε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης. Ο κ. Χουλιαράκης σημείωσε ότι υπήρξε επιτυχής έξοδος της Ελλάδας στις αγορές τους τελευταίους 11 μήνες και διέψευσε δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία το ελληνικό Δημόσιο ανέβαλε νέες εκδόσεις ομολόγων.
Σύμφωνα με τον κ. Χουλιαράκη, ο πυρήνας του μεσοπρόθεσμου είναι οι θετικές επιδόσεις στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και η μεσαία ανάπτυξη λόγω της ανάκαμψης της οικονομίας. «Παρά το γεγονός ότι θα κινηθούμε σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ, θα έχουμε χώρο να διαθέσουμε για μεσαία επέκταση και ο λόγος είναι ότι η οικονομία ανακάμπτει. Έχουμε ακόμη πολλή δουλειά να κάνουμε» σημείωσε, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη μεγαλύτερης αλληλεπίδρασης με την επενδυτική κοινότητα.
Τα λάθη
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης ανέφερε ότι θα είναι μεγάλο λάθος αν η δημοσιονομική πολιτική δεν διατηρηθεί και μετά το πρόγραμμα. «Αλλά είμαι αισιόδοξος ότι το πολιτικό σύστημα έχει μάθει το μάθημά του τα τελευταία χρόνια. Κανένας στην Ελλάδα δεν θα επιθυμούσε ένα πισωγύρισμα στην οικονομία εξαιτίας πολιτικών λαθών».
«Το τέλος μιας Οδύσσειας»
«Η Ελλάδα πλησιάζει στο τέλος μιας Οδύσσειας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις, τονίζοντας ότι οι θεσμοί και η ελληνική κυβέρνηση εργάζονται για την επίτευξη μιας συνολικής συμφωνίας στο Eurogroup σε μία εβδομάδα από σήμερα.
Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν τάχθηκε υπέρ εμπροσθοβαρών μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους ως σημαντικού στοιχείου για τη διασφάλιση της σταδιακής επιστροφής στις αγορές.
Ο κ. Ντομπρόβσκις ανέφερε ότι η Ελλάδα αποτελεί τη μία από τις οκτώ ευρωπαϊκές χώρες που προβλέπεται να έχουν δημοσιονομικό πλεόνασμα το 2018 και στο πλαίσιο αυτό αναμένεται κάποιος δημοσιονομικός χώρος. «Βεβαίως, οι λεπτομέρειες αναφορικά με τη χρήση του θα χρειαστεί να συζητηθούν, αλλά είναι μια θετική εξέλιξη», συμπλήρωσε.
Μεταξύ άλλων, ο ίδιος στάθηκε στην παράμετρο των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σημείωσε ότι έχει επιτευχθεί καλή πρόοδος στην Ελλάδα, ωστόσο τόνισε ότι η χώρα διατηρεί ακόμη το υψηλότερο επίπεδο των λεγόμενων «κόκκινων» δανείων στην Ε.Ε.
Σε επίπεδο Ευρωζώνης, ο κ. Ντομπρόβσκις επεσήμανε ότι η ανάπτυξη προβλέπεται να συνεχίσει ανοδικά, αν και σε ελαφρώς βραδύτερο ρυθμό, το 2018 και το 2019.