Πολυνομοσχέδιο - σκούπα με τις τελευταίες εκκρεμότητες

Από την έντυπη έκδοση

Του Θάνου Τσίρου
[email protected]

Τις αλλαγές στον νόμο Κατσέλη-Σταθάκη αλλά και στον εξωδικαστικό συμβιβασμό, τις όποιες αλλαγές συμφωνηθούν έως την τελευταία στιγμή στους συντελεστές υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ και του συμπληρωματικού φόρου, το «πακέτο» με τα εργασιακά, σειρά διατάξεων για την προώθηση των αποκρατικοποιήσεων και των ταμείων αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, καθώς και αλλαγές στον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, θα περιλαμβάνει το πολυνομοσχέδιο που κατατίθεται αύριο στη Βουλή. 

Αφού συζητηθεί την προσεχή Δευτέρα και Τρίτη σε επίπεδο επιτροπών, και Τετάρτη - Πέμπτη σε επίπεδο ολομέλειας, το πολυνομοσχέδιο θα γίνει νόμος του κράτους μέχρι τη συμφωνημένη με τους δανειστές ημερομηνία της 15ης Ιουνίου. Με την ψήφιση του νόμου και την έκδοση σειράς υπουργικών αποφάσεων -μία εκ των οποίων θα αφορά τις νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων- η ελληνική κυβέρνηση θέλει να έχει στα χέρια της το κείμενο συμμόρφωσης (compliance report) αρκετά εικοσιτετράωρα πριν από την κρίσιμη συνεδρίαση του Eurogroup της 21ης Ιουνίου, ώστε εκεί η συζήτηση να επικεντρωθεί στα θέματα του χρέους, της μεταμνημονιακής εποπτείας αλλά και της αξιοποίησης των αδιάθετων κεφαλαίων που έχουν εγκριθεί για την Ελλάδα στο πλαίσιο του 3ου δανειακού προγράμματος του ESM.

