Θερινή χαλάρωση των capital controls με επίκεντρο τις επιχειρήσεις

Από την έντυπη έκδοση 

Της Ειρήνης Σακελλάρη
 [email protected]

Καθώς η ολοκληρωτική άρση των κεφαλαιακών περιορισμών που επιβλήθηκαν στη χώρα μας τον Ιούνιο του 2015 θεωρείται απολύτως βέβαιο πως δεν θα είναι άμεση -πολλοί μιλούν για μία ακόμη διετία-, η επόμενη χαλάρωση των capital controls, όπως αναφέρουν στη «Ν» έγκυροι τραπεζικοί παράγοντες, εκτιμάται πως θα έχει ως επίκεντρο τις επιχειρήσεις.

Εκτιμάται επίσης πως θα λάβει χώρα μέχρι την έξοδο της Ελλάδας από το μνημόνιο, τον Αύγουστο δηλαδή του 2018, και θα εντάσσεται σε μία γενικότερη μέριμνα της Ε.Ε. που υπάρχει στην παρούσα φάση, με στόχο η επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη να διευκολυνθεί περαιτέρω. Υπενθυμίζεται ότι μόλις την περασμένη εβδομάδα η Κομισιόν ανακοίνωσε πως ξεκινούν οι διεργασίες για τη σύνταξη οδηγίας που θα επιτρέψει τη μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών για μεταφορά έδρας ή άνοιγμα επιχειρήσεων σε χώρες-μέλη.

Ως προς τους κεφαλαιακούς περιορισμούς οι οποίοι ισχύουν για τη χώρα μας, τραπεζικοί παράγοντες με γνώση του θέματος αναμένουν μία ακόμη χαλάρωση, με επίκεντρο αυτή τη φορά τις επιχειρήσεις, μεταξύ των Εurogroups Ιουνίου - Ιουλίου και της εξόδου από το μνημόνιο, τον Αύγουστο του 2018.

Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι εισήλθαν στη ζωή μας τον Ιούνιο του 2015, όταν εξαντλήθηκε η περίοδος διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς χωρίς συμφωνία από την πλευρά της Ελλάδας για περαιτέρω επέκταση της περιόδου και η ΕΚΤ αποφάσισε να μην αυξηθεί το επίπεδο της δανειστικής έσχατης προσφυγής (ELA) για τις ελληνικές τράπεζες.

Σχεδόν τρία χρόνια μετά, και παρά τις ενδιάμεσες χαλαρώσεις, οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα.

Τα προβλήματα των επιχειρήσεων

Τι γίνεται με τις συναλλαγές πληρωμών για εμπορικούς σκοπούς στο εξωτερικό (πληρωμή εισαγωγών); Η απάντηση στο κρίσιμο αυτό ερώτημα δίδεται μέσα από την απόφαση του Νοεμβρίου του '17 της Επιτροπής Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών που αφορά τη διαδικασία υποβολής και έγκρισης αιτημάτων μεταφοράς κεφαλαίων στο εξωτερικό από νομικά πρόσωπα και επιτηδευματίες στο πλαίσιο των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων. Μέσα από την απόφαση αυτή συστήνεται ειδική Υποεπιτροπή ανά πιστωτικό ίδρυμα στην Ελλάδα με αρμοδιότητα την έγκριση συγκεκριμένων συναλλαγών.

Οι υποεπιτροπές εξετάζουν αιτήματα νομικών προσώπων, όπως και ατομικών επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών, οι οποίοι αιτούνται μεταφορές κεφαλαίων στο εξωτερικό για:

α) εκτέλεση πληρωμών έναντι παραστατικών

β) άνοιγμα νέων ενέγγυων πιστώσεων και πιστώσεων σε αναμονή,

γ) έκδοση νέων εγγυητικών επιστολών και

δ) προθεσμιακές υποχρεώσεις από διακανονισμό αξιών προς είσπραξη και τριτεγγυημένα και λοιπά χρηματόγραφα που συνδέονται με εισαγωγές.

Το συνολικό ύψος των αιτημάτων για κάθε πελάτη σε κάθε Π.Ι. δεν υπερβαίνει το ποσό των 700.000 ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα, με μία ή περισσότερες συναλλαγές.