• Μέρος του πολυνομοσχεδίου θα είναι και οι πιθανές αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα στοιχεία που έδωσε ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος για τα νέα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ (σ.σ.: 68% των ιδιοκτητών δεν θα έχουν καμία επιβάρυνση, 15% θα πληρώσουν περισσότερα και 18% θα επιβαρυνθούν λιγότερο) στηρίζονται και σε τροποποιήσεις που έχουν γίνει στους συντελεστές υπολογισμού του φόρου, οι οποίες απαιτούν νόμο για να ενεργοποιηθούν. Οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων θα περάσουν με υπουργική απόφαση. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται αν στο πολυνομοσχέδιο θα περάσουν αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των ναυτιλιακών εταιρειών, όπως προβλέπει και το προσχέδιο του αναθεωρημένου μνημονίου. Το σχετικό θέμα έχει παραμείνει στα «ψιλά της επικαιρότητας» και μένει να φανεί αν θα υπάρξει αιφνιδιασμός της ναυτιλιακής κοινότητας. H κατάργηση του ΦΠΑ και στα τελευταία πέντε νησιά του Αιγαίου δεν αναμένεται να εμφανιστεί στο πολυνομοσχέδιο, καθώς η διατήρηση του ειδικού καθεστώτος είχε διασφαλιστεί με μεταβατική διάταξη, η οποία απλώς θα πάψει να ισχύει στο τέλος Ιουνίου. Έτσι, Λέρος, Λέσβος, Κως, Σάμος και Χίος θα αποκτήσουν αυτόματα τους συντελεστές 13% και 24%, όπως ισχύει και στις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας. Το αναθεωρημένο μνημόνιο «προαναγγέλλει» την τροποποίηση του πλαισίου για τον φόρο υπεραξίας στα ακίνητα (σ.σ.: ο οποίος παραμένει παγωμένος μέχρι το τέλος του χρόνου) και πλέον μένει να φανεί αν το υπουργείο Οικονομικών θα περάσει συγκεκριμένες διορθώσεις σε αυτή τη φάση ή όχι. 
• Στα εργασιακά, το πολυνομοσχέδιο αναμένεται να περιλαμβάνει τις αλλαγές για τον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας. Ουσιαστικά θα προβλέπεται ότι εργοδότες και εργαζόμενοι θα έχουν έναν επιπλέον γύρο διαβουλεύσεων πριν καταφύγουν στη Διαιτησία. Επίσης, θα ενσωματωθούν τα μέτρα για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. Οι αλλαγές στα εισοδηματικά κριτήρια για τη χορήγηση του ΕΚΑΣ θα περάσουν με υπουργική απόφαση.
• Στο πολυνομοσχέδιο θα ενσωματωθεί η διάταξη για τη χορήγηση του επιδόματος στέγασης σε όσους πληρώνουν ενοίκιο ή δόση στεγαστικού δανείου για την κύρια κατοικία τους. Το επίδομα θα νομοθετηθεί από τώρα, αλλά η διάθεσή του θα ξεκινήσει από το 2019, ώστε να επιβαρύνει τον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς. Υπενθυμίζεται ότι το επίδομα ανέρχεται στα 70 ευρώ για τον εργένη σε μηνιαία βάση και προσαυξάνεται κατά 50% για κάθε πρόσθετο μέλος του νοικοκυριού, με «οροφή» στα 210 ευρώ. Το εισοδηματικό όριο ξεκινά από τις 8.000 ευρώ για τον εργένη και κλιμακώνεται έως και τις 24.000 ευρώ και πάλι με προσαύξηση 50% για κάθε πρόσθετο μέλος. 
• Βασικό κεφάλαιο στο πολυνομοσχέδιο θα είναι οι αλλαγές στον νόμο Κατσέλη-Σταθάκη αλλά και στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Οι αλλαγές στον νόμο Κατσέλη κινούνται στην κατεύθυνση της αυστηροποίησης του πλαισίου, ώστε να περιοριστεί το «στοκ» των υποθέσεων που λιμνάζουν στις γραμματείες των ειρηνοδικείων. Βασικότερη αλλαγή θα είναι η υποχρέωση για όλους τους ενδιαφερόμενους (είτε έχουν κάνει αίτηση είτε όχι) να επιτρέψουν την άρση του τραπεζικού τους απορρήτου, ώστε να γίνεται έλεγχος της συνολικής περιουσιακής εικόνας. Όσοι από αυτούς που έχουν ήδη κάνει αίτηση δεν προχωρήσουν στις σχετικές διαδικασίες εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου, θα χάνουν το δικαίωμα να φτάσει η υπόθεσή τους στο στάδιο της εκδίκασης. Αλλαγές θα υπάρχουν και στη διαδικασία υποβολής των αιτήσεων ώστε να μένουν εκτός ρύθμισης εξαρχής όσοι δεν πληρούν τα κριτήρια που προβλέπει ο νόμος. Επίσης, θα προβλέπεται ότι όσοι θα ζητούν πάνω από δύο αναβολές στην εκδίκαση της υπόθεσής τους, αυτομάτως θα μένουν εκτός ρύθμισης. Όσον αφορά τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, θα υπάρξουν και θετικές αλλαγές, μεταξύ των οποίων η ένταξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών του 2017 στη διαδικασία της ρύθμισης σε έως και 120 δόσεις. Να σημειωθεί ότι με τους δανειστές έχει συμφωνηθεί και η μείωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών από 22 που είναι σήμερα σε 10. Αυτή η αλλαγή όμως θα γίνει και με υπουργική απόφαση.

Τμήμα του πολυνομοσχέδιου θα είναι και το νέο μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής στρατηγικής το οποίο θα καλύπτει την περίοδο 2019-2022. Το μεσοπρόθεσμο θα περιγράφει και τη δημοσιονομική απόδοση της μείωσης των συντάξεων για το 2019 (σ.σ.: περίπου 2,5 δισ. ευρώ μαζί με τη μείωση του ΕΚΑΣ, δεδομένου ότι για την καθαρή απόδοση του 1% συνυπολογίζεται ότι θα υπάρξει μείωση των φορολογικών εσόδων), αλλά και την αύξηση των φορολογικών εσόδων από τη μείωση της έκπτωσης φόρου, η οποία προγραμματίζεται από την 1η/1/2020. Επίσης, το μεσοπρόθεσμο θα περιλαμβάνει τις επιπτώσεις των αντίμετρων. Όπως «αποκάλυψε» το δημοσιονομικό συμβούλιο, το 2019 θα προβλέπεται παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσματος 3,96% (και υπερπλεονάσματος 866 εκατ. ευρώ), ενώ για το 2020 το πρωτογενές πλεόνασμα τοποθετείται στο 4,15% και το υπερπλεόνασμα στο 1,287 δισ. ευρώ. Το μεσοπρόθεσμο θα στηριχτεί στην πρόβλεψη ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί με ρυθμό 2% για το 2018 και 2,4% για το 2019. Αξίζει να σημειωθεί ότι και στο μεσοπρόθεσμο, αλλά ενδεχομένως και ως διάταξη στο πολυνομοσχέδιο, θα αποτυπωθούν και τα πλαφόν στις δαπάνες του Δημοσίου, μέτρο που αποτελεί μια ακόμη δικλίδα ασφαλείας για την παραγωγή των πλεονασμάτων του 3,5% του ΑΕΠ για όλη την περίοδο μέχρι και το 2022.

Με την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου δεν θα ολοκληρωθούν και τα 88 προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης. Γι’ αυτό, το οικονομικό επιτελείο θέλει να εκμεταλλευτεί και τα τελευταία εικοσιτετράωρα, προκειμένου να στείλει προς δημοσίευση στο ΦΕΚ όλες τις υπουργικές αποφάσεις που απαιτούνται (σ.σ.: με κυριότερες αυτές των αντικειμενικών αξιών και του ΕΚΑΣ, οι οποίες θα σταλούν για δημοσίευση μέσα στην επόμενη εβδομάδα). Κάποια από τα 88 προαπαιτούμενα θα παραμείνουν ανολοκλήρωτα, δεδομένου ότι συνδέονται με διαδικασίες που δεν θα έχουν ολοκληρωθεί παρά μετά τη λήξη του 3ου μνημονίου. Ωστόσο, αυτό δεν αναμένεται να δημιουργήσει προβλήματα για το κλείσιμο της τελικής αξιολόγησης, δεδομένου ότι έχει ήδη συμφωνηθεί κάποια από τα 88 προαπαιτούμενα να μεταφερθούν για τη μεταμνημονιακή περίοδο.   

Τα βασικά σημεία 

AKINHTA

• Οι τροποποιήσεις στους συντελεστές υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ απαιτούν νόμο για να ενεργοποιηθούν.
• Οι αλλαγές στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων θα περάσουν με υπουργική απόφαση. 
• Ερωτηματικό παραμένει αν το ΥΠΟΙΚ σε αυτή τη φάση θα περάσει συγκεκριμένες διορθώσεις στο πλαίσιο για τον φόρο υπεραξίας στα ακίνητα.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ
Το πολυνομοσχέδιο θα περιλαμβάνει σειρά αλλαγών στον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.

• H κατάργηση του ΦΠΑ και στα τελευταία πέντε νησιά του Αιγαίου δεν αναμένεται να εμφανιστεί στο πολυνομοσχέδιο, καθώς η διατήρηση του ειδικού καθεστώτος είχε διασφαλιστεί με μεταβατική διάταξη, η οποία απλώς θα πάψει να ισχύει στο τέλος Ιουνίου.
• Με ενδιαφέρον αναμένεται αν στο πολυνομοσχέδιο θα περάσουν αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των ναυτιλιακών εταιρειών, όπως προβλέπει και το προσχέδιο του αναθεωρημένου μνημονίου. 

ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ

• Αλλαγές για τον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας με την προσθήκη ενός επιπλέον γύρου διαβουλεύσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων πριν καταφύγουν στη Διαιτησία. 
• Μέτρα για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. 

ΕΠΙΔΟΜΑ ΣΤΕΓΑΣΗΣ
Η χορήγηση επιδόματος στέγασης σε όσους πληρώνουν ενοίκιο ή δόση στεγαστικού δανείου για την κύρια κατοικία τους θα νομοθετηθεί από τώρα, αλλά η διάθεση του επιδόματος θα ξεκινήσει από το 2019, ώστε να επιβαρύνει τον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς. 

ΝΟΜΟΣ ΚΑΤΣΕΛΗ-ΣΤΑΘΑΚΗ
Οι αλλαγές κινούνται στην κατεύθυνση του περιορισμού του «στοκ» των υποθέσεων που λιμνάζουν. Βασικότερη αλλαγή θα είναι η υποχρέωση για τους ενδιαφερόμενους να επιτρέψουν την άρση του τραπεζικού τους απορρήτου, ώστε να γίνεται έλεγχος της συνολικής περιουσιακής εικόνας. 

ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ

• Ένταξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών του 2017 στη διαδικασία της ρύθμισης σε έως και 120 δόσεις. 
• Η μείωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών από 22 που είναι σήμερα σε 10 θα γίνει με υπουργική απόφαση.

ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΟ 2019-2022

• Το μεσοπρόθεσμο θα περιγράφει τη δημοσιονομική απόδοση της μείωσης των συντάξεων για το 2019, της μείωσης της έκπτωσης φόρου από το 2020, καθώς και τις επιπτώσεις των αντίμετρων.
• Στο μεσοπρόθεσμο, αλλά ενδεχομένως και ως διάταξη στο πολυνομοσχέδιο, θα αποτυπωθούν και τα πλαφόν στις δαπάνες του Δημοσίου, μέτρο που αποτελεί μια ακόμη δικλίδα ασφαλείας για την παραγωγή των πλεονασμάτων.