• Οι τράπεζες έχουν όρια τα οποία ισχύουν ανά εβδομάδα. Κάθε Πέμπτη ζητούν τυχόν επιπλέον εφάπαξ εβδομαδιαίο ποσό που απαιτείται ώστε να εκτελέσουν πληρωμές εγκρίσεων αιτημάτων της ίδιας εβδομάδας. Επομένως αν έχουν εξαντλήσει τα όριά τους μπορεί να μην πραγματοποιήσουν για εκείνη τη μέρα συγκεκριμένες πληρωμές.
• Προκειμένου να εξεταστούν αιτήματα εταιρειών για ποσά πάνω από 40.000 ευρώ από τις επιτροπές, οι εταιρείες πρέπει να προσκομίσουν τα τιμολόγια τεκμηρίωσης της συναλλαγής, υπεύθυνη δήλωση για γνησιότητα των τιμολογίων ότι δεν έχουν προσκομίσει τα ίδια παραστατικά σε άλλη τράπεζα και στοιχεία ιστορικότητας συναλλαγών για το διάστημα 01/07/2014 - 30/09/2017. Τέλος, το ποσό της αιτούμενης μεταφοράς κεφαλαίων στο εξωτερικό, συναθροιζόμενο με το ποσό που ήδη έχει εγκριθεί εντός του μήνα από το σύνολο του τραπεζικού συστήματος της χώρας δεν υπερβαίνει σωρευτικά για τον ίδιο μήνα το 140% της μέγιστης μηνιαίας αξίας των εισαγωγών/ενδοκοινοτικών αποκτήσεων της περιόδου 01/07/2014 - 30/09/2017.

Η τράπεζα ακόμη και εάν εκπληρώνονται οι παραπάνω προϋποθέσεις έχει το δικαίωμα να παραπέμψει το αίτημα στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.

Τα παραπάνω είναι μερικά από όσα συνιστούν έναν μικρό έως μεγάλο στραγγαλισμό της επιχειρηματικότητας και θα πρέπει να συνδυαστούν και με την αδυναμία των επιχειρήσεων να είναι ανταγωνιστικές έναντι των υπόλοιπων επιχειρήσεων στην Ε.Ε. Οι ελληνικές επιχειρήσεις λειτουργούν σε ένα απελευθερωμένο περιβάλλον, με τις ίδιες να έχουν στέρηση της ελευθερίας τους.

• Οι ελληνικές επιχειρήσεις, για παράδειγμα, είναι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατον να λάβουν δάνειο από τράπεζα του εξωτερικού. Μόνο μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να συνάψουν δάνεια ή να εκδώσουν ομόλογα.
• Συγχρόνως, για τις οποιεσδήποτε εισαγωγές οι επιχειρήσεις του εξωτερικού ζητούν από τις ελληνικές επιχειρήσεις να αποπληρώσουν εκ προοιμίου το σύνολο της οφειλής.

Τα παραπάνω συνιστούν έναν πραγματικό Γολγοθά για την ελληνική επιχειρηματικότητα που ψάχνει να βρει τρόπους να τον αντιμετωπίσει.

Οι προϋποθέσεις για πλήρη άρση

Με βάση τον οδικό χάρτη για την άρση των capital controls, όπως αυτός εκπονήθηκε από το υπουργείο Οικονομικών τον Μάιο του 2017, καθίσταται περίπου σαφές πως για την πλήρη άρση θα πρέπει να εκπληρωθεί μία σειρά αναγκαίων συνθηκών από τα ίδια τα πιστωτικά ιδρύματα.

Ο χάρτης εκείνος προέβλεπε βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών, η οποία με τη σειρά της συμβάλλει αμφίδρομα στη βελτίωση του οικονομικού κλίματος.

Οι προϋποθέσεις:

• Βελτίωση του κλίματος στις αγορές και στο καταθετικό κοινό
• Βελτίωση συνθηκών ρευστότητας στις τράπεζες (σ.σ.: αύξηση καταθέσεων- μείωση κόκκινων δανείων)

Η μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό θα είναι το τελευταίο σκέλος των περιορισμών που θα αρθεί, δεδομένου ότι η χαλάρωσή του συνδέεται στενά με την αποκατάσταση της πρόσβασης της χώρας, στις χρηματοπιστωτικές αγορές project που για να ολοκληρωθεί θα απαιτήσει τουλάχιστον μία διετία.